# # A transcription of the so-called "Alchemical herbal" # # Last edited on 2025-09-11 23:58:39 by stolfi # # # @chars blank { } # @chars alpha {ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ} # @chars alpha {abcdefghijklmnopqrstuvwxyz} # @chars alpha {} # @chars symbol {0123456789&+} # @chars punct {.,:;"} # # # # SOURCES AND CREDITS # # # # This is a transcription of the so-called "Alchemical herbal" # # by Marco Ponzi. # # # # The source file was # # a-transcription-and-translation-of-the-so-called-alchemical-herbal-dcb741200488 # # fetched on 2025-09-11 from the site "https://medium.com/viridisgreen/" # # The file has a date "Dec 15, 2023" # # # # Comments by Marco Ponzi: # # # # ---------------------------------------------------------------------- # # An illustrated Latin text discussing 98 medicinal herbs appears in # # several Italian manuscripts, the earliest of which is Bodley Canon. # # Misc. 408, written in Milan in 1378. According to Sergio Toresella # # ("Gli erbari degli alchimisti", 1996), the text received its name # # from "the great Bolognese naturalist Ulisse Aldrovandi (1522–1605), # # who gathered a certain number of these herbals and bound them # # together under the title ‘Piante degli Alchimisti’ [Plants of the # # Alchemists]." The name can be misleading, since most of the text is # # about medical recipes, with only a few references to metals (Herba # # Folio, 48, Herba Lunaria, 69). # # # # The Latin text of the Alchemical Herbal that appears below is mostly # # based on ms Florence BBU 106 (Northern Italy, first half of the 15th # # Century) published by Stefania Ragazzini, "Un erbario del XV secolo: # # il Ms. 106 della Biblioteca di Botanica dell’Università di Firenze", # # 1983. The included images are also from that manuscript. # # # # Missing or unclear passages were completed on the basis of BNF Lat. # # 17848, BNF Lat. 17844 (both from Northern Italy, 15th Century) and # # of the manuscript published by Segre-Rutz (Pavia, Aldini 211, # # Northern Italy, end of the 14th Century). For a chapter that is # # almost entirely missing in the other manuscripts (Herba Amorsu # # serpentis, 32) Morgan Library PML 22.222 (Germany, 15th Century) was # # used (Curt F. Bühler, "An Anonymous Latin Herbal in the Pierpont # # Morgan Library", 1954). In the Florentine ms, the extensively # # censored charm based on Consolida Major and Minor (herbs 97 and 98) # # appears on the verso of the illustration of Consolida Minor (98) and # # Consolida media (unnumbered); it is not entirely clear whether this # # paragraph has the same origin as the other chapters. # # # # # # LANGUAGE, SPELLING AND ENCODING # # # # The original file had a Latin text of each page followed bi its # # translation into English. This file has only the Latin texts. The # # English translations are in a separate folder of this database # # ("langbank/engl/ahe"). # # # # The language is Medieval Latin. All abbreviations were expanded. The # # letter "v" is written "v" not "u". The letters "œ" and "æ" are not # # used. # # # # CHANGES FOR THIS EDITION # # # # Editorial notes that were marked with brackets "[]" in the source are # # marked with "{}" here; except for bibliographic references # # and some longer observations, which were turned into #-comments.. # # # # The Unicode dagger/cross \u2020 was replaced by "+". # # # # DOCUMENT STRUCTURE # # # # @section 1 {B} = Whole book. # # @section 2 {hN} = Herb number N (1,2,...). # # @section 3 {tt} = Herb name. # # @section 3 {pM} = Parag M (1,2,...) # ####################################################################### # @section 1 {B} $ {B} # # # @section 2 {h1} $ {B}{h1} # @section 3 {tt} $ {B}{h1}{tt} @ 85 a Herba a Antolla a minor p . # @section 3 {p1} $ {B}{h1}{p1} # # @ 88 a Ad a sanandum a omnia a vulnera p . a Accipe a folia a et a radices a istius a herbe a et a fac a pulverem a et a de a pulvere a pone a in a vulneribus p : a facit a sanare a et a purificare a illa a vulnera p . a Item a mulier a que a patitur a egritudinem a in a matrice a asuescat a comedere a de a ista a herba a per a spatium a triginta a dierum a et a erit a sanata p . a Accipiat a de a dicta a herba a et a pistet a eam a et a faciat a emplastrum a super a morsura p : a subito a removet a dolorem a et a tosicum p . a Item a si a quis a habet a angustiam a aut a dolorem a in a corpore p , a bibat a de a pulvere a suprascripte a herbe a et a subito a curatur p . a Nascitur a in a terreno a macro a ubi a sunt a castani p . # # # @section 2 {h2} $ {B}{h2} # @section 3 {tt} $ {B}{h2}{tt} @ 92 a Herba a Bortines p . # @section 3 {p1} $ {B}{h2}{p1} # # @ 95 a Si a quis a habet a os a tortum a propter a aliquam a malitiam p . a Accipiat a folia a istius a herbe a cum a vino a cocta a et a emplastretur a super a per a spatium a triginta a dierum a et a reducet a os a in a suo a prestino a statu a et a est a experimentum a probatum p . a Item a ista a herba p , a cum a vino a vermegio a cocta p , a in a modum a emplastri a posita a super a guttam a frigidam a per a spatium a quindecim a dierum p , a liberat a dictam a guttam a et a hoc a probatum a est p . a Colligitur a de a mense a maii p . a Nascitur a in a alpibus a salvaticis a et a in a loco a frigido p . # # # @section 2 {h3} $ {B}{h3} # @section 3 {tt} $ {B}{h3}{tt} @ 99 a Herba a Torogas p . # @section 3 {p1} $ {B}{h3}{p1} # # @ 102 a Ad a sanandum a omnem a feritam a mortalem p . a Accipe a folia a et a semina a istius a herbe a et a pistentur a simul a et a emplastrentur a super a feritam p : a saldabitur a cito a per a spatium a eundi a unum a miliarum p . a Item a si a quis a portaret a super a se a de a foliis a aut a de a sementibus a istius a herbe p , a numquam a posset a mori a absque a vera a penitentia p . a Et a quando a colligitur a debet a sic a dici p : a herba a Torogas p , a veni a ad a me a ex a parte a Domini a nostri a Jesu a Christi a filii a Dei a vivi p . a Nascitur a in a montibus a asperrimis a et a in a locis a occulti p . # # # @section 2 {h4} $ {B}{h4} # @section 3 {tt} $ {B}{h4}{tt} @ 106 a Herba a Nigras p . # @section 3 {p1} $ {B}{h4}{p1} # # @ 109 a Si a quem a momorderit a canis a rabiosus p . a Accipe a istam a herbam a et a folia p ; a pistentur a cum a aceto a forti a postea a emplastrentur a super a morsuram p : a subito a curabitur p . a Et a volendo a fieri a sanus a de a sua a persona a accipiat a semina a istius a herbe a et a portet a super a se a et a semper a erit a sanus a de a persona a sua p . a Et a nascitur a in a montibus a frigidis a et a probatum a est p . # # # @section 2 {h5} $ {B}{h5} # @section 3 {tt} $ {B}{h5}{tt} @ 113 a Herba a Stellaria p . # @section 3 {p1} $ {B}{h5}{p1} # # @ 116 a Si a esset a aliqua a femina a que a non a posset a concipere a filios p . a Accipe a de a ista a herba a et a ei a da a comedere a per a spatium a IX a dierum a et p , a transactis a IX a dierum p , a femina a utatur a cum a marito a suo a sicut a est a asueta a et a concipiet a per a virtutem a Dey a et a istius a herbe p . a Et a si a non a concipiet p , a sterilis a erit a omnino a aut a maritus a suus p . a Item a si a quis a portabit a super a se a de a ista a herba a nulla a bestia a poterit a ei a nocere p . a Item a scias a quando a habes a tecum a de a ista a herba a quod a nullus a canis a haberit a potestatem a nec a vigorem a latrandi a versus a te a nec a versus a aliquam a personam a que a esset a tecum p . a Nascitur a in a terreno a alpestro a de a alpibus a frigidis p . # # # @section 2 {h6} $ {B}{h6} # @section 3 {tt} $ {B}{h6}{tt} @ 120 a Herba a Bonifatia p . # @section 3 {p1} $ {B}{h6}{p1} # # @ 123 a Si a esset a aliquis a qui a haberet a membrum a fractum a videlicet a ossum p . a Accipiat a de a ista a herba a et a pistet a cum a asongia a castroni a et a empastrentur a et a ponatur a emplastrum a super a feritam a aut a fracturam a ossis a et a saldabitur a os a vel a vulnus p . a Item a si a femina a non a posset a concipere a filios p , a comedat a de a foliis a istius a herbe a per a spatium a XL a dierum p ; a subitio a concipiet a utendo a marito a suo p . a Item a si a quis a habet a linguam a paganam p . a Accipiat a folia a istius a herbe a et a confricet a linguam a superius a et a inferius a et a subito a curatur p . a Item a si a quis a habet a dolorem a propter a aliquam a decensionem a de a alto p . a Accipe a de a ista a herba a et a fac a pulverem a et a da a ei a bibere a cum a bono a vino a per a spatium a XV a dierum a et a liberabitur a a a dolore p . a Item a si a quis a esset a crepatus p ; a utatur a de a ista a herba a et a subito a sanatur p . # # # @section 2 {h7} $ {B}{h7} # @section 3 {tt} $ {B}{h7}{tt} @ 127 a Herba a Betonega p . # @section 3 {p1} $ {B}{h7}{p1} # # @ 130 a Si a esset a aliquis a quem a momorderit a bissa a aut a pataretur a dolorem a splenis a aut a malum a oculorum a palpebrantium p . a Sepe a pone a de a ista a herba a super a oculos a et a sanabitur p . a Item a si a quis a pataretur a dolorem a flanci p . a Acipe a onzias a decem a istius a herbe a et a coque a eam a cum a vino a