# # Extract from Ockam's Dialogus # # Last edited on 2004-02-18 00:39:27 by stolfi # # # @chars blank { } # @chars alpha {ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ} # @chars alpha {abcdefghijklmnopqrstuvwxyz} # @chars alpha {~} # @chars symbol {0123456789} # @chars punct {-.:/,;"'()?} # # # # SOURCES AND CREDITS # # # # This is Part III, Tract 1, Books 1--2 of "Dialogus", a political # # treatise on by Friar William of Ockham (ca. 1285-1347). # # # # The source for Book 1 was an electronic edition prepared by John # # Scott and revised by John Kilcullen, fetched on 2004-02-17 from # # http://www.britac.ac.uk/pubs/dialogus/t31d1new.html (Copyright © # # 1999, The British Academy). The source for Book 2, most likely, # # was an electronic translation by John Kilcullen and John Scott, # # Version 2, March 1996. Copyright © 1996, The British Academy. # # # # LANGUAGE, SPELLING AND ENCODING # # # # The text is Medieval Latin in plain ASCII encoding. The author was # # born in England, got his higher education at Oxford, and his # # masters at Paris. Worked in France and later in Germany. The # # "Dialogus" was written in Munich (ca. 1334-1346). # # # # Punctuation and capitalizattion are as in the original source # # file, except that the abbreviation period has been changed to "~" # # in order to distinguish it from final stop. Text in italics is # # denoted "/.../". # # # # Editorial notes that were bracketed "[...]" in the source are # # marked as "{[}...{]}" here; except for bibligraphic references # # added by the Editor, which were simply deleted. # # # # DOCUMENT STRUCTURE # # # # @section 1 {P.T.B} = part P, tractatus T, book B. # # @section 2 {cN} = chapter number N (1,2,...) # # @section 3 {tt} = chapter title # # @section 3 {txNX} = utterance N (1,2,..) by X ("d" or "m") # # @section 2 {ex} = explicit (closing) of book. # # @section 3 {txex} = Text of the explicit. # # # # Utterances are numbered sequentially across chapters within each book. # # # # CHANGES FOR THIS VERSION # # # # No intentional changed were meade from the source text, other than # # removing HTML formatting, headers, titles, etc. Replaced # # "..." by "/.../". The words "Discipulus:" and "Magister:" # # at the beginning of each utterance were turned into {}-comments. # # The Editor's note at the end of chapter 10 was made into # # #-comments. # # # # Localized fixes: # # # # changed ' for " in chapter 10, utterance 33m. # # # ####################################################################### # # ####################################################################### # # Book 1 # @section 1 {3.1.1} $ {3.1.1} # # ---------------------------------------------------------------------- # # Prologue # @section 2 {c0} $ {3.1.1}{c0} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c0}{tt} # @ 73 a Prologus # # @section 3 {tx1d} $ {3.1.1}{c0}{tx1d} # @ 77 a Salomonis a utcumque a sequendo a vestigia @ 78 p " a proposui a in a animo a meo a querere a et a investigare a sapienter a de @ 79 a omnibus a que a fiunt a sub a sole p " p , a in a ecclesia @ 80 a scilicet a militante p , a de a qua a non a omnes a Christiani a hiis a diebus @ 81 a consimiliter a opinantur p . a Quia a enim a quidam a circa a fidem a catholicam @ 82 a altercantur p , a se a hereticos a mutuo a appellantes p , a quidam a eorum a apud @ 83 a quosdam a et a alii a apud a alios a veram a existimant a ecclesiam a consistere @ 84 a militantem p . a Proinde a ad a terciam a partem a nostri a dialogi p , a quam a ab a inicio @ 85 a de a gestis a circa a fidem a altercancium a orthodoxam a volui a appellari p , @ 86 a nostram a intencionem a vertamus p , a quantum a nostre a occupaciones a et a studia @ 87 a presentis a congruant a temporis a qualitati p ( a quia p , a ut a beatus a asserit @ 88 a Augustinus a ad a Bonifacium a comitem a et a habetur s 23 p , a q~ s 4 p , a c~ p / a Si a ecclesia p / p , @ 89 p " a omnia a debent a suis a temporibus a convenire p " p ) p , a quam @ 90 a in a novem a tractatus a volo a secari a quorum a unumquemque a in a diversos a libros @ 91 a censeo a dividendum p . a Primi a autem a duo a erunt a preparatorii a et a preambuli a ad @ 92 a sequentes p , a in a quibus a de a gestis a diversorum a Christianorum a scrutabimur p , @ 93 a primus a itaque a disputando a de a potestate a pape a et a cleri p , a secundus a de @ 94 a potestate a et a iuribus a Romani a Imperii p ( a in a quo a quamplurima a de a iuribus @ 95 a regum a ac a principum a ac a eciam a laicorum a aliquorum a tractabimus p ) p , a tercius @ 96 a de a gestis a Iohannis s 22 p ( a quem a nonnulli a putant a propter a hereticam @ 97 a pravitatem a diu a antequam a de a hoc a mundo a migraret a omni a dignitate @ 98 a ecclesiastica a fuisse a privatum p , a alii a ipsum a fuisse a catholicum a et a in @ 99 a vero a papatu a finisse a dies a suos a existimant p ) p , a quartus a de a gestis a Domini @ 100 a Ludowici a de a Bavaria p ( a quem a aliqui a verum a imperatorem a non a reputant p , a alii @ 101 a contrarium a arbitrantur p ) p , a quintus a de a gestis a Benedicti s 12 p ( a quem a multi @ 102 a sed a non a omnes a tanquam a verum a summum a pontificem a venerantur p ) p , a sextus a de @ 103 a gestis a fratris a Michaelis a de a Cesena p , a septimus a de a gestis a et a doctrina @ 104 a fratris a Giraldi a Othonis p ( a quorum a unum a quidam a alii a alium a verum @ 105 a Generalem a ordinis a Fratrum a Minorum a affirmant p ) p , a octavus a de a gestis @ 106 a fratris a Willelmi a de a Ockam p , a nonus a de a gestis a aliorum a Christianorum p , @ 107 a regum p , a principum a et a prelatorum a ac a subditorum p , a laicorum a ac a clericorum p , @ 108 a secularium a et a religiosorum p , a Fratrum a Minorum a et a aliorum p , a qui a alicui a et @ 109 a aliquibus a de a prenominatis a personis a adherent a obediunt p , a consenciunt p , @ 110 a communicant p , a favent a vel a quomodolibet a prebere a consilium a aut a auxilium @ 111 a dinoscuntur p , a vel a ipsos a aut a eorum a aliquem a persecuntur p , a impugnant p , @ 112 a molestant a vel a reprehensibilem a aut a reprehensibiles a arbitrantur p . # # @section 3 {tx2m} $ {3.1.1}{c0}{tx2m} # @ 116 a Tam a tua a instancia a quam a desiderium @ 117 a proficiendi a predicta a aggredi a michi a suadet p , a sed a timor a calumpniam @ 118 a incurrendi a illorum a qui a forsitan a dicent a me a audere a illicite a disputare @ 119 a de a potestate a summi a pontificis a dissuadet p , a presertim a cum a leges a eciam @ 120 a canonice a et a civiles a videantur a asserere a quod a sacrilegium a incurrit a qui @ 121 a presumit a de a auctoritate a principis a disputare p . a Ideo a si a tibi a videtur a de @ 122 a prefatis a me a nullatenus a intromittam p , a maxime a cum a ad a libros a necessarios @ 123 a non a valeam a ut a estimo a pervenire p . # # @section 3 {tx3d} $ {3.1.1}{c0}{tx3d} # @ 127 a Timor a non a te a retrahat a memoratus a quia @ 128 a sicut a videmus a catholicos a de a fide a absque a periculo a iuste a calumpnie a ad @ 129 a exercicium a disputare p ( a doctores a enim a sacre a theologie a de a fide a in a scolis @ 130 a publice a disputant a et a contra a veritatem a fidei a quo a sciunt a acucius @ 131 a arguentes a nullum a crimen a incurrunt p , a licet a nec a tunc a nec a unquam a postea @ 132 a veritatem a questionis a disputate a determinent p ; a baccalarii a eciam a et @ 133 a prudentes a quantum a possunt a forcius a irreprehensibiliter a ymmo a sepe @ 134 a laudabiliter a contra a veritatem a arguunt a et a allegant p ) a sic a de a potestate @ 135 a summi a pontificis a ad a exercicium a contingit a laudabiliter a disputare p . a Cum @ 136 a igitur a contra a potestatem a pape a neque a asserendo a neque a dubitando a aliquid @ 137 a sis a dicturus a sed a solummodo a recitando p , a sicut a pro a toto a isto a dialogo @ 138 a peractum a est a inter a nos a a a principio p , a de a potestate a pape a et a omnibus @ 139 a aliis a que a commemoravi a tractanda a nullatenus a metuas a indagare p , a presertim @ 140 a cum a sciam a te a paratum a omnem a veritatem a de a potestate a pape a et a aliam a quam @ 141 a teneris a explicite a credere a opportunis a loco a et a tempore a quando a erit @ 142 a expediens a occulte a et a publice a confiteri p . a Nec a librorum a carencia a te @ 143 a retardet a quia a licet a non a possis a facere a opus a perfectum a aliquid a tamen @ 144 a facere a non a erit a inutile a quia a occasionem a faciendi a opera a perfecta @ 145 a copiam a librorum a habentibus a ministrabis p . # # @section 3 {tx4m} $ {3.1.1}{c0}{tx4m} # @ 149 a Quod a absque a assercione a et a dubitacione a falsa @ 150 a liceat a recitare a et a in a persona a dicere a aliorum p , a quodque a non a sit a