vermegio a et a emplastrentur a super a flanchum a per a spatium a X a dierum a et a sanabitur p . a Item a ad a dolorem a matricis p : a accipe a folia a istius a herbe a et a comede a cruda a sicut a insalata a per a spatium a X a dierum a et a sanabitur p . a Et a si a non a potest a habere a virida p , a fac a pulverem a de a foliis a et a bibe a cum a bono a vino a calido p : a sanabitur a per a spatium a XXX a dierum a et a hoc a est a probatum p . a Item a si a quis a pissaret a sanguinem p : a accipe a de a ista a herba a cruda a vel a pulverizata a et a da a ei a comedere a per a spatium a XV a dierum p , a sanabitur a et a est a probatum p . a Item a ad a sanandum a unam a feritam a sine a unguento p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a pista a bene a et a pone a super a feritam a et a subito a removet a dolorem a et a facit a stagnare a sanguinem a et a claudit a venas p . a Et a ita a saldabitur a omne a vulnus p . a Item a si a aliqua a femina a haberet a creaturam a mortuam a in a ventre p . a Accipe a de a ista a herba a et a da a ei a comedere p , a vel a pulverizata p , a da a bibere a per a spatium a III a dierum p , a femina a erit a liberata p ; a et a habet a XXXII a virtutes a suprascripta a herba p . # # # @section 2 {h8} $ {B}{h8} # @section 3 {tt} $ {B}{h8}{tt} @ 134 a Herba a Instanutia p . # @section 3 {p1} $ {B}{h8}{p1} # # @ 137 a Si a quis a haberet a catarum p : a accipiat a radicem a istius a herbe a que a sit a colecta a de a mense a iunii a die a IV a lune a et a ille a qui a colligit a debet a esse a nudus a vestimentis a suis a et a confessus a de a omnibus a pecatis a suis p . a Accipe a radicem a istius a herbe a onzias a tres a pro a qualibet a vice p , a et a mediam a libram a melis a et a fac a coqui a in a aqua a tantum a quod a radis a sit a cocta a per a se p , a et a si a decresit a buliendo p , a iunge a de a aqua a et a quando a est a sic a cocta a accipe a ed a da a ei a bibere a de a illa a aqua a ieiuno a stomacho a per a spatium a trium a dierum a et a erit a sanus p . a Item a ad a sanandum a malum a yecoris a vel a splenis p . a Accipe a de a ista a herba a et a da a ei a comedere a aut a pulveriza a et a da a ei a bibere a per a spatium a XI a dierum a et a sanabitur p . a Nascitur a in a praticis p , a videlicet a in a terris a domesticis p . # # # @section 2 {h9} $ {B}{h9} # @section 3 {tt} $ {B}{h9}{tt} @ 141 a Herba a Canalaritas a romana p . # @section 3 {p1} $ {B}{h9}{p1} # # @ 144 a Si a quis a esset a feritus a vel a perforatus a cum a lanzia p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a pista a ea p . a Et a pone a super a feritam a et a subito a sanabitur a et a est a probatum p . a Et a dicta a herba a habet a multas a alias a virtutes p . a Sed a precipue a ista a herba a nascitur a in a montibus a Cicilie a in a locis a asperimis a et a petrosis a et a fortis p . # # # @section 2 {h10} $ {B}{h10} # @section 3 {tt} $ {B}{h10}{tt} @ 148 a Herba a Rena p . # @section 3 {p1} $ {B}{h10}{p1} # # @ 151 a Si a esset a aliquis a qui a non a posset a urinare p . a Accipe a radicem a istius a herbe a et a eam a pista a et a da a ei a bibere p ; a subito a sanabitur a et a urinabit p . a Item a si a quis a patitur a dolorem a in a corpore p . a Accipiat a radicem a istius a herbe a et a comedat a et a subito a curatur a et a est a probatum p . # # # @section 2 {h11} $ {B}{h11} # @section 3 {tt} $ {B}{h11}{tt} @ 155 a Herba a Triacho p . # @section 3 {p1} $ {B}{h11}{p1} # # @ 158 a Ad a sanandum a dolorem a capitis p . a Accipe a de a ista a herba a et a utere a et a comede a ieiuno a stomacho a cum a vino a et a sic a curabitur a dolor a capitis a et a splenis a et a est a probatum p . a Item a ad a sanandum a unum a vulnus a inveteratum p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a recentia a si a potest a habere a et a pulverizentur a et a de a pulvere a pone a super a vulnus p . a Et a saldabitur a et a curabitur p . a Nascitur a in a terrenis a salvaticis a et a nemorosis p . # # # @section 2 {h12} $ {B}{h12} # @section 3 {tt} $ {B}{h12}{tt} @ 162 a Herba a Bososilles p . # @section 3 {p1} $ {B}{h12}{p1} # # @ 165 a Si a esset a aliqua a femina a que a non a posset a parere p . a Accipiat a de a ista a herba a et a teneat a super a cossam a destram p : a statim a pariet a et a est a probatum p . a Item a ad a sanandum a oculum a maculatum p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a emplastrentur a super a oculum a vel a super a oculos a maculatos a per a spatium a XV a dierum a et a subito a removentur a macule a oculorum p . # # # @section 2 {h13} $ {B}{h13} # @section 3 {tt} $ {B}{h13}{tt} @ 169 a Herba a Angalles p . # @section 3 {p1} $ {B}{h13}{p1} # # @ 172 a Ad a faciendum a pretiosum a et a optimum a unguentum a apropriatum a ad a omnia a mala p . a Accipe a succum a foliorum a istius a herbe a et a onzias a decem a trementina a et a onzias a X a incensi a et a onzias a X a cere a albe a que a sit a virgo a et a duos a cyatos a vini a et a duos a cyatos a suci a foliorum a istius a herbe p ; a et a omnia a ista a fac a bullire a simul a tantum a quod a incorporentur a et a postea a pone a in a uno a vaxe a et a dimite a quiescere a per a duos a dies p , a postea a pone a super a feritas a vel a super a plagas a natas a et a super a cancrum a et a subito a saldatur a et a curatur a omne a vulnus p . a Nascitur a in a alpibus a claris a et a collige a die a X a lune a mensis a augusti p . # # # @section 2 {h14} $ {B}{h14} # @section 3 {tt} $ {B}{h14}{tt} @ 176 a Herba a Toros p . # # [BNF Lat. 17848 f7v] # @section 3 {p1} $ {B}{h14}{p1} # # @ 180 a Si a quis a momorderit a serpens p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a emplastrent a super a morsuram p , a subito a removet a dolorem a et a venenum a et a infraentum a morsure a et a est a probatum p . a Quando a colligitur a ista a herba p , a debent a dici a ista a verba p : p " a Gloria p . a Exorzizo a te a herba a toros a per a deum a patrem a vivum a nostrum a et a venias a ad a me a cum a omni a tua a virtute a dicta a superius p . a Vos a scitis a quod a ego a precor a vos a et a peto p " p . a Per a omni a macula a oculorum p . a Accipe a succum a istius a herbe a cum a bono a vino a mixtum a per a XI a dierum a spatium a et a sanabuntur a et a clarificabuntur a oculi p , a et a est a probatum p . a Nascitur a herba a ista a in a montibus a altis a et a frigidis p . # # # @section 2 {h15} $ {B}{h15} # @section 3 {tt} $ {B}{h15}{tt} @ 184 a Herba a Grancia p . # @section 3 {p1} $ {B}{h15}{p1} # # @ 187 a Ad a extrahendum a ferum a vel a lignum p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a pistentur a et a postea a emplastrentur a super a feritam a ubi a est a ferrum a aut a lignum a et a subito a extrahit a illud a ad a se a per a spatium a trium a horarum p . a Et a si a vis a probare a istud a accipe a unam a acum a magnam a et a finge a quo a vis p , a videlicet a in a uno a corpore a alicuius a bestie a mortue a et a videbis a virtutem a istius a herbe p . a Itam a si a quis a haberet a testiculos a inflatos p : a accipe a radicem a istius a herbe a et a fac a emplastrum a super a testiculos a et a da a ei a comedere a ieiuno a stomacho a et a subito a curabitur p . a Nascitur a in a terrenis a alpestribus a videlicet a in a locis a frigidis p . # # # @section 2 {h16} $ {B}{h16} # @section 3 {tt} $ {B}{h16}{tt} @ 191 a Herba a Tortorollis p . # @section 3 {p1} $ {B}{h16}{p1} # # @ 194 a Ad a sanadum a mamillam a inflatam p : a accipe a folia a istius a herbe a cum a Menta p ; a postea a emplastrentur a super a mamillam a per a tres a dies a et a sanabitur p . a Nascitur a in a terrenis a domesticis a et a in a plannitiis a non a petrosis p . # # # @section 2 {h17} $ {B}{h17} # @section 3 {tt} $ {B}{h17}{tt} @ 198 a Herba a Lingua a cornena p . # @section 3 {p1} $ {B}{h17}{p1} # # @ 201 a Si a esset a aliquis a schotatus a in a igne a vel a in a aqua p . a Accipe a folia a istius a herbe a cum a vino a cocta a et a pone a super a scotaturam p : a subito a sanabitur p . a Item a si a quis a esset a ydropicus p . a Accipe a radicem a istius a herbe a et a fac a pulverem a et a da a ei a bibere a cum a brodio a pedini a cocti a et a bibat a de a isto a per a spatium a XXX a dierum a et a sanabitur p , a item a ad a sanandum a costam a fractam a in a corpore p . a Accipe a radicem a istius a herbe a ei a da a ei a bibere a cum a vino p . a Facit a desinflare a cassum a et a sanare a costam p . a Item a ad a sanandum a malum a splenis p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a fac a pulverem a et a de a ei a bibere a cum a vino a ieiuno a stomacho a per a spatium a dierum a XV p , a sanabitur a et a est a probatum p . a Nascitur a in a terrenis a salvaticis a et a obscuris a ubi a sol a nunquam a lucet p . # # # @section 2 {h18} $ {B}{h18} # @section 3 {tt} $ {B}{h18}{tt} @ 205 a Herba a Trifolio p . # @section 3 {p1} $ {B}{h18}{p1} # # @ 208 a Ad a sanandum a oculum a machulatum p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a fac a pulverem a et a de a pulvere a ista a pone a in a oculo p : a sanabitur a per a spatium a XV a dierum a et a probatum a est p . # # # @section 2 {h19} $ {B}{h19} # @section 3 {tt} $ {B}{h19}{tt} @ 212 a Herba a Ariola p . # @section 3 {p1} $ {B}{h19}{p1} # # @ 215 a Ad a sanandum a unam a feritam a vel a aliquod a aliud a vulnus p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a pistentur a et a postea a pone a super a feritam a vel a super a vulnus a et a subito a sanabitur p ; a est a probatum p . a Ista a herba a nascitur a ad a fontes a obscuras a et a in a locis a petrosis a et a salvaticis p . # # # @section 2 {h20} $ {B}{h20} # @section 3 {tt} $ {B}{h20}{tt} @ 219 a Herba a Superna p . # @section 3 {p1} $ {B}{h20}{p1} # # @ 222 a Ad a sanandum a omnem a infirmitatem a cuiuscumque a modis a sit p , a ista a herba a est a apropriata p . a Sed a operare a debes a eam a secundum a infirmitatem p . a Si a infirmitas a est a in a corpore p , a de a herba a ista a debes a comedere p . a Si a surdus p , a in a aure a debes a ponere a et a sic a debes a operari a ad a omnem a infirmitatem p . a Nascitur a in a montibus a ubi a nascitur a marmotus p . # # # @section 2 {h21} $ {B}{h21} # @section 3 {tt} $ {B}{h21}{tt} @ 226 a Herba a Faba a inversa p . # @section 3 {p1} $ {B}{h21}{p1} # # @ 229 a Si a esset a aliquis a qui a non a haberet a bonum a visum p . a Accipe a grana a istius a herbe a et a prime a si a sunt a recentia p , a et a si a non p , a pone a in a bono a vino a et a postea a pistentur a et a accipe a succum a istorum a granorum a et a pone a in a oculis p ; a facit a clarificare a oculos a et a videre p . a Item a radix a istius a herbe a est a apropriata a ad a omnia a vulnera p . a Accipe a radicem a istius a herbe a et a unam a branchatam a salis a et a conbure a in a uno a testo a et a pulverem a pone a super a vulneribus a et a subito a sanabuntur a vulnera a et a curabuntur p . # # # @section 2 {h22} $ {B}{h22} # @section 3 {tt} $ {B}{h22}{tt} @ 233 a Herba a Paris p . # @section 3 {p1} $ {B}{h22}{p1} # # @ 236 a Ad a sanandum a os a fractum a per a febrem a aut a per a aliam a malitiam p . a Accipe a succum a istius a herbe a cum a oleo a dulci a mistum a et a unge a os a fractum p ; a per a spatium a quinque a dierum a curatur p . a Item a si a quis a esset a stultus a per a infermitatem a aut a per a cibum a sumptum p . a Accipe a de a ista a herba a et a da a ei a comedere a cum a ovo a aut a cum a alia a re a aut a da a ei a bibere a cum a vino a in a pulvere a facta a per a spatium a dierum a XXXIII a cum a vino a et a erit a in a sua a memoria a sicut a in a primis p . a Nascitur a in a montibus a et a in a obscuris a locis p . # # # @section 2 {h23} $ {B}{h23} # @section 3 {tt} $ {B}{h23}{tt} @ 240 a Herba a Ciloga p . # @section 3 {p1} $ {B}{h23}{p1} # # @ 243 a Ad a sanandam a malum a flanchi p . a Accipe a onzias a X a de a ista a herba a et a coque a in a aqua p . a Postea a implastretur a super a flanchum a et a subito a sanabitur a absque a dubio p . a Item a ad a dolorem a dentium p . a Accipe a de a radice a istius a herbe a et a pone a subtus a dentem a calida a et a statim a removet a dolorem p . a Nascitur a in a terrenis a petrosis p . # # # @section 2 {h24} $ {B}{h24} # @section 3 {tt} $ {B}{h24}{tt} @ 247 a Herba a Antollas p . # @section 3 {p1} $ {B}{h24}{p1} # # @ 250 a Si a quis a haberet a venenum a ad a os a suum p . a Accipe a de a herba a ista a et a fac a pulverem a et a de a pulvere a da a ei a bibere a cum a aceto a forti p ; a subito a iactat a venenum a per a os a et a est a probatum p . a Item a ad a faciendum a stagnare a sanguinem a et a feritas a saldare p . a Accipe a de a ista a herba a et a pista a et a emplastrentur a ubi a exit a sanguis p , a subito a stagnatur a sanguis a et a ferite a saldantur a et a est a probatum p . a Nascitur a in a pratis a sabionosis a in a quibus a vix a longo a tempore a non a moratur a et a colligitur a de a mense a maii a vel a iunii p . # # # @section 2 {h25} $ {B}{h25} # @section 3 {tt} $ {B}{h25}{tt} @ 254 a Herba a Antolla a lupanas p . # @section 3 {p1} $ {B}{h25}{p1} # # @ 257 a Si a quis a pataretur a malum a lupe p . a Accipe a de a ista a herba a et a emplastretur a super a malum a lupe a per a spatium a XXV a dierum p : a curatur a malum a lupe a vel a alia a mala a pessima a et a est a probatum a vere p . a Item a si a qua a femina a esset a cui a sanguis a exiret a inferius p : a bibat a de a succo a istius a herbe a per a spatium a decem a dierum a ieiuno a stomacho p : a subito a curatur p . a Nascitur a in a alpibus a frigidis a et a obscurissimis p . # # # @section 2 {h26} $ {B}{h26} # @section 3 {tt} $ {B}{h26}{tt} @ 261 a Herba a Cofflesanas p . # @section 3 {p1} $ {B}{h26}{p1} # # @ 264 a Ad a sanandum a sanguinem a qui a exiret a de a naso a aut a de a aliqua a allia a parte a persone p . a Accipe a succum a istius a herbe a et a pone a in a illo a loco a a a quo a exit a sanguis p : a subito a stagnatur a sanguis a nasi a et a ferite a et a est a probatum p . a Item a si a quis a amixisset a loquellam a per a aliquam a malitiam p : a accipe a de a ista a herba a et a da a ei a comedere a vel a bibere a per a spatium a XXVII a dierum p , a restauratur a loquella a si a amixisset a propter a infirmitatem a et a est a probatum a per a magistrum a Tadeum a florentinum a doctorem a in a artibus a medicinarum p . a Nascitur a in a terreno a alpestro a et a frigido p . # # # @section 2 {h27} $ {B}{h27} # @section 3 {tt} $ {B}{h27}{tt} @ 268 a Herba a Canceallis p . # @section 3 {p1} $ {B}{h27}{p1} # # @ 271 a Ad a sanandum a malum a fistulle a aut a cancri a et a alia a mala a et a omnes a plagas a inveteratas p . a Accipe a de a ista a herba a et a pista a eam a et a pone a super a plagas a et a utere a per a spatium a XXII a dierum p , a sanabitur a fistula a et a alia a curantur a ut a supra p . a Item a si a quis a haberet a porros a ad a manus a aut a ad a alium a locum a persone a sue a accipiat a succum a istius a herbe a et a ponet a super a porros p . a Subito a curatur a et a probatum a est p . # # # @section 2 {h28} $ {B}{h28} # @section 3 {tt} $ {B}{h28}{tt} @ 275 a Herba a Toffanas p . # @section 3 {p1} $ {B}{h28}{p1} # # @ 278 a Ad a sanandum a malum a pulmonis p . a Accipe a de a ista a herba a et a de a herba a Istatoris a et a insimul a misce a et a coque a cum a ovis a ad a modum a herbolate a et a comede a per a spatium a XV a dierum a curatur a et a sanatur a et a probatum a est a per a magistrum a Nicholaum a de a Pisiis a et a per a magistrum a Donatum a de a Ianua p . a Item a ad a feritam a manuum a et a pedum a aut a aliorum a membrorum a nervosorum p . a Accipe a de a ista a herba a et a pistetur a cum a sungia a ursi a et a postea a pone a super a feritam p : a subito a curatur a et a saldatur a ferita p . a Nascitur a in a alpibus a frigidis a et a herbatiis a longis p . # # # @section 2 {h29} $ {B}{h29} # @section 3 {tt} $ {B}{h29}{tt} @ 282 a Herba a Brancha a lupina p . # @section 3 {p1} $ {B}{h29}{p1} # # @ 285 a Ad a sanandum a omnem a plagam a aut a carbonos a aut a pariochle a aut a omnem a pessimam a infirmitatem p . a Accipe a radicem a istius a herbe a et a postea a pista a et a sic a pistata a pone a supra a malum a et a facit a mortificare a malum p . # # # @section 2 {h30} $ {B}{h30} # @section 3 {tt} $ {B}{h30}{tt} @ 289 a Herba a Salsifica p . # @section 3 {p1} $ {B}{h30}{p1} # # @ 292 a Ad a sanandum a unum a puerum a crepatum p . a Accipe a de a ista a herba a et a da a ei a comedere a ieiuno a stomacho a per a spatium a XV a dierum p , a sanabitur p . a Item a ad a sanandum a tussim a que a venerit a propter a frigus p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a coque a in a aqua a cum a melle a et a da a ei a bibere a in a mane a et a in a sero p : a cito a liberabitur a adiutorio a Dei p ; a et a est a probatum p . a Ad a volendum a sanare a omnia a mala a vulnera p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a emplastrentur a et a pone a super a vulnus p : a subito a saldatur a et a curatur a et a removet a omnem a quem a infert a plaga p . # # # @section 2 {h31} $ {B}{h31} # @section 3 {tt} $ {B}{h31}{tt} @ 296 a Herba a Sabastrela p . # @section 3 {p1} $ {B}{h31}{p1} # # @ 299 a Ad a sanandum a malum a yecoris p . a Accipe a de a ista a herba a et a de a herba a que a dicitur a Perozella a et a iste a due a herbe a misceantur a simul a crude a et a da a ei a comedere a ieiuno a stomacho p . a Super a alias a medicinas a ista a est a valde a probata p . a Item a si a quis a haberet a curtum a videre a aut a obscurum p , a comedat a de a ista a herba a omni a die a in a omni a sua a vivanda a et p , a si a comederet a ieiuno a stomacho p , a esset a melior a et a sanior p . # # # @section 2 {h32} $ {B}{h32} # @section 3 {tt} $ {B}{h32}{tt} @ 303 a Herba a Amorsu a serpentis p . # @section 3 {p1} $ {B}{h32}{p1} # # # # From [Morgan PML 22222], Herba cros amorosos. @ 307 a Ad a vulneraturam a de a serpente p , a accipe a folia s & a pone a super a malum p , a acepit a extra a dolorem s & a inflaturam a sanat p ; a et a