necesse @ 151 a omni a tempore a ore a veritatem a eciam a catholicam a confiteri p ( a cum a cadat a sub @ 152 a precepto a affirmativo a quod a semper a obligat a sed a non a pro a semper p ) p , a multis @ 153 a modis a possit a ostendi p . a Ideoque a malignorum a parvipendens a calumpnias a tue @ 154 a instancie a acquiescam a et a ad a exercitandum a studiosorum a ingenia a tam a circa @ 155 a potestatem a pape a quam a circa a alia a que a duxeris a inquirenda a eciam @ 156 a sentencias a et a opiniones a quas a reputo a erroneas a ymmo a hereticas a recitabo p . @ 157 a Pro a quibus a quo a valuero a forcius a allegabo p , a quod a eciam a tu a poteris @ 158 a interdum a facere a si a tibi a videbitur p . a Incipe a igitur a sine a mora a primum a tractatum p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 1 # @section 2 {c1} $ {3.1.1}{c1} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c1}{tt} # @ 165 a Capitulum s 1 # # @section 3 {tx5d} $ {3.1.1}{c1}{tx5d} # @ 169 a Claves a regni a celorum a esse a datas a a a Christo @ 170 a Romano a pontifici p , a id a est a beato a Petro p , a Christianorum a non a ambigit p , a ut @ 171 a estimo p , a multitudo p ; a quare a non a dubitat a quin a sit a a a Christo a aliqua @ 172 a concessa a potestas p . a Plures a eciam a auctoritates a sanctorum a patrum @ 173 a videntur a asserere a quod a aliquam a ex a humana a ordinacione a acceperit @ 174 a potestatem p . a De a quarum a utraque p , a si a utramque a habeat p , a interrogabo @ 175 a quamplura p : a Quam a videlicet a et a quo a iure p , a divino a scilicet a an a humano p , @ 176 a habeat a potestatem a super a spiritualia a et a ecclesiasticas a personas p ? a quam @ 177 a et a quo a iure a super a laicos a in a spiritualibus p ? a quam a et a quo a iure a super a res @ 178 a et a iura a temporalia a que a ad a solam a Romanam a spectant a ecclesiam p ? a quam a et @ 179 a quo a iure a super a res a et a temporalia a iura a que a ad a alios a clericos a pertinere @ 180 a noscuntur p ? a quam a et a quo a iure a super a personas p , a res a et a iura a temporalia @ 181 a fidelium a laicorum p ? a quam a et a quo a iure a super a res a infidelium a et a eciam @ 182 a personas a ipsorum p ? # @ 184 a Postea a autem a nonnulla a similia a de a potestate a cleri a perscrutare a propono p . @ 185 a Ante a omnia a autem a interrogare a decrevi a an a potestas a pape a ad a omnia a que @ 186 a non a sunt a contra a legem a divinam a neque a contra a ius a nature a se a extendat p . @ 187 a Hec a enim a interrogacio a videtur a comprehendere a omnia a predicta a de @ 188 a potestate a pape p , a et a forte a ex a sentenciis a et a opinionibus a circa a ipsam @ 189 a quas a recitare a studebis a dabitur a michi a occasio a de a singulis a in a speciali a querendi p . # # @section 3 {tx6m} $ {3.1.1}{c1}{tx6m} # @ 193 a Circa a hanc a interrogacionem a diverse a et @ 194 a adverse a inveniuntur a sentencie p . a Una a est a quod a papa a tam a in a temporalibus @ 195 a quam a in a spiritualibus a talem a ex a ordinacione a Christi a habet a plenitudinem @ 196 a potestatis a ut a regulariter a et a in a omni a casu a omnia a possit a que a non a sunt @ 197 a expresse a contra a legem a Dei a neque a contra a ius a nature p . a Alia a est a quod @ 198 a talem a plenitudinem a potestatis a habet a ex a iure a divino a in a spiritualibus @ 199 a non a in a temporalibus p . a Tercia a opinio a est a quod a talem a plenitudinem @ 200 a potestatis a habet a partim a ex a ordinacione a Christi a partim a ex a ordinacione @ 201 a humana p . a Quarta a est a quod a talem a plenitudinem a potestatis a non a habet a nec a a @ 202 a iure a divino a nec a a a iure a humano a neque a regulariter a neque a casualiter a sive @ 203 a in a casu p , a et a circa a hanc a sunt a diversi a modi a ponendi p . a Quinta a est a quod @ 204 a talem a plenitudinem a potestatis a simpliciter a et a regulariter a neque a a a iure @ 205 a divino a neque a a a iure a humano a habet p , a sed a casualiter a sive a in a casu a habet @ 206 a talem a plenitudinem a potestatis a a a iure a divino a sive a ex a speciali @ 207 a ordinacione a Christi p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 2 # @section 2 {c2} $ {3.1.1}{c2} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c2}{tt} # @ 214 a Capitulum s 2 # # @section 3 {tx7d} $ {3.1.1}{c2}{tx7d} # @ 218 a Istas a discuciamus a sentencias a ut a acucius @ 219 a et a profundius a valeamus a intelligere a veritatem p . a Pro a prima a igitur @ 220 a aliquas a allegaciones a adducas p . # # @section 3 {tx8m} $ {3.1.1}{c2}{tx8m} # @ 224 a Prima a sentencia a in a verbis a evangelii p , a ymmo a ipsius @ 225 a Christi p , a fundari a videtur p , a qui p , a ut a legitur a Matthei s 16 p , a dixit a Petro p : @ 226 p " a Tibi a dabo a claves a regni a celorum p ; a et a quodcumque a ligaveris a super @ 227 a terram p , a erit a ligatum a et a in a celis a et a quodcumque a solveris a super @ 228 a terram p , a erit a solutum a et a in a celis p " p . a Ex a quibus a verbis a colligitur @ 229 a quod a Christus a dedit a beato a Petro p , a et a per a consequens a successoribus @ 230 a eius p , a absque a omni a excepcione a plenitudinem a potestatis p , a ut a omnia @ 231 a possit p , a quia a verbo a generali a omnia a debent a comprehendi p ( a di~ s 19 p , p / a Si @ 232 a Romanorum p / p , a et s 1 p , a q~ s 1 p , p / a Sunt a nonnulli p / p , a et s 14 p , a q~ s 3 p , p / a Putant p / p ) p . # # @section 3 {tx9d} $ {3.1.1}{c2}{tx9d} # @ 236 a Ista a allegacio a impugnari a potest p , a ut a videtur p , a nam a sepe @ 237 a verbum a generale a non a est a generaliter a intelligendum p ( a Extra p , p / a De @ 238 a iureiurando p / p , p / a Ad a nostram p / p , a et s 1 p , a q~ s 1 p , p / a Duces p / p ) p . a Unde a et p " a verbum @ 239 a generale a sepe a restringitur p " p , a ut a notat a Glossa p , a Extra p , p / a De @ 240 a appellacionibus p / p , p / a Sua a nobis p / p . a Cuius a exempla a quamplurima a in @ 241 a scripturis a divinis a habentur p . a Matthei a enim s 3 a dicitur a quod p " a exibat @ 242 a ad a eum a omnis a regio a circa a Iordanem a et a baptizabantur a in a Iordane a ab @ 243 a eo p " p , a et a tamen a multi a non a exibant a nec a baptizabantur a a a Iohanne p . a Et @ 244 a Luce s 3 a dicitur p , p " a cogitantibus a omnibus a de a Iohanne p , a ne a forte a ipse @ 245 a esset a Christus p " p , a et a tamen a multi a hoc a minime a cogitaverunt p , a quia a nec @ 246 a illi a qui a non a credebant a in a Christum a nec a illi a qui a Iohannem a non @ 247 a putaverunt a prophetam p . a Alia a exempla a innumera a possunt a adduci a in @ 248 a quibus a verbum a generale a non a debet a generaliter a intelligi p , a sed @ 249 a restringi p . # @ 251 a Dimittentur a tamen a ad a presens a omnia a preter a quedam a pauca a que a de @ 252 a potestate a et a subieccione a loquuntur a sed a et a verba a Christi a premissa p . @ 253 a Ait a itaque a Apostolus a ad a Ephesios s 5 p : p " a Ut a ecclesia a subiecta a est @ 254 a Christo p , a ita a et a mulieres a viris a suis a in a omnibus p " p , a ubi a verbum p " a in @ 255 a omnibus p " a non a debet a generaliter a absque a omni a excepcione a eciam a quo a ad @ 256 a licita a intelligi p , a quia a uxores a non a sunt a in a omnibus a licitis a subiecte @ 257 a viris p , a cum a quo a ad a multa a licita a vir a et a uxor a ad a paria a iudicentur @ 258 p ( a Extra p , p / a De a divorciis p / p , a c~ p / a Gaudemus p / p ) p . # @ 260 a Apostolus a eciam a ad a Collossenses s 3 a ait p : p " a Filii p , a obedite a parentibus @ 261 a per a omnia p " p , a et a post p : p " a Servi p , a obedite a per a omnia a dominis @ 262 a carnalibus p " p ; a et a ad a Ephesios s 6 a ait p : p " a Servi p , a obedite a dominis @ 263 a carnalibus a cum a omni a timore a et a tremore p " p ; a et s 1 a ad a Timotheum s 6 p : @ 264 p " a Quicumque a sunt a sub a iugo a servi a dominos a suos a omni a honore a dignos @ 265 a arbitrentur p " p ; a et a ad a Titum s 2 p : p " a Servos a dominis a suis a subditos a esse a in @ 266 a omnibus a placentes p " p . a Et s 1 a Petri s 2 a sic a legitur p : p " a Subiecti a estote @ 267 a omni a humane a creature a propter a Deum p " p , a et a post p : p " a Servi a subditi @ 268 a estote a in a omni a timore a dominis a non a tantum a bonis a et a modestis a sed @ 269 a eciam a discolis p " p . a Et s 1 a ad a Timotheum s 2 a ait a Apostolus p : p " a Mulier a in @ 270 a silencio a discat a cum a omni a subieccione p " p . a In a quibus a omnibus a verba @ 271 a generalia a non a debent a generaliter a absque a omni a excepcione a intelligi p , @ 272 a quia a in a multis a nec a mulieres a viris a nec a filii a