est a probatum p . a Et a quando a tu a accipis a hanc a herbam p , a dic a hec a verba p : a gloria a forma a floriano p , s & a statim a accipe a herbam a per s + a deum a vivum s & a verum p ; a venias a ad a me a cum a tua a virtute p . a Item a ad a omnem a maculam a de a oculis p , a accipe a succum a de a ista a herba a cum a vino a miste a per a spacium a XV a dierum p , a liberatus a est p , a et a est a probatum p . a Et a nascit a in a montibus a altissimis a in a locis a frigidis p . a Ad a malum a de a dentibus p , a comede a de a ista a herba a quod a est a bona p ; a eet a firmat a dentes s & a sanat a zencinias p . a Et a accipe a in a dei a veneri a de a mense a madio a ad a ieiunium p . # # # @section 3 {p2} $ {B}{h32}{p2} # # @ 311 a Caro a caruit a sanum a redece a reduce a sanum a hemanuel a paraclitum p . # # # @section 2 {h33} $ {B}{h33} # @section 3 {tt} $ {B}{h33}{tt} @ 315 a Herba a Teodorixe p . # @section 3 {p1} $ {B}{h33}{p1} # # @ 318 a Si a quis a esset a malsanus p . a Accipe a de a istius a herbe a et a da a ei a comedere a cum a ovo a vel a cum a alia a re a per a quam a possit a comedere a et a collige a dictam a herba a tertia a die a lune a mensis a iunii a et p , a si a portaveris a tecum p , a omnes a malefactores a ad a te a fugient p . a Nascitur a in a montibus a Cicilie a vel a in a montibus a nostris a et a in a nocte a facit a magnum a splendorem a et a si a nesciret a quod a herba a esset a tu a credes a quod a fantasma a esset p . a Probatum a est a pro a certo a esse a veram p . # # # @section 2 {h34} $ {B}{h34} # @section 3 {tt} $ {B}{h34}{tt} @ 322 a Herba a Lucea a et a de a novem a una p . # @section 3 {p1} $ {B}{h34}{p1} # # @ 325 a Ad a sanandum a oculos a infirmos p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a fac a aquam a et a pone a in a oculis a et a subito a curatur a et a sanatur p . # # # @section 2 {h35} $ {B}{h35} # @section 3 {tt} $ {B}{h35}{tt} @ 329 a Herba a Ditimo a bianco p . # @section 3 {p1} $ {B}{h35}{p1} # # @ 332 a Si a quem a momorderit a serpens a aut a alia a bestia a venenosa p . a Accipe a radicem a istius a herbe a et a pistetur a et a tempera a cum a aceto a et a emplastretur a super a morsuram p , a subito a removet a dolores a et a sanatur p . a Item a accipe a de a dicta a radice a suprascripte a herbe a et a da a ei a comedere a et a subito a sanatur a et a tollitur a inflatura p . a Item a si a quis a receperit a tosichum a aut a venenum a per a os a suum p . a Accipe a de a radice a istius a herbe a et a fac a pulverem a et a de a pulvere a da a ei a bibere a cum a vino a et a subito a sanatur p : a est a probatum p . a Item a ad a stagnandum a sanguinem a plage a vel a ferite p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a fac a pulverem a et a de a pulvere a pone a super a plagas p : a subito a sanabuntur a et a stagnabitur a sanguis p . a Item a ad a omnem a dolorem a ventris p . a Accipe a de a radice a supradicte a herbe a et a fac a pulverem a et a de a pulvere a da a ad a bibendum a cum a vino a et a subito a sanabitur p . a Item a ad a dolorem a dentium p . a Accipe a de a radice a istius a herbe a et a calefac a ad a ignem a et a postea a pone a in a oleo a et a sic a calidam a pone a super a vel a sub a dentem p , a et a removet a dentium a dolorem p . # # # @section 2 {h36} $ {B}{h36} # @section 3 {tt} $ {B}{h36}{tt} @ 336 a Herba a Riquilizie a vel a Requilitie p . # @section 3 {p1} $ {B}{h36}{p1} # # @ 339 a Ad a sanandum a malum a catarrhi a aut a omnem a saramentum a pectoris p . a Accipe a de a ista a herba a et a ficos a sicos a et a mel a et a zucharum a album a et a de a istis a rebus a accipe a onzias a III a cuiuslibet a rei a et a fac a bullire a in a aqua a et a de a illa a aqua a da a bibere a cuilibet a persone a patienti a malum a et a utatur a per a spatium a dierum a X a de a dicta a aqua a et a sanabitur p . a Item a ad a sanandum a malum a bonamathici p . a Accipe a de a dicta a herba a et a emplastretur a super a malum a et a subito a curatur p . a Nascitur a in a plannitiis a marinis a et a in a silvis a maris a et a est a probatum p . # # # @section 2 {h37} $ {B}{h37} # @section 3 {tt} $ {B}{h37}{tt} @ 343 a Herba a Illocharias p . # @section 3 {p1} $ {B}{h37}{p1} # # @ 346 a Ad a sanandum a dolorem a aut a percussionem a dentium p . a Accipe a radicem a istius a herbe a et a coque a in a aceto a forti a et a postea a sic a calidum a pone a super a dentem a qui a patitur a dolorem p : a subito a removet a dolorem a et a sanatur a cito a et a sciendum a est a quod a ille a dens a amplius a non a sentiet a dolorem a et a est a probatum p . a Item a ad a sanandum a malum a splenis p . a Accipe a folia a istius a herbe a cum a ovis a cocta a et a da a ei a comedere a per a spatium a V a dierum a curabitur a et a sanabitur p . a Nascitur a in a terrenis a alpestribus p , a in a pratis p . # # # @section 2 {h38} $ {B}{h38} # @section 3 {tt} $ {B}{h38}{tt} @ 350 a Herba a Folleas p . # @section 3 {p1} $ {B}{h38}{p1} # # @ 353 a Si a esset a inspirtatus p . a Accipiat a de a ista a herba a et a portet a super a se p ; a statim a liberabitur p . a Et a in a illa a domo a in a qua a esset a dicta a herba a non a posset a stare a spiritus a malignus p : a imo a fugit a per a virtutem a istius a herbe p . a Et a si a qua a factura a esset a facta a in a illa a domo a in a qua a esset a ista a herba a subito a erit a devastata a per a virtutem a istius a herbe a et a quilibet a fur a vel a homo a debilis a qui a esset a in a illa a domo a in a qua a esset a dicta a herba a subito a fugiet a et a non a poterit a stare a in a ea a et a colligitur a in a mense a maii a in a poncto a lune a quod a vocatur a Gemini a et a colligi a debet a in a die a Veneris a in a illo a puncto a quod a superius a dixi p . a Nascit a in a marchia a de a Anchona p , a in a montibus a Frianze p . # # # @section 2 {h39} $ {B}{h39} # @section 3 {tt} $ {B}{h39}{tt} @ 357 a Herba a Angalles p . # @section 3 {p1} $ {B}{h39}{p1} # # @ 360 a Ad a sanandum a malum a centebrii a id a est a tegne p . a Accipe a folia a istius a herbe a cum a sungia a vetera a et a emplastretur a super a caput a ubi a est a tegna a per a spatium a X a dierum p , a sanatur a et a curatur a et a super a omne p . # # # @section 2 {h40} $ {B}{h40} # @section 3 {tt} $ {B}{h40}{tt} @ 364 a Herba a Luza a mandragora p . # @section 3 {p1} $ {B}{h40}{p1} # # @ 367 a Ad a sanandum a feritas a sine a unguento p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a pista p . a Postea a pone a super a feritas a per a spatium a trium a horarum a aut a quatuor p ; a saldabitur a omnis a ferita a cuiuscumque a modi a sit p . a Item a si a esset a aliqua a femina a que a non a posset a concipere a filios p . a Accipe a de a ista a herba a Mandragolla a et a herbam a suam a da a ei a comedere a sicut a esset a radix a cum a salle a et a subito a quando a comederit a utatur a viro a suo a per a tres a vices a et a in a mane a erit a gravida a per a virtutem a istius a herbe a et a colligitur a de a mense a maii a die a tertia a lune p . a Et a faciendo a strapare a cum a uno a cane a vel a cum a alio a animali a aut a alio a modo a et a aspice a quando a fodis a eam a ut a non a tanges a eam p . a Et a vides a manus a et a pedes a noli a timere a sed a subito a accipe a canem a et a liga a ad a pedes a Mandragolle a et a sta a alonge a ut a non a audias a rumorem a Mandragore a qui a veneit a tum a gravis a quod a canis a subito a moritur p . # # # @section 2 {h41} $ {B}{h41} # @section 3 {tt} $ {B}{h41}{tt} @ 371 a Herba a Illiloris p . # @section 3 {p1} $ {B}{h41}{p1} # # @ 374 a Ad a sanandum a unam a feritam p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a emplastrentur a super a feritam a per a spatium a V a dierum p ; a saldatur a ferita a et a hoc a est a probatum a per a magistrum a Miniatum a de a Florentia p . a Item a ad a sanandum a unum a crepatum p . a Accipe a radicem a istius a herbe a in a aqua a cocta a et a emplastra a super a petenegium a crepati a per a spatium a XV a dierum p ; a sanabitur a et a hoc a est a probabtum p . a Item a si a quis a portabit a super a se a de a ista a herba a amabitur a ab a omnibus a personis a qui a videbunt a eum p , a et a debet a colligi a de a mense a maii a quinto a decimo a die p . # # # @section 2 {h42} $ {B}{h42} # @section 3 {tt} $ {B}{h42}{tt} @ 378 a Herba a Tilles p . # # From [BNF Lat. 17848 f21v]. # @section 3 {p1} $ {B}{h42}{p1} # # @ 382 a Ad a faciendum a ut a pilli a aut a capilli a nascantur a super a persona a ubi a vis p . a Accipe a succum a istius a herbe a et a mel a cum a songia a galli a et a fac a unguentum a et a pone a ubi a vis a ut a pilli a aut a capilli a nascantur a per a spatium a XV a dierum p , a subito a nascuntur a pilli a aut a capilli p . a Item a folia a istius a herbe a saldant a omne a vulnus p . a Nascitur a in a terreno a alpestro a et a in a pratis a sabinosis p . a Et a reperitur a in a saltarona a et a in a aliis a alpibus p . a Et a debes a colligere a flexis a genibus a et a nudis a dicendo a ista a verba p : p " a Herba a Tiles p , a precor a te a ut a per a Deum a sanctum a et a per a amorem a Dei a nostri a quod a tu a venias a ad a me a cum a omni a tua a virtute a et a mihi a praesta a tuam a virtutem a et a obedi a mihi a in a omnibus a que a ego a praecipiam a tibi p . a Sicut a Abraam a obedivit a Deo a prima a de a sacrificio p . p " a Et a collige a ieiuno a stomacho a die a XV a Lune p , a et a hoc a est a probatum p . # # # @section 2 {h43} $ {B}{h43} # @section 3 {tt} $ {B}{h43}{tt} @ 386 a Herba a Paroiscas a vel a Paroischas p . # @section 3 {p1} $ {B}{h43}{p1} # # @ 389 a Ad a sanandum a morsuram a serpentis p . a Accipe a de a ista a herba a et a emplastra a super a morsurum p ; a removet a dolorem a et a venenum a et a hoc a est a probatum p . a Item a ista a herba a habet a istum a virtutem a quia a si a quis a portaverit a eam a super a se a serpens a non a potest a sibi a appropinquare a sed a fugit a cum a sentit a odorem a istius a herbe p . a Et a colligi a debet a de a mense a maii a in a poncto a lune a quod a vocatur a Taurus p . a Nascitur a in a montibus a frigidis p . # # # @section 2 {h44} $ {B}{h44} # @section 3 {tt} $ {B}{h44}{tt} @ 393 a Herba a Corborelis p . # @section 3 {p1} $ {B}{h44}{p1} # # @ 396 a Ad a sanandum a malum a magistri p . a Accipe a de a ista a herba a et a comede a per a spatium a IX a dierum a in a mane a et a in a sero p ; a per a spatium a suprascriptorum a IX a dierum a curatur a et a sanatur a et a hoc a est a probatum a et a vere p . a Item a ad a sanandum a feritas a dubitativas p . a Accipe a de a ista a herba a et a fac a unguentum a cum a trementina a et a cera a alba a et a de a isto a unguento a pone a super a feritas a dubiosas a aut a super a alias a plagas a pessimas p ; a valet a istud a unguentum a super a omne a unguentum p . a Colligitur a de a mense a iunii a decima a die a lune a et a habet a XXII a virtutes a in a se a dicta a herba p . a Nascitur a super a montes a frigidissimos p . # # # @section 2 {h45} $ {B}{h45} # @section 3 {tt} $ {B}{h45}{tt} @ 400 a Herba a Cipolla a marina p . # @section 3 {p1} $ {B}{h45}{p1} # # @ 403 a Ad a sanandum a vulnus a inveteratum p : a fac a unguentum a de a radice a istius a herbe a cum a sunzia a vetera a porci a rubei a et a cera a alba a postea a pone a super a vulnus a inveteratum p ; a subito a saldatur a et a sanatur a per a spatium a dierum a V p . a Item a si a quis a haberet a cetebrum p , a id a est a tigneam p , a super a capud p . a Accipe a radicem a istius a herbe a et a fac a unguentum a cum a sonzia a vetera a porci a et a emplastrentur a simul p , a postea a pone a super a tegniam a de a isto a unguento p . a Valet a istud a unguentum a super a alias a medicinas p . a Nascitur a prope a littus a maris p . # # # @section 2 {h46} $ {B}{h46} # @section 3 {tt} $ {B}{h46}{tt} @ 407 a Herba a Palma a Christi p . # @section 3 {p1} $ {B}{h46}{p1} # # @ 410 a Ad a sanandum a manus a vel a pedes a vel a alia a membra a que a essent a inflata p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a coque a in a vino p ; a postea a pone a super a membra a inflata a per a spatium a decem a dierum p : a sanabitur a et a liberabitur p , a et a est a probatum p . a Item a ad a sanandum a frigiditatem a corporis a per a maximos a humores a frigidos p . a Accipe a de a ista a herba a et a da a ei a comedere a per a spatium a XV a dierum p , a rectificat a calorem a naturalem a et a cor a letificat p . a Colligitur a de a mese a maii a decima a die a lune p . # # # @section 2 {h47} $ {B}{h47} # @section 3 {tt} $ {B}{h47}{tt} @ 414 a Herba a Bazea a minor a et a de a novem a una p . # @section 3 {p1} $ {B}{h47}{p1} # # @ 417 a Ad a sanandum a unam a feritam p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a pista a et a pone a super a plagam p . a Subito a sanabitur a et a saldatur a et a hoc a est a probatum p . a Et a dicta a herba a habet a IV a virtutes p . a Item a ad a sanandum a morsuram a serpentis p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a pista a et a emplastrentur a super a morsuram p , a subito a removet a dolorem a et a venenum a et a sanatur a et a non a est a aliquod a periculum a ad a cavendum p . a Nascitur a in a terrenis a frigidissimis a et a petrosis p . # # # @section 2 {h48} $ {B}{h48} # @section 3 {tt} $ {B}{h48}{tt} @ 421 a Herba a Folio p . # @section 3 {p1} $ {B}{h48}{p1} # # @ 424 a Si a quis a vellet a temperare a ferrum p , a quod a incideret a alios a ferros p . a Accipe a succum a istius a herbe a cum a sanguine a yrci a mistum a et a tempera a illud a ferrum a et a est a probabtum p . a Nascitur a in a montibus a frigidis a et a petrosis p . # # # @section 2 {h49} $ {B}{h49} # @section 3 {tt} $ {B}{h49}{tt} @ 428 a Herba a Rigogolla p . # @section 3 {p1} $ {B}{h49}{p1} # # @ 431 a Ad a sanandum a febrem a aut a dolorem a capitis p . a Accipe a de a ista a herba a et a pista a eam a et a postea a emplastretur a super a tempora p ; a curatur a et a sanatur p . a Item a si a quis a haberet a oculos a rubeos a propter a aliquam a malitiam p . a Accipe a de a ista a herba a et a pistet a et a postea a ponat a succum a in a oculis a et a subito a sanatur a et a hoc a est a probatum p . a Item a is a quis a haberet a parechios a inflatos p . a Accipiat a de a ista a herba a et a pistet a cum a cera a alba a et a sepio a castroni a postea a ponat a super a parechios a et a subito a sanabuntur p . a Et a hoc a est a probatum p . a Nascitur a in a terrenis a domesticis p . # # # @section 2 {h50} $ {B}{h50} # @section 3 {tt} $ {B}{h50}{tt} @ 435 a Herba a Pane a porcino p . # @section 3 {p1} $ {B}{h50}{p1} # # @ 438 a Ad a sanandum a surdum p . a Accipe a radicem a istius a herbe a et a pista a bene a et a accipe a humorem a qui a venit a foras a et a misce a cum a oleo a et a lacte a asine a et a ista a fac a bullire a ad a ignem a tantum a quod a incorporentur a simul p , a postea a pone a sic a calidum a in a aure a ut a possit a pati a calorem a et a claude a bene a aurem a cum a bambaxio a ut a non a exeat a unguentum p : a subito a sanabitur a et a audiet p , a Deo a concedente p . a Item a si a quis a esset a stiptichus a corporis p . a Accipe a de a radice a istius a herbe a pistate a et a fac a bullire a in a aqua a et a de a illa a aqua a fac a unum a cristerium a et a subito a sanatur p . a Item a si a quis a haberet a bugnonum a supra a se p . a Accipiat a de a radice a istius a herbe a et a pista a cum a lardo a porcino a et a pone a supra a bugnonem p . a Subito a sanatur a et a hoc a es a probatum p . # # # @section 2 {h51} $ {B}{h51} # @section 3 {tt} $ {B}{h51}{tt} @ 442 a Herba a Artetica a montaria p . # @section 3 {p1} $ {B}{h51}{p1} # # @ 445 a Si a quis a haberet a guttas a frigidas a in a nodis a manuum a vel a pedum p . a Accipe a de a ista a herba a et a da a ei a comedere a cum a ovis a et a cum a aliis a rebus a grassis p . a Item a si a quis a haberet a fluxum a corporis p : a accipe a de a ista a herba a et a da a ei a comedere a cum a ovis a et a subito a sanabitur p . a Item a ad a sanandum a malum a matronis p . a Accipe a de a ista a herba a et a da a ei a comedere p : a subito a sanatur p . a Nascitur a in a terrenis a frigidis p , a herbosis a et a salvaticis p . # # # @section 2 {h52} $ {B}{h52} # @section 3 {tt} $ {B}{h52}{tt} @ 449 a Herba a Mulla a campana p . # @section 3 {p1} $ {B}{h52}{p1} # # @ 452 a Ad a sanandum a dolorem a dentium a qui a dolent a propter a rheuma a frigidum p . a Accipe a radicem a istius a herbe a et a pista a unum a modicum p . a Et a postea a pone a supra a dentem a et a subito a sanabitur p . a Et a si a quis a pateretur a malum a matronis a vel a fragilitatem a stomachi p . a Accipe a radicem a istius a herbe p , a et a fac a pulverem a et a de a pulvere a da a ei a bibere a cum a bono a vino a calido p ; a subito a removet a dolorem a et a calefacit a stomachum a et a letificat a cor a et a facit a alargare a pectus a et a facit a bonum a flatum p . a Et a hoc a est a probatum p . a Nascitur a in a montibus a frigidis a et a radix a habet a odorem a Zinzibris p . # # # @section 2 {h53} $ {B}{h53} # @section 3 {tt} $ {B}{h53}{tt} @ 456 a Herba a Zinzana p . # @section 3 {p1} $ {B}{h53}{p1} # # @ 459 a Ad a sanandum a malum a febre p . a Accipe a radicem a istius a herbe a in a aqua a coctam a et a de a aqua a da a ei a bibere p ; a per a spatium a trium a dierum a sanatur p . a Item a si a quis a esset a tosegatus a aut a mordutus a ab a aliqua a bestia a venenosa a da a ei a bibere a de a aqua a radicis a istius a herbe p ; a subito a removet a tosicum a et a venenum p . a Nascitur a in a montibus a frigidis a et a descopertis p . # # # @section 2 {h54} $ {B}{h54} # @section 3 {tt} $ {B}{h54}{tt} @ 463 a Herba a Oculus a Domini p . # @section 3 {p1} $ {B}{h54}{p1} # # @ 466 a Ad a sanandum a malum a lapidis p . a Accipe a radicem a istius a herbe a et a fac a pulverem a et a de a pulvere a cum a vino a da a ei a bibere a per a spatium a XXX a dierum a curatur a et a sanatur p . a Item a ad a sanandum a guttam a arteticham p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a coque a in a aqua p , a postea a pone a supra a guttam a per a spatium a XV a dierum p , a sanatur p . a Item a si a quis a haberet a vermes a in a corpore p ; a fac a pulverem a de a foliis a istius a herbe a et a da a ei a bibere a cum a bono a vino p ; a subito a sanatur p . a Nascitur a in a terrenis a macris p , a petrosis a et a calidis p . # # # @section 2 {h55} $ {B}{h55} # @section 3 {tt} $ {B}{h55}{tt} @ 470 a Herba a Sancta a Maria p . # @section 3 {p1} $ {B}{h55}{p1} # # @ 473 a Si a qua a femina a non a haberet a lac p . a Accipe a de a ista a herba a et a da a ei a comedere p , a videlicet a de a illa a que a facit a signum a album p , a subito a lac a sibi a veniet p . a Item a si a quis a homo a vel a femina a se a corrumperet a in a sompnis a vel a aliter a da a ei a comedere a de a ista a herba p , a videlicet a de a illa a que a non a habet a signa a alba p , a et a subito a sanabitur a a a corruptione p . a Item a ad a sanandum a vulnus a inveteratum p . a Accipe a folia a et a radices a istius a herbe a et a pistentur a simul a et a ponantur a super a vulnus a per a spatium a XV a dierum a saldabitur a vulnus p . a Et a hoc a est a probatum p . # # # @section 2 {h56} $ {B}{h56} # @section 3 {tt} $ {B}{h56}{tt} @ 477 a Herba a Lunaria a greca p . # @section 3 {p1} $ {B}{h56}{p1} # # @ 480 a Si a quis a portaverit a supra a se a de a ista a herbe a semper a erit a letus a et a nunquam a urtebitur a ab a aliqua a persona p . a Nascitur a in a montibus a frigidis a et a in a locis a occultis p . # # # @section 2 {h57} $ {B}{h57} # @section 3 {tt} $ {B}{h57}{tt} @ 484 a Herba a Capalias p . # @section 3 {p1} $ {B}{h57}{p1} # # @ 487 a Si a quis a esset a surdus p . a Accipe a de a humore a istius a herbe a cum a oleo a communi a at a misce a simul a iste a duo a et a de a isto a pone a in a aure a et a fac a ut a sit a calidum a et a pone a de a mane a et a de a sero a per a spatium a XV a dierum p , a sanatur p . a Item a si a quis a haberet a vermes a in a corpore p : a accipe a de a ista a herba a et a pistetur a et a emplastretur a supra a ventrem p : a omnes a vermes a moretur a et a egredientur a inferius a et a hoc a est a probatum p . a Item a si a quis a haberet a fluxum a corporis p . a Accipe a de a ista a herba a et a da a ei a bibere a cum a bono a vino a et a subito a sanabitur p . a Nascitur a in a terrenis a alpestris p , a salvaticis a et a sabionosis a et a colligitur a de a mense a maii p . # # # @section 2 {h58} $ {B}{h58} # @section 3 {tt} $ {B}{h58}{tt} @ 491 a Herba a Nascurso p . # @section 3 {p1} $ {B}{h58}{p1} # # @ 494 a Si a esset a aliquis a scotatus a in a igne a vel a in a aqua a calida p . a Accipe a de a ista a herba a et a pista a multum a bene a folia a et a emplastrentur a supra a schotatura p ; a statim a removet a dolorem a et a saldare a facit p . a Item a si a quis a esset a stiticus a in a corpore p . a Accipe a de a ista a herba a cocta a com a aqua a virzarum a que a sint a bene a grasse a et a de a ista a aqua a quando a vadis a in a lectum a in a sero a bibe a et a in a mane a ieiuno a stomacho a et a corpus a manet a absolutum p . a Et a hoc a est a probatum p . a Nascitur a dicta a herba a in a aqua p , a proprie a super a aquas p , a et a multum a invenitur a circa a Pisas p . # # # @section 2 {h59} $ {B}{h59} # @section 3 {tt} $ {B}{h59}{tt} @ 498 a Herba a Belletolis p . # @section 3 {p1} $ {B}{h59}{p1} # # @ 501 a Ad a sanandum a malum a dentium p . a Accipe a de a ista a herba a et a tene a in a ore p , a statim a facit a dentem a venire a foras p . a Item a ad a faciendum a ut a ameris a a a qualibet a persona p . a Accipe a de a ista a herba a que a sit a collecta a die a XII a lune a et a debet a colligi a in a nomine a illius a persone a a a qua a cupis a amari p , a et a postea a dicta a herbam a porta a super a te a in a modum a quod a aliquis a non a videat p . a Et a quando a habebis a tecum p , a illa a persona a in a cuius a nomine a fuerit a collecta a veniet a tecum a ubique a et a multum a amabit a homo a vel a femina p . a Nascitur a in a montibus a frigidis p . # # # @section 2 {h60} $ {B}{h60} # @section 3 {tt} $ {B}{h60}{tt} @ 505 a Herba a Metries p . # @section 3 {p1} $ {B}{h60}{p1} # # @ 508 a Ad a sanandum a guttas a frigidas p . a Comede a de a ista a herba a cum a ovis a ieiuno a stomacho a per a spatium a XV a dierum p , a sanabuntur a gutte a et a hoc a est a probatum p . a Item a ad a sanandum a malum a splenis a machulate p . a Accipe a de a ista a herba a et a fac a pulverem a et a de a pulvere a bibe a cum a bono a vino a per a spatium a X a dierum p , a subito a sanabitur a et a hoc a est a probatum p . a Nascitur a in a terrenis a marinis a in a littore a maris a et a colligitur a de a mense a maii a vel a aprilis p . # # # @section 2 {h61} $ {B}{h61} # @section 3 {tt} $ {B}{h61}{tt} @ 512 a Herba a Ystatoris p . # @section 3 {p1} $ {B}{h61}{p1} # # @ 515 a Si a esset a aliqua a femina a que a non a posset a concipere a filios p . a Accipe a de a ista a herba a cocta a et a da a ei a comedere a per a spatium a XV a dierum a postea a utatur a viro a suo a et a concipiet a adiutorio a Dei a et a istius a herbe p . a Et a si a qua a persona a portaret a supra a se a de a ista a herba a securus a esset a ab a omni a periculo a et a nullum a poterit a ei a nocere p . a Et a colligitur a in a puncto a lune a quod a vocatur a Taurus a aut a Gemini p . a Nascitur a in a Ispania a in a monte a Caro a et a in a monte a Sacro p . # # # @section 2 {h62} $ {B}{h62} # @section 3 {tt} $ {B}{h62}{tt} @ 519 a Herba a Polexinas p . # @section 3 {p1} $ {B}{h62}{p1} # # @ 522 a Ad a sanandum a malum a capitis a et a algorem a pectoris p : a accipe a de a ista a herba a et a comede a cum a ovis a in a sero a et a in a mane a et a hoc a est a probatum a ad a dolorem a capitis p . a Item a ad a sanandum a mala a nata a que a non a possunt a sanari p : a fac a pulverem a de a ista a herba a et a pone a super a plagas a veteres p ; a subito a saldabitur a per a spatium a X a dierum p . # # # @section 2 {h63} $ {B}{h63} # @section 3 {tt} $ {B}{h63}{tt} @ 526 a Herba a Serpentina p . # @section 3 {p1} $ {B}{h63}{p1} # # @ 529 a Si a quis a haberet a tibias a fractas p . a Accipe a folia a et a radices a istius a herbe a et a postea a misceantur a cum a cera a alba a cum a oleo a et a lardo a et a fac a unguentum a et a pone a super a plagas p ; a subito a saldantur a et a curantur p . # # # @section 2 {h64} $ {B}{h64} # @section 3 {tt} $ {B}{h64}{tt} @ 533 a Herba a Pionica p . # @section 3 {p1} $ {B}{h64}{p1} # # @ 536 a Ad a sanandum a malum a matronis a vel a matricis p . a Accipe a radicem a istius a herbe a et a fac a pulverem a et a de a pulvere a cum a vino a da a ei a bibere a ieiuno a stomacho a per a spatium a triginta a dierum p : a sanabitur p . a Item a si a quis a vellet a cognoscere a personam a indemoniatham p . a Accipiat a de a dicta a herba a et a ponat a super a eam p , a si a erit a demoniacha a non a poterit a pati a quod a dicta a herba a maneat a super a se a et a clamabit a fortiter p . a Item a si a quis a portabit a super a se a de a dicta a herba a nullus a demon a poterit a ei a nocere p . a Item a ad a sanandum a omnem a feritas a folia a istius a herbe a sunt a multum a bona p . a Item a ad a morbum a caducum p . a Accipe a de a radice a istius a herbe a et a bibe a cum a bono a vino a per a spatium a XXXX a dierum p , a curatur a et a sanatur p . a Nascitur a dicta a herba a in a montibus a petrosis a ubi a sol a ferit p . # # # @section 2 {h65} $ {B}{h65} # @section 3 {tt} $ {B}{h65}{tt} @ 540 a Herba a Ruga a salvatica p . # @section 3 {p1} $ {B}{h65}{p1} # # @ 543 a Ad a sanandum a guttas a frigidas p . a Accipe a de a ista a herba a et a misce a cum a herba a Istolaria a et a coque a cum a vino a vermegio a et a postea a emplastrentur a super a guttas a frigidas a per a spatium a XV a dierum p ; a sanabuntur a et a hoc a est a probatum a per a magistrum a Petrum a de a Perosa a et a per a magistrum a Antonium a romanum p . a Item a ad a sanandum a dolorem a renum a et a flanchi p . a Accipe a de a ista a herba p , a Cnevedolla a et a folia a Absintii p , a et a ista a omnia a coque a in a oleo a veteri a quinque a aut a sex a annorum a et a emplastrentur a super a dolorem a per a spatium a XII a dierum p , a curatur a et a sanatur p . a Item a ad a sanandum a iecur a maculatum p . a Accipe a de a ista a herba a cruda a et a comede a ieiuno a stomacho a per a spatium a XII a dierum p , a sanatur p . a Nascitur a in a terrenis a domesticis p . # # # @section 2 {h66} $ {B}{h66} # @section 3 {tt} $ {B}{h66}{tt} @ 547 a Herba a Caspetres p . # @section 3 {p1} $ {B}{h66}{p1} # # @ 550 a Ad a faciendum a ventositatem p . a Accipe a de a ista a herba a et a da a ei a comedere a petezare a facet a aliud a quem a petezare p . a Item a si a quis a vellet a esse a invisibilis p , a accipiat a de a ista a herba a et a ponat a in a ore a et a teneat a os a clausum a plus a quam a possit a inter a gentes p : a nunquam a videbitur p . a Et a collige a