parentibus a nec a servi @ 273 a dominis a nec a fideles a omnibus a hominibus a sunt a subiecti p ; a ergo @ 274 a consimiliter a per a hoc p , a quod a Christus a dixit a Petro p : p " a Quodcumque @ 275 a ligaveris p " p , a etc~ p , a non a potest a inferri a quod a omnes a mortales a in @ 276 a omnibus a absque a omni a excepcione a successoribus a beati a Petri a sunt @ 277 a subiecti p , a ut a in a omnes a homines a quo a ad a omnia a de a se a licita @ 278 a plenitudinem a tam a in a temporalibus a quam a in a spiritualibus a habeant @ 279 a potestatis p . # # @section 3 {tx10m} $ {3.1.1}{c2}{tx10m} # @ 283 a Ista a obieccio a duobus a modis a repellitur p . a Primo a quia a si @ 284 a secundum a canones a sacros a ubi a canon a non a excipit a aut a diffinit a aut @ 285 a determinat a nec a nos a excipere a nec a diffinire a nec a determinare a debemus @ 286 p ( s 31 p , a q~ s 1 p , p / a Quod a si a dormierit p / p ; s 2 a q~ s 5 p , p / a Consuluisti p / p ; a di~ s 55 p , p / a Si @ 287 a evangelica p / p ) p : a multo a forcius a ubi a Dominus a non a excipit p , a diffinit a vel @ 288 a determinat a nec a nos a excipere a diffinire a nec a determinare a debemus p . a Sed @ 289 a Christus p , a concedendo a Petro a potestatem a super a omnes p , a nichil a excepit @ 290 a nec a diffinivit a nec a determinavit p , a sed a indistincte a et a generaliter @ 291 a dixit p , p " a Quodcumque a ligaveris p " p , a etc~ p ; a igitur a nec a nos a aliquid @ 292 a debemus a ab a eius a potestate a excipere a aut a eam a aliquo a modo a diffinire @ 293 a vel a determinare p . a Petrus a igitur a in a omnibus a temporalibus a et @ 294 a spiritualibus a accepit a a a Christo a plenitudinem a potestatis p . # @ 296 a Amplius p , a beneficium a principis a largissime a interpretandum a est @ 297 p ( a Extra p , p / a De a simonia p / p , a c~ a ultimo p ; a Extra p , p / a De a decimis p / p , p / a Ex a parte p / p . @ 298 a Igitur a et a potestas a collata a Petro a a a principe a principum a Christo @ 299 a largissime a interpretanda a est p , a ut a ab a eius a potestate a nec a in @ 300 a spiritualibus a nec a in a temporalibus a aliquid a penitus a subtrahatur p . # @ 302 a Secundo a repellitur a obieccio a suprascripta a auctoritate a Innocencii @ 303 a tercii p , a qui p , a ut a legitur a Extra p , p / a De a maioritate a et a obediencia p / p , a c~ @ 304 p / a Solite p / p , a ait p : p " a Dominus a dixit a ad a Petrum a et a in a Petro a dixit a ad @ 305 a successores p : p ' a quodcumque a ligaveris a super a terram a erit a ligatum a et a in @ 306 a celis p ' p , a etc~ p , a nichil a excipiens a qui a dixit p : p ' a Quodcumque p ' p " p . a Ex a quibus @ 307 a verbis a colligitur a quod a a a potestate a data a a a Christo a beato a Petro a et @ 308 a successoribus a eius a neque a in a temporalibus a neque a in a spiritualibus @ 309 a aliquid a est a excipiendum p . a Habet a igitur a papa a talem a plenitudinem @ 310 a potestatis a a a Christo p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 3 # @section 2 {c3} $ {3.1.1}{c3} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c3}{tt} # @ 317 a Capitulum s 3 # # @section 3 {tx11d} $ {3.1.1}{c3}{tx11d} # @ 321 a Super a premissam a auctoritatem a Salvatoris @ 322 a postea a revertemur p . a Ideo a alias a allegaciones a adducas p . # # @section 3 {tx12m} $ {3.1.1}{c3}{tx12m} # @ 326 a Quod a papa a habet a in a temporalibus a et @ 327 a spiritualibus a talem a plenitudinem a potestatis p , a probatur p . a Ille a cui a ex @ 328 a precepto a divino a est a in a omnibus a obediendum a et a in a nullo a penitus @ 329 a resistendum a habet a immediate a a a Deo a huiusmodi a plenitudinem a potestatis p . @ 330 a Pape a autem a ex a precepto a divino a obediendum a est a in a omnibus a et a in a nullo @ 331 a resistendum a penitus p , a teste a Gregorio a qui p , a ut a habetur a di~ s 12 p , a c~ p / a Preceptis p / p , @ 332 a ait p : p " a Preceptis a apostolicis a non a dura a superbia a resistatur p , a sed @ 333 a per a obedienciam a que a a a sancta a Romana a ecclesia a et a apostolica @ 334 a auctoritate a iussa a sunt a salutifere a impleantur p " p ; a et a infra p : @ 335 p " a Cuius a auctoritatis a sanccionem a omnes a teneant a sacerdotes a qui @ 336 a nolunt a ab a apostolice a petre p , a super a quam a Christus a universalem a fundavit @ 337 a ecclesiam p , a soliditate a divelli p " p . a Ex a quibus a verbis @ 338 a colligitur a quod a propter a auctoritatem a concessam a a a Christo a Romane @ 339 a ecclesie a est a ei a in a omnibus a obediendum a et a in a nullo a penitus a resistendum p . # @ 341 a Hoc a eciam a Stephanus a papa p , a ut a habetur a di~ s 19 p , a c~ p / a Enimvero p / p , @ 342 a videtur a asserere a cum a ait p : p " a Enimvero a quia a in a speculum a et @ 343 a exemplum a sancta a Romana a ecclesia p , a cui a nos a Christus a preesse a voluit p , @ 344 a posita a est p , a ab a omnibus a quicquid a statuit a et a quicquid a ordinavit @ 345 a perpetuo a et a irrefragabiliter a observandum a est p " p , a etc~ p . a Ex @ 346 a quibus a verbis a colligitur a quod a propter a ordinacionem a Christi a Romane @ 347 a ecclesie a obediendum a est a in a omnibus p . # @ 349 a Hinc a Leo a papa p , a ut a habetur a eadem a distincione p , a c~ p / a Ita a dominus p / p , @ 350 a ait p : p " a Huius a muneris a sacramentum a ita a Dominus a ad a omnium a apostolorum @ 351 a officium a pertinere a voluit p , a ut a in a beatissimo a Petro a apostolorum @ 352 a omnium a summo a principaliter a collocaret p , a ut a ab a ipso a quasi a a a quodam @ 353 a capite a dona a sua a velut a in a omne a corpus a diffunderet p " p ; a et a infra p : p " a Hanc @ 354 a petre a istius a sacratissimam a firmitatem p , a Deo p , a ut a diximus p , a edificante @ 355 a constructam p , a nimis a impia a vult a presumpcione a violare p , a quisquis a eius @ 356 a potestatem a temptat a infringere p " p . a Ex a quibus a verbis a datur a intelligi @ 357 a quod a qui a potestati a Petri a et a successorum a eius a aliquo a modo @ 358 a inobediens a invenitur a Dei a ordinacionem a infringit p ; a quare a ex @ 359 a ordinacione a Christi a est a quod a pape a obediendum a est a in a omnibus p . # @ 361 a Quod a eciam a racione a probatur p , a quia a illi a ex a ordinacione a Christi @ 362 a obediendum a est a in a omnibus a cuius a omnia a precepta a accipienda a sunt @ 363 a tanquam a divina a voce a prolata p ; a sed a omnia a precepta a pape p , a sicut a et @ 364 a sancciones a eius p , a accipienda a sunt a tanquam a divina a voce a prolata p ( a di~ s 19 p , p / a Sic @ 365 a omnes p / p ) p . a Ergo a ex a ordinacione a Dei a est a ei a obediendum a in a omnibus p . # @ 367 a Amplius p , a illi a ex a precepto a Dei a est a in a omnibus a obediendum a qui a absque @ 368 a heresi a non a potest a esse a scismaticus a et a omnes a alii a possunt a esse @ 369 a scismatici a tanquam a ab a illo a divisi p . a Sed a papa a non a potest a esse @ 370 a scismaticus a nisi a fiat a hereticus p ; a omnes a autem a alii a possunt a esse @ 371 a scismatici a licet a non a statim a sint a heretici p ; a ergo a pape a ex a precepto a Dei @ 372 a est a in a omnibus a obediendum p . # @ 374 a Maior a probatur a per a hoc p , a quod a ille a cui a non a est a obediendum a ex a precepto @ 375 a Dei a in a omnibus a potest a multa a precipere a in a quibus a alii a sibi a obedire a non @ 376 a tenentur p . a Quare a propter a precepta a huiusmodi p , a in a quibus a sibi a non @ 377 a tenentur a obedire p , a potest a inter a precipientem a et a illos a quibus a fiunt @ 378 a precepta a huiusmodi a oriri a discordia p , a divisio p , a dissensio a et a scissura @ 379 a et p , a per a consequens p , a scisma p , a quia a scisma p , a quod a Grecum a nomen a est p , @ 380 a scissuram a notat p ( s 24 p , a q~ s 1 p , a c~ p / a Scisma p / p ) p . a In a illo @ 381 a igitur a casu a vel a precipiens a vel a illi a quibus a fiunt a huiusmodi a precepta @ 382 a est a scismaticus a vel a scismatici p . a Sed a illi a quibus a fiunt a precepta @ 383 a huiusmodi a non a sunt a scismatici a cum a non a sint p , a non a obediendo p , a aliquo @ 384 a crimine a irretiti p , a ex a quo a nullatenus a obedire a tenentur p . a Quare @ 385 a precipiens a est a scismaticus a reputandus a propter a iniusta a precepta p , a licet @ 386 a non a fiat a hereticus p . # @ 388 a Minor a quo a ad a primam a partem p , a scilicet a quod a papa a absque a heresi a non @ 389 a possit a esse a scismaticus p , a probatur a per a hoc p , a quod a scismaticus @ 390 a dicitur a ille a qui a ab a ecclesie a universalis a unitate a recedit p ( s 24 p , a q~ @ 391 s 1 p , p / a Scisma p / p , a et a c~ p / a Loquitur a dominus p / p , a et a c~ p / a Alienus p / p , a et a c~ @ 392 p / a Quia a ex a sola p / p ) p . a Sed a papa p , a nisi a fiat a hereticus p , a ab a universalis @ 393 a ecclesie a unitate a non a recedit p , a cum a ab a ipso p , a quamdiu a manet a in a fide @ 394 a Petri p , a unitas a universalis a ecclesie a incipiat p ( s 24 p , a q~ s 1 p , p / a Loquitur @ 395 a dominus p / p ) p . a Ergo a papa p , a nisi a fiat a hereticus p , a scismaticus a esse a non @ 396 a potest p . # @ 398 a Secunda a pars a minoris a patet p , a quia a omnis a alius a a a papa a absque a heresi p , @ 399 a saltem a in a principio p , a non a obediendo a universali a ecclesie a in a hiis a in @ 400 a quibus a tenetur a potest a fieri a scismaticus p . # @ 402 a Ex a hiis a colligitur a quod a ex a precepto a Dei a seu a ex a ordinacione a Christi @ 403 a Petro a et a successoribus a eius a est a in a omnibus a obediendum p , a et a in a nullo @ 404 a penitus a resistendum p . a Igitur a ex a ordinacione a Christi a papa a habet a tam a in @ 405 a temporalibus a quam a in a spiritualibus a plenitudinem a potestatis p , a ut a omnia @ 406 a possit a que a non a sunt a de a se a illicita p , a ita a ut a per a solam a humanam @ 407 a ordinacionem a vel a voluntatem a non a possunt a fieri a illicita p . # # @section 3 {tx13d} $ {3.1.1}{c3}{tx13d} # @ 411 a Priusquam a ad a alias a allegaciones a procedas p , @ 412 a refer a quare a dicitur a quod a papa a ex a ordinacione a Christi a omnia a potest @ 413 p " a que a non a sunt a de a se a illicita p " p , a etc~ p . # # @section 3 {tx14m} $ {3.1.1}{c3}{tx14m} # @ 417 a Hoc a dicitur a propter a vota p , a iuramenta p , @ 418 a promissiones p , a pacta a et a alia a quecumque a per a que a homines a se a obligant a ad @ 419 a illa a ad a que a alias a minime a obligantur p , a quia a per a talia a in a nullo a penitus @ 420 a derogatur a potestati a pape a quin p , a talibus a quibuscumque a non a obstantibus p , @ 421 a omnia a possit a et a in a omnibus a sit a obediendum a ei p , a eo a quod a in a omnibus @ 422 a talibus a potestas a et a auctoritas a pape a intelligitur a semper a excepta @ 423 p ( a Extra p , p / a De a iureiurando p / p , p / a Veniens p / p ; a Extra p , p / a De @ 424 a eleccione p / p , p / a Significasti p / p ) p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 4 # @section 2 {c4} $ {3.1.1}{c4} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c4}{tt} # @ 431 a Capitulum s 4 # # @section 3 {tx15d} $ {3.1.1}{c4}{tx15d} # @ 435 a De a ista a materia a in a speciali a tangemus a in @ 436 a diversis a locis p . a Ideo a alias a allegaciones a adducas p . # # @section 3 {tx16m} $ {3.1.1}{c4}{tx16m} # @ 440 a Quod a papa a habeat a ex a ordinacione a Dei a talem @ 441 a plenitudinem a potestatis a probatur p . a Quia a ille a qui a omnibus a legibus @ 442 a positivis a est a solutus a habet a talem a plenitudinem a potestatis p , a quia a qui @ 443 a non a habet a talem a plenitudinem a potestatis a aliqua a lege a humana a potest @ 444 a constringi p , a eo a quod a non a habet a potestatem a supra a omnes a leges a humanas p : @ 445 a papa a autem a legibus a est a solutus a ita a quod a est a supra a omnes a leges @ 446 a humanas p , a cum a eciam a leges a imperiales a possit a dissolvere p , a sicut a plures @ 447 a canones a videntur a asserere p ( a di~ s 19 p , p / a Quicumque p / p ) p . a Ergo a papa a habet a ex @ 448 a ordinacione a Dei a talem a plenitudinem a potestatis p . # @ 450 a Amplius p , a vicarius a Christi a habet a plenitudinem a potestatis a ex @ 451 a ordinacione a eiusdem a Christi p , a cum a Christus a habuerit a huiusmodi @ 452 a plenitudinem a potestatis a et p , a in a committendo a Petro a vices a suas p , a nichil @ 453 a in a talibus a sibi a interdixit p . a Ergo a papa a habet a talem a plenitudinem @ 454 a potestatis a ex a ordinacione a Christi p , a cum a sit a Christi a vicarius p . # @ 456 a Rursus a papa a habet a plenitudinem a potestatis a et a non a habet a aliquam @ 457 a potestatem a ab a homine p ; a ergo a ex a sola a ordinacione a Dei a habet @ 458 a plenitudinem a potestatis p . a Maior a colligitur a et a habetur a ex a diversis @ 459 a canonibus a sacris p : s 2 p , a q~ s 6 p , a c~ p / a Decreto p / a et a c~ p / a Qui a se a scit p / p . @ 460 a Eciam a diversi a canones a sacri a videntur a asserere a minorem p . a Unde @ 461 a Innocencius s 3us p , a ut a habetur a Extra p , p / a De a iudiciis p / p , p / a Novit p / p , a ait p : @ 462 p " a Cum a enim a non a humane a constitucioni a sed a divine a pocius a innitamur p , @ 463 a quia a potestas a nostra a non a est a ex a homine a sed a ex a Deo p , a nullus a qui a sit @ 464 a sane a mentis a ignorat a quin a ad a officium a nostrum a spectet a de a quocumque @ 465 a peccato a mortali a corripere a quemlibet a Christianum p " p . a Et a beatus @ 466 a Anacletus p , a ut a habetur a di~ s 22 p , a c~ p / a Sacrosancta p / p , a ait p : p " a Hec a vero @ 467 a apostolica a sedes a caput a et a cardo p , a ut a prefatum a est p , a a a Domino a et a non @ 468 a ab a alio a constituta p " p , a etc~ p . a Ex a quibus a verbis a colligitur a quod a papa @ 469 a nullam a potestatem a habet a ab a homine p . # @ 471 a Quod a eciam a racione a videtur a posse a probari p . a Nam a nullus a est a dicendus @ 472 a hereticus a propter a hoc p , a quod a negat a a a quocumque a potestatem a quam a a a solo @ 473 a homine a habere a dinoscitur p , a quia a talis p , a licet a erret p , a non a tamen a errat @ 474 a contra a scripturam a sacram a que a non a est a ab a homine a sed a a a Deo p ; a sed a qui @ 475 a negat a a a papa a potestatem a suam a est a hereticus a reputandus p , a ut a testatur @ 476 a Nicolaus a papa a secundum a quod a habetur a di~ s 22 p , a c~ s 1 p . a Ergo a papa @ 477 a a a solo a Deo a recipit a potestatem p . # @ 479 a Item p , a quod a papa a a a Deo a habeat a plenitudinem a potestatis a ostenditur p . a Nam @ 480 a ab a eodem a habet a Romanus a pontifex a plenitudinem a potestatis a et a potestatem @ 481 a concedendi a indulgencias p , a ut a innuitur a Extra p , p / a De a penitenciis a et a remissionibus p / p , @ 482 p / a Cum a ex a eo p / p , a in a fine p . a Sed a Romanus a pontifex a habet a a @ 483 a solo a Deo a et a non a ab a homine a potestatem a concedendi a indulgencias p . a Ergo a a @ 484 a solo a Deo a habet a plenitudinem a potestatis p . # @ 486 a Item p , a ille a habet a a a Deo a plenitudinem a potestatis a de a cuius a iudicio a et @ 487 a potestate a non a est a licitum a iudicare a nec a eciam a disputare a in a dubium @ 488 a revocando a potestatem a eiusdem p , a quia a de a potestate a eius a qui a non a habet a a @ 489 a Deo a plenitudinem a potestatis a licet a hominibus a disputare a et a inquirere @ 490 a dubitando a quam a potestatem a habet a et a quam a non a habet p , a de a cuius a eciam @ 491 a iudicio a licet a iudicare p , a si a non a secundum a potestatem a sibi a concessam a sed @ 492 a usurpatam a presumpserit a iudicare p . a Sed a nemini a licet a iudicare a vel a eciam @ 493 a dubitando a de a iudicio a et a potestate a summi a pontificis a disputare p . a Ergo a a @ 494 a Deo a habet a plenitudinem a potestatis p . # @ 496 a Maior a videtur a evidens p ; a minor a per a auctoritates a diversas @ 497 a ostenditur p . a Ait a enim a Nicolaus a papa p , a ut a habetur s 9 p , a q~ s 3 p , p / a Patet p / p : @ 498 p " a Patet a profecto a sedis a apostolice p , a cuius a auctoritate a maius a non a est p , @ 499 a iudicium a a a nemine a fore a retractandum p ; a nec a cuiquam a de a eius a liceat @ 500 a iudicare a iudicio p " p . a Et a Gelasius a papa p , a ut a habetur a eadem a causa a et a q~ p , @ 501 a c~ p / a Ipsi p / p , a ait p : p " a Nec a de a eius a unquam a preceperunt a iudicio a iudicari p , @ 502 a sentenciamque a eius a constituerunt a non a oportere a dissolvi p , a cuius @ 503 a pocius a sequenda a decreta a mandaverunt p " p . a Et s 17 p , a q~ s 4 p , p / a Qui a autem p / p , @ 504 a sic a scribitur p : p " a De a iudicio a summi a pontificis a alicui a disputare a non @ 505 a licet p " p ; a et a ibidem a sic a legitur p : p " a Committunt a eciam a sacrilegium a qui @ 506 a contra a legis a sanctitatem a divine a aut a nesciendo a committunt a aut @ 507 a negligendo a violant a et a offendunt a aut a qui a de a principali a iudicio @ 508 a certant a et a disputant p " p . a Et a eisdem a causa a et a q~ p , a c~ p / a Nemini p / p , a dicit @ 509 a Nicolaus a papa p : p " a Nemini a de a sedis a apostolice a iudicio a iudicare a aut @ 510 a illius a sentenciam a retractare a permissum a est p , a videlicet a propter @ 511 a ecclesie a Romane a primatum a Christi a munere a in a beato a Petro a apostolo @ 512 a divinitus a collocatum p " p . a Ex a hiis a atque a aliis a multis a colligitur a quod @ 513 a propter a potestatem a concessam a a a Christo a Romane a ecclesie a nemini @ 514 a licet a iudicare a aut a disputare a de a eius a iudicio a aut a potestate p . a Ergo @ 515 a habet a a a Christo a plenitudinem a potestatis p . # @ 517 a Quod a adhuc a tali a racione a probatur p . a Ab a eodem a habet a papa a plenitudinem @ 518 a potestatis a a a quo a habet a claves a regni a celorum p ; a sed a claves a regni a celorum @ 519 a habet a a a Christo p ; a ergo a et a plenitudinem a potestatis a habet a a a Christo p . @ 520 a Minor a ex a verbis a Christi p , a cum a dixit a Petro a Matthei s 16 p , p " a Tibi a dabo @ 521 a claves a regni a celorum p " p , a habetur a aperte p . a Maior a probatur p , a quia @ 522 a omnis a potestas a quam a habet a papa a spectat a ad a claves a eo a quod a omnis @ 523 a potestas a pape a aut a est a ordinis a aut a iurisdiccionis p . a Potestas a autem a quam @ 524 a habet a racione a ordinis a spectat a ad a claves a secundum a omnes p . a Potestas @ 525 a eciam a quam a habet a racione a iurisdiccionis a spectat a ad a claves p , a teste @ 526 a Augustino p , a qui a scribens a ad a Bonifacium p , a ut a habetur a di~ s 50 p , a c~ p / a Ut a constitueretur p / p , @ 527 a ait p : p " a Ut a constitueretur a in a ecclesia a ne a quisquam a post a alicuius @ 528 a criminis a penitenciam a clericatum a accipiat a vel a ad a clericatum a redeat a vel @ 529 a in a clericatu a maneat p , a non a desperacione a indulgencie a sed a rigore a factum @ 530 a est a discipline p . a Alioquin a contra a claves a datas a ecclesie a agitur p , a de @ 531 a quibus a dictum a est p : p ' a Quodcumque a solveris a super a terram a erit a solutum a et @ 532 a in a celis p ' p " p . a Ex a quibus a verbis a colligitur a quod @ 533 a potestas a puniendi a criminosos a que a competit a ecclesie a Romane a racione @ 534 a iurisdiccionis a non a ordinis a spectat a ad a claves a ecclesie p . a Ergo a racione @ 535 a consimili a omnis a alia a potestas a que a competit a ecclesie a racione @ 536 a iurisdiccionis a spectat a ad a easdem a claves p . # @ 538 a Adhuc p , a quod a papa a habeat a a a Christo a immediate a plenitudinem @ 539 a potestatis a probatur p . a Quia a cui a ab a aliquo a concessum a est a maius p , a ab @ 540 a eodem a et a minus a concessum a esse a videtur p ( a Extra p , p / a De a decimis p / p , p / a Ex @ 541 a parte p / p ; s 27 p , a q~ s 2 p , p / a Sunt a qui a dicunt p / p ) p . a Sed a maius a est a dispensare @ 542 a contra a Dominum a et a contra a Apostolum a quam a posse a ea a que a nec a sunt @ 543 a contra a legem a divinam a nec a contra a ius a nature p . a Papa a autem a habet a a @ 544 a Christo a potestatem a dispensandi a contra a Dominum a et a contra a Apostolum p , @ 545 a teste a Glossa p , a que s 25 p , a q~ s 1 p , a super a c~ p / a Sunt a quidam p / p , a ait p : p " a Satis @ 546 a potest a sustineri a quod a papa a contra a Apostolum a dispensat p : a non a tamen @ 547 a in a hiis a que a pertinent a ad a articulos a fidei p ; a et a eodem a modo a dispensat @ 548 a in a evangelio a interpretando a ipsum p , a ut a Extra p , p / a De a testibus p / p , @ 549 p / a Licet p / p , a in a fine p " p . a Hoc a eciam a probat a exemplis p . a Nam a papa a dispensat @ 550 a contra a Dominum a in a iuramento a et a in a voto p . a Nam a dicit a Dominus a per @ 551 a prophetam p , p " a Vovete a et a reddite p " p , a et a Matthei s 5 p , p " a Redde a autem a Domino @ 552 a iuramenta a tua p " p ; a et a tamen a in a hiis a dispensat a papa p ( s 15 p , a q~ s 6 p , @ 553 p / a Iuratos p / p ; a Extra p , p / a De a voto p / p , a in a multis a capitulis p ) p . a Ergo a multo @ 554 a forcius a papa a potest a omnia a que a non a sunt a contra a legem a Dei a nec a contra @ 555 a ius a nature p . # @ 557 a Preterea p , a ille a habet a plenitudinem a potestatis a ut a omnia a possit @ 558 a cuius a sentencia a sive a iniusta a sive a iusta a est a timenda p ; a quia a cuius @ 559 a sentencia a sive a iniusta a sive a iusta a est a timenda p , a eiusdem @ 560 a preceptum a sive a iustum a sive a iniustum a est a timendum a et a servandum p . @ 561 a Sed a sentencia a pape a sive a iusta a sive a iniusta a est a timenda p ( s 11 p , a q~ @ 562 s 3 p , p / a Sentencia p / p ) p ; a ergo a papa a omnia a potest p . # @ 564 a Adhuc p , a ille a qui a a a nemine a debet a reprehendi a pro a quocumque a facto @ 565 a habet a plenitudinem a potestatis a a a Christo a ut a omnia a possit p , a quia @ 566 a si a non a haberet a talem a plenitudinem a potestatis a posset a excedere @ 567 a potestatem a suam a et a per a consequens a in a talibus a peccare p . a Quilibet @ 568 a autem a peccator a eciam a prelatus a potest a et a debet a corripi a et @ 569 a reprehendi a de a omni a peccato p , a maxime a si a non a timetur a probabiliter @ 570 a quod a ex a correccione a fiet a deterior p , a iuxta a illud a evangelii p : @ 571 p " a Si a peccaverit a in a te a frater a tuus a vade a et a corripe a eum a inter @ 572 a te a et a illum a solum p " p , a etc~ p , a quod a ad a omnes a extenditur p , a ut a ex @ 573 a sacris a canonibus a colligitur p . a Papa a autem a a a nemine a debet @ 574 a reprehendi a seu a corripi p ( a di~ s 40 p , p / a Si a papa p / p ) p . a Ergo @ 575 a papa a habet a plenitudinem a potestatis a ut a omnia a possit p ; a sed a non @ 576 a habet a talem a plenitudinem a potestatis a ab a homine p ; a ergo a habet a eam a a @ 577 a Christo p . # @ 579 a Amplius p , a qui a non a potest a contra a fidem a errare a habet a plenitudinem @ 580 a potestatis a a a Deo a ut a omnia a possit p , a quia a qui a non a potest a contra @ 581 a fidem a errare a non a potest a errare a contra a bonos a mores a et p , a per @ 582 a consequens p , a quicquid a fecerit a irreprehensible a est a et a licite @ 583 a factum p ; a et a ita a omnia a potest a que a vult p . a Papa a autem a non a potest @ 584 a errare a contra a fidem p . a Ad a quod a probandum a adducte a sunt @ 585 a allegaciones a plures a in a prima a parte a huius a dialogi a libro s 5 p , a c~ s 4 p . @ 586 a Ergo a papa a habet a a a Christo a plenitudinem a potestatis p . # @ 588 a Preterea p , a qui a habet a a a Christo a plenitudinem a potestatis a super @ 589 a concilium a generale a habet a eciam a multo a forcius a a a Christo @ 590 a plenitudinem a potestatis a super a omnes a alios p . a Papa a autem a habet a a @ 591 a Christo a plenitudinem a potestatis a super a concilium a generale p . a Talem @ 592 a autem a potestatem a non a habet a a a concilio a generali p , a cum a unum @ 593 a concilium a non a possit a alii a legem a vel a subieccionem a imponere p , a quia @ 594 a non a habet a imperium a par a in a parem p . a Ergo a si a habet a eam a habet a ipsam @ 595 a ab a aliquo a superiori a concilio a generali p ; a superior a autem a non a est @ 596 a nisi a Christus p . a Ergo a si a papa a habet a talem a plenitudinem a potestatis @ 597 a super a generale a concilium a habet a ipsam a a a Christo p . # @ 599 a Restat a ergo a probare a quod a papa a habeat a talem a potestatem a super @ 600 a concilium a generale p , a quod a per a auctoritates a manifestas a videtur @ 601 a ostendi p . a Ait a enim a Pascasius a papa p , a ut a habetur a Extra p , p / a De @ 602 a eleccione p / p , p / a Significasti p / p : p " a Cum a omnia a concilia a per @ 603 a ecclesie a Romane a auctoritatem a et a facta a sint a et a robur a acceperint p , @ 604 a et a in a eorum a statutis a Romani a pontificis a patenter a excipiatur @ 605 a auctoritas p " p . a Et a Gracianus s 25 p , a q~ s 1 p , p / a Si a ergo p / p , @ 606 a ait p : p " a Sacri a canones a ita a aliquid a constituunt p , a ut a sue @ 607 a interpretacionis a auctoritatem a sancte a Romane a ecclesie @ 608 a conservent p . a Ipsi a namque a soli a canones a valent a interpretari a qui @ 609 a ius a habent a condendi a eos p . a Unde a in a nonnullis a capitulis @ 610 a conciliorum p , a cum a aliquid a observandum a determinetur p , a statim @ 611 a subinfertur p , p ' a Nisi a auctoritas a Romane a ecclesie a aliter @ 612 a imperaverit p ' p , a vel p ' a Salva a tamen a in a omnibus a apostolica @ 613 a auctoritate p ' p " p . a Ex a quibus a aliisque a quam a multis @ 614 a colligitur a quod a papa a habet a super a generale a concilium @ 615 a plenitudinem a potestatis p . a Ergo a multo a forcius a habet a plenitudinem @ 616 a potestatis a super a omnes a alios p . # @ 618 a Preterea p , a qui a habet a potestatem a a a Christo a super a ista a que a sunt @ 619 a contra a naturalem a equitatem a multo a magis a habet a potestatem a a @ 620 a Christo