dictam a herbam a in a ponto a lune a quod a vocatur a crepusculum p . a Nascitur a dicta a herba a in a marina a vel a in a littore a marino p . # # # @section 2 {h67} $ {B}{h67} # @section 3 {tt} $ {B}{h67}{tt} @ 554 a Herba a Brancha p . # @section 3 {p1} $ {B}{h67}{p1} # # @ 557 a Si a quis a portaret a super a caput a suum a de a ista a herba p , a nunquam a haberet a infirmitatem a oculorum a nec a calor a solis a nec a ignis a nunquam a offenderet a oculos p . a Et a quando a aquila a volat a in a altum a portat a in a rostro a suo a de a dicta a herba a ut a sol a non a offendat a oculos a suos p . # # # @section 2 {h68} $ {B}{h68} # @section 3 {tt} $ {B}{h68}{tt} @ 561 a Herba a Spigonarda p . # @section 3 {p1} $ {B}{h68}{p1} # # @ 564 a Ad a faciendum a unguentum a pretiosum p . a Accipe a radicem a istius a herbe a et a fac a pulverem a cum a totidem a cera a vel a trementina a et a fac a unguentum a de a istis a rebus p . # # # @section 2 {h69} $ {B}{h69} # @section 3 {tt} $ {B}{h69}{tt} @ 568 a Herba a Lunaria p . # # From [BNF Lat. 17844 f69v] # @section 3 {p1} $ {B}{h69}{p1} # # @ 572 a Ad a falsificandum a monetam p . a Accipe a folia a et a radices a istius a herbe p . a Item a ad a saldandum a omnem a feritam a per a spatium a unius a hore p . a Item a si a quis a portabit a supra a se a erit a semper a in a gratia a cuiuslibet a persone a et a numquam a ei a deficiet p . # # # @section 2 {h70} $ {B}{h70} # @section 3 {tt} $ {B}{h70}{tt} @ 576 a Herba a Rigano p . # @section 3 {p1} $ {B}{h70}{p1} # # @ 579 a Si a quis a haberet a fluxum a corporis p . a Accipe a de a ista a herba a et a da a ei a comedere p , a subito a sanatur p . a Item a si a quis a pissaret a sanguinem p : a da a ei a comedere a per a spatium a XV a dierum p , a sanabitur p . a Item a si a quis a esset a fractus a in a petenegio a comedat a de a ista a herba p , a per a spatium a XXX a dierum p : a sanabitur p . a Item a ad a sanandum a feminam a que a haberet a corruptionem a sanguinis a inferius p . a Comedat a de a ista a herba a per a spatium a XV a dierum p : a sanabitur p . # # # @section 2 {h71} $ {B}{h71} # @section 3 {tt} $ {B}{h71}{tt} @ 583 a Herba a Sigillo a de a Santa a Maria p . # @section 3 {p1} $ {B}{h71}{p1} # # @ 586 a Ad a sanandum a unum a crepatum p . a Da a ei a comedere a cum a ovis a de a radice a istius a herbe a per a spatium a XXX a dierum a et a subito a sanabitur p . a Item a si a quis a esset a frigidus a propter a nimios a humores a corporis p : a accipe a de a radice a istius a herbe a et a coque a in a vino a albo a et a quando a est a bene a cocta a emplastrentur a cum a una a unzia a gariofolorum a et a media a libra a melis a et a omnia a ista a simul a mista a comede a ieiuno a stomacho a cum a bono a vino a albo a et a subito a sanabitur p . # # # @section 2 {h72} $ {B}{h72} # @section 3 {tt} $ {B}{h72}{tt} @ 590 a Herba a Rapillis p . # @section 3 {p1} $ {B}{h72}{p1} # # @ 593 a Ad a sanandum a unum a crepatum p . a Accipe a de a ista a radice a istius a herbe a et a coque a in a aqua p . a Et a postea a emplastretur a supra a petenegium a crepati a per a spatium a XV a dierum p , a sanabitur p . a Item a ad a sanandum a yecur a maculatum p . a Accipe a folia a istius a herbe a et a fac a pulverem a et a de a pulvere a cum a bono a vino a da a ei a bibere a per a spatium a XII a dierum p , a sanabitur p . a Item a ad a sanandum a morbum a caducum p : a accipe a folia a istius a herbe a et a fac a pulverem a et a de a pulvere a cum a bono a vino a da a ei a bibere a per a spatium a XV a dierum p . a Sanabitur a et a hoc a est a probatum p . # # # @section 2 {h73} $ {B}{h73} # @section 3 {tt} $ {B}{h73}{tt} @ 597 a Herba a Bustania p . # @section 3 {p1} $ {B}{h73}{p1} # # @ 600 a Si a quis a caderet a in a terram p , a subito a accipe a de a radice a istius a herbe a et a fac a pulverem a et a de a pulvere a cum a vino a da a ei a bibere p . a Statim a resurget a sicut a si a non a haberet a aliquod a malum p . a Item a si a quis a poneret a de a radice a istius a herbe a ad a nasum a subito a caderet a in a terram a tamquam a mortuus a et a si a vis a adiuvare a eum a unge a pulsum a suum a cum a vino a vel a cum a aceto a et a subito a removet a mulum a et a reveniet p , a et a non a habebit a aliquod a malum p . a Nascitur a in a litore a maris a et a quando a fodis a eam a cave a bene a ne a olimentum a vadat a ad a nasum p . # # # @section 2 {h74} $ {B}{h74} # @section 3 {tt} $ {B}{h74}{tt} @ 604 a Herba a Forus p . # # From [BNF Lat. 17848 f34v]. # @section 3 {p1} $ {B}{h74}{p1} # # @ 608 a Si a quis a portaret a super a se a de a ista a herba p , a semper a habebit a bona a fortuna p . a Et a amabitur a a a qualibet a persona a istius a mundi p . a Et a collige a in a puncto a lune a quod a vocatur a gemini a vel a taurus p . a Et a quando a colligis a dic a ista a verba p : p " a Herba a Forus a veni a ad a me a ex a parte a Spiritus a Sancti p " p . a Nascitur a in a montibus a frigidis a et a petrosis p . # # # @section 2 {h75} $ {B}{h75} # @section 3 {tt} $ {B}{h75}{tt} @ 612 a Herba a Capalarices p . # # From [BNF Lat. 17848 f35v]. # @section 3 {p1} $ {B}{h75}{p1} # # @ 616 a Ad a faciendum a aquam a bonam a ad a omnem a infirmatem a oculorum p . a Accipe a florem a istius a herbe a et a fac a aquam a ad a campanam a et a de a ista a aqua a pone a in a oculis a per a spatium a XX a dierum p . a Clarificabuntur a oculi a et a removebitur a omnis a infirmitas a et a hoc a es a probatum p . a Item a si a quis a vellet a ponere a scbndblxm a kntfr a dxbs a perspnbs a scandalum a inter a duas a personas p . a Accipe a de a ista a herba a in a uno a die a Jovis a de a nocte a et a pone a super a hostium a per a quod a transibunt a ille a due a persone p . a Et a collige a die a XII a lune a si a vis a operari a pro a medicina p . # # # @section 2 {h76} $ {B}{h76} # @section 3 {tt} $ {B}{h76}{tt} @ 620 a Herba a Luminellas p . # @section 3 {p1} $ {B}{h76}{p1} # # @ 623 a Si a quis a haberet a maculam a in a oculo p : a accipiat a de a ista a herba a et a pistet a eam p ; a emplastretur a super a oculum a et a subito a sanabitur p . # # # @section 2 {h77} $ {B}{h77} # @section 3 {tt} $ {B}{h77}{tt} @ 627 a Herba a Ruschasia p . # @section 3 {p1} $ {B}{h77}{p1} # # @ 630 a Ad a sanandum a omnem a maculam a oculorum p . a Accipe a folia a istius a herbe p , a et a fac a aquam a distillatam a et a de a ista a aqua a pone a in a oculis p ; a subito a sanabitur a infirmitas a et a revidere a remanet a clarum p . a Item a si a quis a haberet a visum a obscurum a comedat a de a ista a herba a in a suis a vivandis p . a Facit a visum a clarum a et a manutenebit p . # # # @section 2 {h78} $ {B}{h78} # @section 3 {tt} $ {B}{h78}{tt} @ 634 a Herba a Scudaria p . # @section 3 {p1} $ {B}{h78}{p1} # # @ 637 a Ad a sanandum a unum a malsanum p ; a da a ei a comedere a de a ista a herba a cum a ovis a per a spatium a XV a dierum a et a sanatur a ab a omnia a malsania p . a Item a si a quis a haberet a plagas a malas a in a cruribus p . a Accipe a de a ista a herba a et a fac a unguentum a cum a sonzia a porci p . a Et a unge a plagas a cum a isto a unguento a per a spatium a X a dierum p . a Sanabitur a et a hoc a est a probatum p . a Item a ad a volendum a currere a plus a quam a alia a persona p , a porta a supra a te a de a radice a istius a herbe a in a cropa p , a in a pelle a leporis a que a sit a capta a in a die a Veneris a et a curres a plus a quam a alia a persona a portando a supra a te a de a ista a herba p . a Et a omnes a qui a te a videbunt a tenebunt a te a sicut a esses a magnus a et a fac a ut a sis a castus a si a debes a operari a ista p . # # # @section 2 {h79} $ {B}{h79} # @section 3 {tt} $ {B}{h79}{tt} @ 641 a Herba a Lunaria p . # # from [BNF Lat. 17848 f43v]. # @section 3 {p1} $ {B}{h79}{p1} # # @ 645 a Ad a sanandum a unum a qui a haberet a cilia a grossa a sive a oculos a lessos a vel a nizatos p . a Accipe a de a ista a herba a et a ipsam a pulveriza a et a des a infirmo a ad a bibendum a cum a vino a calido a mediam a octavam a dicte a pulveris a usque a ad a VIIII a aut a X a dies a in a sero a pro a qualibet a vice a et a sanabuntur a oculi p . a Item a si a quis a not a posset a urinare a propter a malum a petre a vel a ranelle a vel a propter a aliam a causam p , a des a ei a ad a bibendum a mediam a octavam a pulveris a ante a dicte a per a qualibet a vice a cum a modico a vini a calidi a per a dies a XX a in a mane a et a sanabit p . a Item a si a quis a haberet a dolorem a renum a aut a flanchi a aut a capiti p , a bibat p . # # # @section 2 {h80} $ {B}{h80} # @section 3 {tt} $ {B}{h80}{tt} @ 649 a Herba a Tunegi p . # @section 3 {p1} $ {B}{h80}{p1} # # @ 652 a Ad a dolorem a cordis a et a stomachi a removendum p . a Des a ad a bibendum a cum a vino a calido a pro a qualibet a vice a mediam a unziam a pulveris a dicte a herbe a et a Deo a concedente a liberabitur p . # # # @section 2 {h81} $ {B}{h81} # @section 3 {tt} $ {B}{h81}{tt} @ 656 a Herba a Lactica p . # @section 3 {p1} $ {B}{h81}{p1} # # @ 659 a Ad a stricturam a pectoris a et a tussim a eiciendam p : a accipe a mediam a unziam a pulveris a huius a herbe a Lactice a pro a qualibet a vice a et a ipsam a bibe a cum a uno a modico a vini a calidi a in a sero a per a spatium a XV a dierum a aut a XVI a et a sanaberis p . # # # @section 2 {h82} $ {B}{h82} # @section 3 {tt} $ {B}{h82}{tt} @ 663 a Herba a Barbaria p . # @section 3 {p1} $ {B}{h82}{p1} # # @ 666 a Ad a fistolas a sive a grandes a pustemas a in a gambas p , a in a brachiis a aut a in a toto a tergo a existens a veraciter a refugandas p , a per a spatium a dierum a XI p , a tempore a matutino p , a pulverem a ex a dicta a herba a factam a fistulas a et a pustemis a superpone a et a fugabuntur p . # # # @section 2 {h83} $ {B}{h83} # @section 3 {tt} $ {B}{h83}{tt} @ 670 a Herba a Tura p . # @section 3 {p1} $ {B}{h83}{p1} # # @ 673 a Ad a dolorem a capitis a sanandum p . a Accipe a unum a quartum a huius a herbe a Ture a et a ipsum a pone a supra a carbones a ignitos a et a fumum a ex a inde a egredientem a recipe a per a nasum a per a os a per a vultum a et a sic a dolor a capiti a recedit p . # # # @section 2 {h84} $ {B}{h84} # @section 3 {tt} $ {B}{h84}{tt} @ 677 a Herba a Gerbia p . # @section 3 {p1} $ {B}{h84}{p1} # # @ 680 a Ad a sanandum a aliquem a habentem a spasimum a ad a gulam a vel a strictum a in a pectore p . a Des a ei a ad a bibendum a mediam a unziam a pulveris a dicte a herbe a per a omni a vice a usque a ad a dies a XIX a vel a XX a de a mane a et a sanatur p . # # # @section 2 {h85} $ {B}{h85} # @section 3 {tt} $ {B}{h85}{tt} @ 684 a Herba a Bruza p . # @section 3 {p1} $ {B}{h85}{p1} # # @ 687 a Ad a debilitatem a stomachi a et a capitis a abiciendum p . a Accipe a de a pulvere a istius a herbe a Bruzie a et a de a ipsa a exhibe a ad a bibendum a cum a modico a vini a calidi a et a sic a faciendo a capitis a et a stomachi a dolorem a abicietur p . # # # @section 2 {h86} $ {B}{h86} # @section 3 {tt} $ {B}{h86}{tt} @ 691 a Herba a Lunaria a tertia p . # # From [BNF Lat. 17848 f38v]. # @section 3 {p1} $ {B}{h86}{p1} # # @ 695 a Si a quis a esset a refrigidatus a in a capite a aut a in a tota a eius a persona p . a Accipe a de a ista a herba a pistata a et a bene a pulverizata a et a bibat a ille a qui a est a refrigidatus a cum a uno a modico a boni a vini a calidi a mediam a octavam a per a omni a vice a per a aliquot a dies a et a sanabitur p . # # # @section 2 {h87} $ {B}{h87} # @section 3 {tt} $ {B}{h87}{tt} @ 699 a Herba a Attillia p . # @section 3 {p1} $ {B}{h87}{p1} # # @ 702 a Ad a malum a yecoris p . a Accipe a de a pulvere a huius a herbe a onziam a mediam a pro a qualibet a vice a et a des a ad a bibendum a cum a vino a frigido a et a sanitatem a obtinebit p . a Item a si a quis a haberet a stomachum a inordinatum a sive a guastum p , a bibat a omni a mane a pro a qualibet a vice a usque a ad a dies a XV a vel a XVI a de a pulvere a dicte a et a sanabitur p . # # # @section 2 {h88} $ {B}{h88} # @section 3 {tt} $ {B}{h88}{tt} @ 706 a Herba a Victoria p . # @section 3 {p1} $ {B}{h88}{p1} # # @ 709 a Ad a sanandum a malum a madroni p . a Accipe a per a qualibet a vice a de a pulvere a istius a herbe a onzium a mediam a et a da a ad a bibendum a patienti a et a sanabitur p . a Item a si a quis a haberet a malum a stomachi p . a Accipe a de a pulvere a dicte a herbe a et a da a bibere a illi a qui a patitur a quater a aut a quinquies a mediam a untiam a per a qualibet a vice a et a liberabitur p . # # # @section 2 {h89} $ {B}{h89} # @section 3 {tt} $ {B}{h89}{tt} @ 713 a Herba a Rondella p . # @section 3 {p1} $ {B}{h89}{p1} # # @ 716 a Ad a sanandum a aliquem a vel a aliquam a personam p , a habentem a gulam a grossam a vel a inflatam p . a Accipe a de a pulvere a istius a herbe a mediam a unziam a pro a qualibet a vice a et a da a ei a bibere a de a mane a infirmo a per a dies a XV a aut a XVI a et a liberabitur p . a Et a bibi a debet a dicta a pulvis a cum a vino a calido p . a Item a ad a sanandum a scrofulas a da a bibere a de a suprascripta a herba a facta a pulvere a tot a diebus a ut a supra a et a sanabitur p . # # # @section 2 {h90} $ {B}{h90} # @section 3 {tt} $ {B}{h90}{tt} @ 720 a Herba a Genesiana a aliter a Genciana p . # @section 3 {p1} $ {B}{h90}{p1} # # @ 723 a Ad a sanandum a habentem a malum a madronis a aut a dolorem a capitis p . a Accipiat a omni a vice a quando a sentit a dolorem a sibi a fore a venturum a medium a quartum a pulveris a istius a herbe a et a bibat a cum a modico a vini a calido a et a protine a cessabit a dolor p . a Item a si a quis a haberet a febrem a tertianam a aut a quartanam p . a Accipiat a omni a vice a unum a quartum a pulveris a dicte a herbe p . a Et a ipsam a bibat a in a tribus a terminis a sive a vicibus a cum a vino a calido a et a liberabitur p . a Et a debet a esse a Gianzana a minor p . a Genziana a maior a habet a virtutem a purgandi a stomachum a ab a omni a putredine a a a pustemis a et a choleris a in a eodem a coadunatis a sive a corumpimento a corporis p , a si a de a pulvere a ipsius a accepis a pro a qualibet a vice a unum a quartum a et a ipsum a dederis a ad a bibendum a cum a modico a vini a per a dies a X a aut a XI a in a mane p . # # # @section 2 {h91} $ {B}{h91} # @section 3 {tt} $ {B}{h91}{tt} @ 727 a Herba a Fiorina p . # @section 3 {p1} $ {B}{h91}{p1} # # @ 730 a Ad a sanandum a aliquam a personam a habentem a in a eius a stomacho a aliquem a turpetudinem a seu a humorem a cholericum a aut a flegmaticum p . a Accipe a de a pulvere a istius a herbe a nomine a Florine a onziam a mediam a pro a qualibet a vice a et a da a ei a bibere a in a mane a usque a ad a dies a XX a et a sanabitur p . # # # @section 2 {h92} $ {B}{h92} # @section 3 {tt} $ {B}{h92}{tt} @ 734 a Herba a Capillaria p . # @section 3 {p1} $ {B}{h92}{p1} # # @ 737 a Ad a faciendum a capillos a pulcros a et a flavos a et a ad a fugandum a tignollas p . a Accipe a onzam a unam a istius a herbe a Capillarie a et a fac a ea a bullire a cum a uno a bochali a de a lesivio a postmodum a lava a caput a decem a aut a duodecim a vices a et a fient a capilli a pulcri p , a aureo a consimiles p . # # # @section 2 {h93} $ {B}{h93} # @section 3 {tt} $ {B}{h93}{tt} @ 741 a Herba a Giralia p . # @section 3 {p1} $ {B}{h93}{p1} # # @ 744 a Ad a sanitatem a reducendam a aliquem a qui a propter a scalmanam a sive a caliditatem a esset a infirmus a vel a propter a malum a stomachi p , a da a ei a ad a bibendum a de a pulvere a istius a herbe a Giralie a mediam a unziam a pro a qualibet a vice a in a mane a usque a ad a dies a XVI a et a sanus a efficeretur p . # # # @section 2 {h94} $ {B}{h94} # @section 3 {tt} $ {B}{h94}{tt} @ 748 a Herba a Gratilia a sive a Gratiana p . # @section 3 {p1} $ {B}{h94}{p1} # # @ 751 a Si a quis a haberet a dolore a ad a renes a vel a ad a flanchum a vel a ad a gambas a vel a per a totum a corpus p . a Accipe a de a ista a herba a et a ipsam a pulverizet a et a de a pulvere a bibat a pro a qualibet a vice a unziam a mediam a et a liberabitur p . # # # @section 2 {h95} $ {B}{h95} # @section 3 {tt} $ {B}{h95}{tt} @ 755 a Herba a Granelaria p . # @section 3 {p1} $ {B}{h95}{p1} # # @ 758 a Si a quis a haberet a malum a ad a gengivas a vel a si a alicui a dentes a se a moverent a teneat a in a ore a de a ista a herba a Granelaria a et a sanabitur p . # # # @section 2 {h96} $ {B}{h96} # @section 3 {tt} $ {B}{h96}{tt} @ 762 a Herba a Pionia p . # @section 3 {p1} $ {B}{h96}{p1} # # @ 765 a Ad a confortandum a cerebrum a et a repelendum a migraneam a et a malum a procedens a ex a somatura a capitis a sive a ex a vachuatione p . a Accipe a pro a qualibet a vice a mediam a unziam a istius a herbe a Pionie a et a da a ei a bibere a in a sero a infirmo a per a spatium a dierum a XII a aut a XV a et a liberabitur p . # # # @section 2 {h97} $ {B}{h97} # @section 3 {tt} $ {B}{h97}{tt} @ 769 a Consolida a major p . # @section 3 {p1} $ {B}{h97}{p1} # # @ 772 # # # @section 2 {h98} $ {B}{h98} # @section 3 {tt} $ {B}{h98}{tt} @ 776 a Consolida a minor p . # @section 3 {p1} $ {B}{h98}{p1} # # # # Most of the original text was censored, then partially # # overwritten by a later hand; the paragraph was reconstructed # # on the basis of a similar charm published by [Peter van den Hooff, p.77]. # # @ 783 a Experimentum a verissimum a et a probatum a at a conceptum a mulierum p . a Et a per a hoc a multe a que a steriles a fuerant a conceperunt p . a In a vigilia a sancti a Johannis a Baptiste a accipe a consolidam a maiorem p , a et a post a minorem p . a Et a extrahe a de a terra a ante a horam a tertiam p , a dicendo a orationem a dominicam p , a et a eundo a et a redeundo a nemini a loquatur p . a sucum a extrahe a de a dictis a herbis p . a Et a cum a illo a suco a scribe a ista a verba p " a Dixit a Dominus a crescant s + a uehihoch s + a et a multiplicentur s + a chabathay s + p " p . p . p . a Istam a cartam a taliter a scriptam a dum a coit a vir a ad a collum a ligatam a portet a dum a masculum a habere a cupit p , a et a si a feminam a mulier p . # ######################################################################