a super a omnia a licita a que a naturali a non a obviant a equitati p , @ 621 a quia p , a sicut a prius a tactum a est p , a cui a concessum a est a maius a eciam @ 622 a minus a concessum a esse a videtur p . a Sed a papa a habet a potestatem a super @ 623 a illa a que a naturali a obviant a equitati p ; a ergo a habet a a a Christo @ 624 a plenitudinem a potestatis a ut a omnia a possit a que a sunt a licita a et @ 625 a naturali a equitati a non a obviant p . # @ 627 a Maior a videtur a probacione a minime a indigere p . a Minor a probatur p , a nam @ 628 a pueros a qui a seipsos a nesciunt a regere a habere a curam a et a regimen @ 629 a animarum a naturali a obviat a equitati p , a quia a racio a naturalis a dictat @ 630 a quod a qui a se a nescit a regere a non a debet a alios a gubernare p . a Ymmo a et @ 631 a veritas a evangelica a hoc a insinuat p , a cum a Christus a dicat a Matthei s 15 p : @ 632 p " a Cecus a autem a si a ceco a ducatum a prestet a ambo a in a foveam a cadunt p " p . a Hoc @ 633 a eciam a Alexander s 3us p , a sequens a dictamen a racionis a recte p , a ut a habetur @ 634 a Extra p , p / a De a etate a et a qualitate a preficiendorum p / p , a c~ p / a Indecorum p / p , @ 635 a videtur a innuere p , a dicens p : p " a Indecorum a est a ut a hii a debeant a ecclesias @ 636 a regere a qui a non a noverunt a gubernare a se a ipsos p , a cum a ad a ecclesiarum @ 637 a regimen a tales a persone a sint a admittende a que a discrecione a preemineant @ 638 a et a morum a fulgeant a honestate p " p . a Cui a Gregorius s 9us p , a ut a habetur a Extra p , @ 639 p / a De a eleccione p / p , p / a Cum a in a magistrum p / p , a concordare a videtur a dicens p : @ 640 p " a Cum a in a magistrum a assumi a non a debeat a qui a formam a discipuli a non @ 641 a assumpsit p , a nec a sit a preficiendus a qui a subesse a non a novit p " p , a etc~ p . a Ex @ 642 a quibus a aliisque a quampluribus a patet a quod a equitas a naturalis a exigit @ 643 a ut a pueri p , a qui a nec a se a nec a alios a regere a sciunt p , a ad a regimen a et a curam @ 644 a animarum a assumi a non a debeant p . a Et a tamen a contra a hanc a naturalem @ 645 a equitatem a potest a papa a precipere p , a teste a Glossa p , a que p , a ut a habetur @ 646 a Extra p , p / a De a etate a et a qualitate a preficiendorum p / p , a super a c~ p / a Eam a te p / p , @ 647 a ait p : p " a Si a ex a certa a sciencia a scriberet a papa a pro a minori p , a eius a mandato @ 648 a esset a obediendum p , a quia a sacrilegii a instar a obtinet p , a dubitare a an a is @ 649 a sit a dignus p , a quem a princeps a elegerit p , s 17 p , a q~ s 4 p , p / a Qui a autem p / a et a c~ p , @ 650 p / a De a crimine a sacrilegii p / p , a l~ s 2 p " p . a Hoc a eciam a Alexander s 3us a mandasse @ 651 a videtur p , a ut a habetur a Extra p , p / a De a etate a et a qualitate a preficiendorum p / p , @ 652 p / a Ex a racione p / p , a qui a pueros a infra a decennium a constitutos a non a removet @ 653 a ab a ecclesiis a que a erant a eis a concesse a per a episcopum a Conventrensem @ 654 a sed a scienter a tollerat a eos a et a mandat a ut a tollerentur p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 5 # @section 2 {c5} $ {3.1.1}{c5} @ 659 a Capitulum s 5 # # @section 3 {tx17d} $ {3.1.1}{c5}{tx17d} # @ 663 a Pro a predicta a opinione a allegaciones a tetigisti p , a ut a estimo p , @ 664 a forciores p ; a ideo a pro a ea a ad a presens a alias a non a adducas p , a quia a iste @ 665 a solventur a patenter a et a ad a alias a posset a forsitan a leviter @ 666 a responderi p . # # @section 3 {tx18m} $ {3.1.1}{c5}{tx18m} # @ 670 @ 671 a Sunt a nonnulli a qui a opinionem a prescriptam a falsam p , a periculosam p , @ 672 a perniciosam a ac a hereticalem a estimant p , a quod a multipliciter @ 673 a probare a conantur p . a Lex a enim a Christiana a ex a institucione a Christi @ 674 a est a lex a libertatis a respectu a veteris a legis p , a que a respectu a nove @ 675 a legis a fuit a lex a servitutis p . a Sed a si a papa a haberet a a a Christo a talem @ 676 a plenitudinem a potestatis a ut a omnia a possit a que a non a sunt a contra @ 677 a legem a divinam a nec a contra a legem a nature p , a lex a Christiana a ex @ 678 a institucione a Christi a esset a lex a intollerabilis a servitutis p , a et @ 679 a multo a maioris a servitutis a quam a fuerit a lex a vetus p . a Ergo a papa a non @ 680 a habet a a a Christo a talem a plenitudinem a potestatis a tam a in @ 681 a spiritualibus a quam a in a temporalibus p . # @ 683 a Maior a auctoritatibus a apertissimis a scripture a divine a videtur @ 684 a posse a probari p . a Beatus a enim a Iacobus a in a canonica a sua a c~ s 1 a eam @ 685 a vocat a legem a perfecte a libertatis a dicens p : p " a Quicumque @ 686 a perspexerit a in a lege a perfecte a libertatis a et a permanserit a in a ea @ 687 a non a auditor a obliviosus a factus a sed a factor a operis p , a hic a beatus @ 688 a erit a in a facto a suo p " p . a Et a Apostolus a ad a Galatas @ 689 a ait p : p " a Neque a Titus a qui a mecum a erat a cum a esset a gentilis @ 690 a compulsus a est a circumcidi p ; a sed a propter a introductos a falsos @ 691 a fratres p , a qui a introierunt a exploraturi a libertatem a nostram a quam @ 692 a habemus a in a Christo a Iesu p , a ut a nos a in a servitutem a redigerent p , @ 693 a quibus a nec a ad a horam a cessimus a subieccioni a ut a veritas a evangelica @ 694 a permaneat a apud a vos p " p . a Ex a quibus a verbis @ 695 a datur a intelligi a quod a lex a evangelica a est a lex a libertatis a per @ 696 a quam a Christiani a a a servitute a sunt a erepti p , a ultra a in a servitutem @ 697 a minime a reducendi p . a Quod a eciam a Apostolus a c~ s 5 a videtur a asserere @ 698 a dicens p : p " a Utinam a et a abscindantur a qui a vos a conturbant p . a Vos @ 699 a enim a in a libertatem a vocati a estis a fratres p , a tantum a ne a libertatem @ 700 a in a occasionem a detis a carnis a sed a per a caritatem a succurrite @ 701 a invicem p " p . # @ 703 a Item p , a beatus a Petrus p , a ut a habetur a Actuum s 15 p , a ait p : p " a Quid a temptatis @ 704 a Deum a imponere a iugum a super a cervices a discipulorum p , a quod a neque a patres @ 705 a nostri a neque a nos a portare a potuimus p ? p " a Ex a quibus a verbis a colligitur @ 706 a quod a Christianis a non a est a tam a grave a iugum a servitutis a impositum @ 707 a sicut a positum a fuit a super a Iudeos p . a Unde a et a beatus a Iacobus a ibidem @ 708 a post a verba a Petri a dixit p , p " a Ego a iudico a non a inquietari a eos a qui a ex @ 709 a gentibus a convertuntur a ad a Deum p , a sed a scribere a ad a eos a ut a abstineant @ 710 a se a a a contaminacionibus a simulacrorum a et a fornicacione a et a suffocato @ 711 a et a sanguine p " p ; a et a hec a sentencia a Iacobi a ab a apostolis a et a senioribus p , @ 712 a ymmo a a a Spiritu a sancto p , a extitit a approbata p . a Unde a et a ibidem @ 713 a subiungitur p : p " a Tunc a placuit a apostolis a et a senioribus a cum a omni @ 714 a ecclesia a eligere a viros a ex a eis a et a mittere a Antiochiam a cum a Paulo a et @ 715 a Barnaba p , a Iudam a qui a cognominatur a Bersabas a et a Silam p , a viros @ 716 a primos a in a fratribus p , a scribentes a per a manus a eorum p " a epistolam @ 717 a continentem a hec p : p " a Apostoli a et a seniores a fratres p " p ; a et a post p , p " a Visum @ 718 a est a Spiritui a sancto a et a nobis a nichil a ultra a imponere a vobis a oneris @ 719 a quam a hec a necessaria p : a ut a abstineatis a vos a ab a immolatis a simulacrorum @ 720 a et a sanguine a et a suffocato a et a fornicacione p , a a a quibus a custodientes @ 721 a vos a bene a agetis p " p . a Ex a quibus a verbis a colligitur a quod a Christiani a per @ 722 a legem a evangelicam a sunt a a a servitute a multiplici a liberati p , a et a quod @ 723 a lex a evangelica a est a lex a minoris a servitutis a quam a fuerit a lex a vetus p . @ 724 a Quod a Augustinus a ad a inquisiciones a Ianuarii p , a ut a habetur a di~ s 12 p , a c~ @ 725 p / a Omnia p / p , a videtur a innuere a manifeste p , a dicens a de a quibusdam a qui @ 726 a Christianam a religionem a servitute a nimia a oppresserunt p : p " a Quamvis a enim @ 727 a neque a hoc a inveniri a possit a quomodo a contra a fidem a sint p , a ipsam a tamen @ 728 a religionem p , a quam a paucissimis a et a manifestissimis a celebracionum @ 729 a sacramentis a misericordia a Dei a voluit a esse a liberam p , a servilibus @ 730 a oneribus a premunt a adeo a ut a tollerabilior a sit a condicio a Iudeorum p , a qui p , @ 731 a eciam a si a tempus a libertatis a non a cognoverint p , a legalibus a tamen @ 732 a sacramentis a non a humanis a presumpcionibus a subiciuntur p " p . # @ 734 a Item p , a Apostolus a ad a Galatas s 4 p : p " a Non a sumus a ancille a filii a sed a libere p , @ 735 a qua a libertate a Christus a nos a liberavit p . a State a et a nolite a iterum a iugo @ 736 a servitutis a contineri p " p . a Et a Apostolus s 2 a ad a Corinthios s 3 p : p " a Ubi a autem @ 737 a Spiritus a Domini p , a ibi a libertas p " p . a Ex a quibus a omnibus a colligitur a quod @ 738 a maioris a libertatis a est a lex a nova a quam a vetus p . # @ 740 a Minor a autem a predicte a allegacionis p , a quod a scilicet a lex a nova a sive @ 741 a evangelica a esset a intollerabilis a servitutis a et a maioris a quam @ 742 a fuerit a lex a vetus a si a papa a haberet a ex a institucione a Christi a talem @ 743 a plenitudinem a potestatis a tam a in a spiritualibus a quam a in @ 744 a temporalibus p , a videtur a probacione a nullatenus a indigere p . a Si a enim @ 745 a hoc a esset p , a omnes a Christiani a essent a servi a et a nullus a esset @ 746 a libere a condicionis p . a Omnes a enim a essent a servi a summi a pontificis p , @ 747 a ut a summus a pontifex a tantam a potestatem a in a temporalibus a haberet @ 748 a super a imperatorem a et a reges a et a principes a et a laicos a universos a ac @ 749 a omnes a omnino a Christianos p , a et a quantum a ad a personas a et a quantum a ad @ 750 a res a ipsorum p , a quantam a unquam a aliquis a dominus a temporalis a habuit @ 751 a vel a habere a potuit a super a quemcumque a servum p , a ita a quod a papa @ 752 a libere a posset a privare a reges a et a principes a ac a omnes a alios @ 753 a Christianos a regnis a et a omnibus a rebus a suis a et a retinere a sibi a vel @ 754 a alteri a ferre p , a possetque a reges a et a principes a quibuscumque a aliis @ 755 a subdere a et a constituere a eos a servos a ipsorum p . a Hec a enim a et a similia @ 756 a non a sunt a contra a legem a divinam a nec a contra a legem a nature p , a quia a si @ 757 a essent a contra a legem a divinam a vel a contra a legem a nature a ipsismet @ 758 a regibus a et a aliis a Christianis a essent a illicita p ; a et a per @ 759 a consequens a nulli a liceret a res a suas a alteri a dare a vel a se a alterius @ 760 a subicere a potestati p . a Et a ita a constat a quod a lex a Christiana a esset @ 761 a maioris a servitutis p , a quo a ad a temporalia p , a quam a lex a vetus p , a si a papa @ 762 a in a temporalibus a haberet a huiusmodi a plenitudinem a potestatis p , @ 763 a quia a illi a qui a erant a sub a lege a Mosaica a nulli a mortali a erant a in @ 764 a temporalibus a tali a modo a subiecti p . a Quia a tale a dominium a nec a rex @ 765 a nec a summus a pontifex a habebat p ; a unde a et a Naboth a Israelites @ 766 a laudabiliter a denegavit a dare a et a vendere a vineam a suam a regi @ 767 a cupienti a emere a ipsam p . # @ 769 a Esset a eciam a lex a evangelica a maioris a servitutis p , a quo a ad @ 770 a spiritualia a sive a quo a ad a illa a que a pertinent a vel a pertinere @ 771 a possunt a ad a exteriorem a cultum a divinum p , a quam a fuerit a lex a Mosaica p . @ 772 a Quia a papa a haberet a talem a plenitudinem a potestatis a in @ 773 a spiritualibus p ; a sed a posset a papa a de a plenitudine a potestatis @ 774 a plures a et a graviores a huiusmodi a observancias a corporales a imponere @ 775 a regibus a et a principibus a ac a omnibus a Christianis a quam a fuerint a in @ 776 a lege a veteri a ordinate p , a nec a cuicumque a Christiano a liceret a in @ 777 a huiusmodi a non a obedire p , a si a papa a haberet a talem a plenitudinem @ 778 a potestatis p . # @ 780 a Ex a istis a concluditur a quod a predicta a opinio a de a plenitudine @ 781 a potestatis a summi a pontificis a non a solum a falsa a sed a eciam a hereticalis @ 782 a est a habenda p , a cum a sit a manifeste a contra a Scripturam a sacram a asserentem @ 783 a quod a lex a Christiana a est a lex a libertatis p , a et a per a consequens @ 784 a Christiani a non a fiunt a servi a cuiuscumque a mortalis a per a legem @ 785 a Christianam a sed a liberi a sunt a quantum a est a de a racione a evangelice @ 786 a legis p . a Est a eciam p , a ut a dicunt p , a perniciosa a et a periculosa a quia p , a si @ 787 a papa a uteretur a tali a potestate a privando a reges a et a alios a Christianos @ 788 a regnis a et a rebus a suis a pro a sue a voluntatis a arbitrio a et a eos a subiciendo @ 789 a servituti a vel a operibus a servilibus p , a orirentur a scismata a et @ 790 a dissensiones p , a bella a ac a guerre a inter a Christianos p , a eciam a periculum @ 791 a et a dispendium a tocius a Christianitatis p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 6 # @section 2 {c6} $ {3.1.1}{c6} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c6}{tt} # @ 798 a Capitulum s 6 # # @section 3 {tx19d} $ {3.1.1}{c6}{tx19d} # @ 802 a Quia p , a ut a puto p , a istud a est a principalius a vel @ 803 a de a principalioribus a fundamentis a et a motivis a quare a quidam a dicunt a quod @ 804 a papa a non a habet a talem a plenitudinem a potestatis p , a ideo a contra a ipsum a volo @ 805 a obicere p , a ut a responsionibus a quas a recitabis a ad a obiecciones a contra a ipsum @ 806 a quale a sit a magis a appareat p . # @ 808 a Videtur a itaque a quod a lex a Christiana a non a dicatur a in a Scripturis @ 809 a sacris a lex a libertatis a quia a per a eam a Christiani a fiant a liberi a ne @ 810 a sint a subiecti a in a omnibus a summo a pontifici p , a quod a innuit a precedens @ 811 a motivum p , a sed a dicitur a lex a libertatis a quia a per a eam a Christiani @ 812 a efficiuntur a liberi a a a servitute a peccati a vel a legis a Mosaice p . a Unde @ 813 a et a plures a auctoritates a adducte a expresse a loquuntur a de a libertate @ 814 a a a servitute a legis a Mosaice p , a sicut a illa a ad a Galatas s 2 a et s 5 a et a illa @ 815 a Actuum s 15 a et a illa a ad a Galatas s 4 p . a Alie a autem a auctoritates @ 816 a intelligi a possunt a de a libertate a a a servitute a peccati p . a Igitur a per @ 817 a ipsas a probari a non a potest a quod a Christiani a per a legem a Christianam @ 818 a efficiuntur a liberi a a a servitute a qua a tenentur a summo a pontifici p , a ne @ 819 a scilicet a in a omnibus a temporalibus a et a spiritualibus a sint a sibi @ 820 a subiecti a que a non a sunt a contra a legem a Dei a nec a contra a legem a nature p . # @ 822 a Unde a et a quod a auctoritates a scripture a divine a non a debeant a intelligi a de @ 823 a libertate a et a subieccione a qua a subduntur a Christiani a summo a pontifici @ 824 a racione a probatur p . a Nam p , a si a lex a Christiana a esset a taliter a lex @ 825 a libertatis p , a nulli a liceret a se a subdere a summo a pontifici a vel a alii @ 826 a cuicumque a mortali a in a hiis a que a non a sunt a contra a legem a Dei a nec a contra @ 827 a legem a nature p , a quia a nulli a licet a agere a contra a legem a Christianam p . # @ 829 a Et a ita a si p , a ut a quidam a dicunt p , a Fratres a Minores a per a regulam a suam @ 830 a tenentur a in a omnibus a obedire a summo a pontifici p , a eorum a regula a esset @ 831 a hereticalis p , a quia a esset a contra a legem a Christianam p , a que a est a lex @ 832 a libertatis a liberans a Christianos a ne a homini a sint a subiecti p . # @ 834 a Amplius p , a secundum a beatum a Iacobum p , a ut a allegatum a est p , a lex a Christiana @ 835 a est a lex a perfecte a libertatis p ; a perfecta a autem a libertas a omni a servituti @ 836 a repugnat p ; a ergo p , a si a lex a Christiana a est a lex a libertatis a liberans @ 837 a Christianos a ne a homini a sint a subiecti p , a sequitur a quod a nullus a debet a esse @ 838 a servus a hominis a cuiuscumque p , a et a ita a reges a et a principes a et a alii a laici @ 839 a et a eciam a ecclesia a nullos a servos a haberent p , a quod a legibus a civilibus a et @ 840 a sacris a canonibus a obviat a manifeste p . # @ 842 a Propter a ista a videtur a quod a motivum a prescriptum a non a probat a quod a papa @ 843 a non a habeat a plenitudinem a potestatis a tam a in a spiritualibus a quam a in @ 844 a temporalibus p . a Tu a autem a narra a quomodo a respondetur a ad a ista p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 7 # @section 2 {c7} $ {3.1.1}{c7} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c7}{tt} # @ 851 a Capitulum s 7 # # @section 3 {tx20m} $ {3.1.1}{c7}{tx20m} # @ 855 a Ad a primum a istorum a dicitur p , a quod a quamvis @ 856 a alique a auctoritates a specialem a faciant a mencionem a de a libertate a a @ 857 a servitute a Mosaice a legis p , a tamen a omnes a intelligi a debent a de a libertate a ab @ 858 a omni a servitute a tanta a quanta a fuit a servitus a Mosaice a legis p , a et a hoc p , @ 859 a saltem a quo a ad a aliqua p , a negative p , a ut a scilicet a nullus a per a evangelicam @ 860 a legem a obligetur a ad a tantam a servitutem a quanta a fuit a servitus a veteris @ 861 a legis p , a licet a aliqui a Christiani a racione a delicti a vel a ex a voluntate a seu @ 862 a alia a quacumque a occasione p ( a non a per a legem a Christianam p ) a tanta a servitute @ 863 a vel a maiori a teneantur a astricti p . # @ 865 a Si a enim a Christiani a quacumque a servitute p , a quo a ad a opera a exteriora p , a tanta @ 866 a vel a maiori a quanta a fuit a servitus a veteris a legis a per a legem a evangelicam @ 867 a tenerentur p , a non a posset a lex a evangelica a magis a dici a lex a libertatis a quam @ 868 a lex a Mosaica p , a quantumcumque a liberati a essent a a a servitute a Mosaice a legis p . @ 869 a Qui a enim a liberatur a ab a una a servitute a et a premitur a alia a equali a vel @ 870 a maiori a non a est a magis a liber a quam a prius a extiterat p , a sicut a qui a liberatur @ 871 a ab a uno a vinculo a corporali a et a alio a equali a vel a forciori a constringitur @ 872 a non a est a solutus a sed a magis a ligatus p . a Cum a vero a lex a evangelica a secundum @ 873 a veritatem a scripture a divine a sit a magis a lex a libertatis a quam a vetus a lex p , @ 874 a per a legem a evangelicam a Christiani a neque a servituti a legis a Mosaice a neque @ 875 a cuicumque a alii a servituti a exteriori a maiori a vel a tante a quanta a fuit @ 876 a servitus a veteris a legis a subduntur p . a Quare a eciam a auctoritates a ille a que @ 877 a occasione a servitutis a veteris a legis a de a libertate a Christianorum @ 878 a loquuntur a de a libertate a ab a omni a servitute a tanta a quanta a fuit a servitus @ 879 a veteris a legis a debent a intelligi p . a Quare p , a cum a servitus a qua a aliquis @ 880 a alteri a obligatur a in a omnibus a obedire a que a non a sunt a contra a legem a divinam @ 881 a nec a contra a legem a nature a sit a maior a quam a fuerit a servitus a veteris a legis p , @ 882 a eciam a de a libertate a ab a illa a servitute a auctoritates a prescripte a debent @ 883 a intelligi p . a Et a ita p , a ut a dicunt a isti p , a per a ipsas a probatur a aperte a quod @ 884 a memorata a opinio a de a plenitudine a potestatis a summi a pontificis a est @ 885 a hereticalis a tanquam a contraria a scripture a divine p . # # @section 3 {tx21d} $ {3.1.1}{c7}{tx21d} # @ 889 a Antequam a procedam p , a contra a ista a obicio p , @ 890 a quia a non a videtur a quod p , a quamvis a papa a haberet a huiusmodi a plenitudinem @ 891 a potestatis p , a Christiani a essent a pressi a maiori a servitute a vel a tanta @ 892 a quanta a fuit a servitus a veteris a legis p . a Nam a talem a potestatem a habent @ 893 a aliqui a prelati a religiosi a super a fratres a suos p , a vel a possunt a habere p , a quia @ 894 a possunt a aliqui a religiosi a promittere a in a omnibus a obedienciam a prelatis @ 895 a suis p ; a et a tamen a illi a religiosi a non a premerentur a tanta a servitute a quanta @ 896 a fuit a servitus a veteris a legis p , a quia a nec a tales a religiosi a essent a servi p : @ 897 a non a enim a religiosi a sunt a servi a prelatorum a suorum p , a nec a prelati a sunt @ 898 a domini a fratrum a suorum p . # # @section 3 {tx22m} $ {3.1.1}{c7}{tx22m} # @ 902 a Huic a respondetur a quod a quamvis a papa a possit @ 903 a habere a talem a potestatem a supra a illum a qui a voluerit a fieri a servus a pape a et @ 904 a se a in a omnibus a subdere a potestati a ipsius p , a tamen a nec a papa a nec a aliquis @ 905 a prelatus a religiosus a habet a talem a potestatem a super a quoscumque @ 906 a religiosos p , a qui a scilicet a vovent a vel a voverunt a obedienciam p , a paupertatem @ 907 a et a castitatem p , a quia a religiosi a tales a quicumque a regulam a quam a vovent @ 908 a servare a tenentur p . a Propter a quod a nec a papa a nec a alius a habet a talem @ 909 a plenitudinem a potestatis a super a ipsos p , a nec a ipsi a sunt a servi a pape a vel @ 910 a prelati a alterius p - p - p - a secundum a quod a nomen a servorum a in a scienciis @ 911 a legalibus a frequenter a accipitur p - p - p - a quia a nec a papa a nec a alius a potest a eos @ 912 a occupare a in a operibus a servilibus p , a dimissis a illis a que a spectant a ad @ 913 a substanciam a regule a sue p , a nec a potest a eis a precipere a ut a habeant a proprium @ 914 a vel a contrahant a matrimonium p , a que a tamen a sunt a de a se a licita p , a licet a facta @ 915 a sint a illicita a religiosis a per a votum a sponte a ab a eis a emissum p . # # @section 3 {tx23d} $ {3.1.1}{c7}{tx23d} # @ 919 a De a potestate a pape a super a religiosos a postea @ 920 a disseremus p , a ideo a de a hac a materia a amplius a ad a presens a non a loquaris p . a Sed @ 921 a narra a an a secundum a istos a non a solum a per a hoc p , a quod a auctoritates @ 922 a introducte a affirmant a legem a Christianam a esse a legem a libertatis p , a sed @ 923 a eciam a per a alia a verba a in a auctoritatibus a eisdem a accepta a possit a probari @ 924 a quod a Christiani a per a legem a evangelicam a tanta a servitute a minime @ 925 a constringuntur a quanta a fuit a servitus a veteris a legis p . # # @section 3 {tx24m} $ {3.1.1}{c7}{tx24m} # @ 929 a Dicunt a quod a per a omnes a auctoritates @ 930 a predictas a posset a hoc a probari p , a non a tamen a eque a patenter a per a omnes p . # # @section 3 {tx25d} $ {3.1.1}{c7}{tx25d} # @ 934 a Dic a per a quas a dicunt a isti a hoc a patencius @ 935 a posse a probari p . # # @section 3 {tx26m} $ {3.1.1}{c7}{tx26m} # @ 939 a Dicunt a quod a per a auctoritatem a acceptam a de a Actibus s 15 a c~ @ 940 a patenter a hoc a probatur p . a Nam a apostoli a inspiracione a Spiritus a sancti @ 941 a nunciaverunt a gentibus a libertatem a a a iugo a servitutis a ad @ 942 a consolacionem a ipsarum a et a ne a dolerent a se a per a servitutem a onerosam @ 943 a inquietari p . a Unde a Iacobus p , a ut a allegatum a est p , a dixit p : p " a Ego a iudico a non @ 944 a inquietari a eos a qui a ex a gentibus a convertuntur a ad a Deum p " p ; a et a de a ipsis @ 945 a gentibus a conversis a ad a Deum p , a recepta a epistola a apostolorum a et @ 946 a seniorum a super a predicta a libertate p , a sic a scribitur a eodem a capitulo p : @ 947 p " a Quam a cum a legissent a gavisi a sunt a super a consolacione p " p . a Sed a si @ 948 a conversi a ex a gentibus a liberati a fuissent a a a servitute a legis a Dei a et @ 949 a maiori a servituti a Petri a et a successorum a eius a fuissent a subiecti p , a et @ 950 a de a inquietacione a maiori a non a immerito a doluissent a et a materiam @ 951 a consolacionis a minime a habuissent p . a Ab a omni a igitur a servitute a maiori @ 952 a et a tanta a quanta a fuit a servitus a legis a Mosaice a liberati a fuerunt p . a Quod @ 953 a in a verbis a apostolorum a insinuatur a cum a dicitur p : p " a Visum a est a Spiritui @ 954 a sancto a et a nobis a nichil a ultra a imponere a vobis a oneris a quam a hec @ 955 a necessaria a ut a abstineatis p " p , a etc~ p . a Si a enim a nichil a ultra a oneris @ 956 a voluerunt a eis a imponere p , a noluerunt a eis a imponere a servitutem a neque @ 957 a maiorem a neque a tantam a quanta a fuit a servitus a veteris a legis p . # # @section 3 {tx27d} $ {3.1.1}{c7}{tx27d} # @ 961 a Videtur a quod a ista a verba p " a nichil a ultra a imponere a vobis @ 962 a oneris p " a non a debeant a tam a generaliter a intelligi p . a Nam a licet a apostoli @ 963 a non a imposuerunt a Christianis a onera a veteris a legis p , a imposuerunt a eis @ 964 a tamen a multa a preter a illa a que a nominantur a in a verbis a premissis p . a Multos @ 965 a enim a canones a condiderunt a in a quibus a preceperunt a multa a preter a illa @ 966 a que a enumerantur a in a verbis a predictis p , a sicut a patet a in a decretis a di~ @ 967 s 16 p , a c~ p / a Propter p / p , a et s 12 p , a q~ s 1 p , a c~ p / a Dilectissimis p / a et a c~ p / a Sint @ 968 a manifeste p / a et a c~ p / a Ex a hiis p / p . a Verba a igitur a premissa a Actuum s 15 @ 969 a solummodo a debent a intelligi a de a onere a legis a Mosaice p . # # @section 3 {tx28m} $ {3.1.1}{c7}{tx28m} # @ 973 a Ad a hoc a respondetur a quod a licet a apostoli a plures a canones @ 974 a condiderunt a et a preceperunt a multa a preter a illa a que a enumerantur @ 975 a Actuum s 15 p , a nichil a tamen a preceperunt a subditis a minime a requisitis a et @ 976 a non a consencientibus p , a nisi a que a erant a de a lege a divina a et a iure @ 977 a naturali a et a que a necessitas a vel a utilitas a publica a postulabat a et @ 978 a quorum a precepcio a absque a dispendio a non a poterat a pretermitti p , a in @ 979 a quibus a et a qualibus a nunc a summus a pontifex a obtinet a potestatem p . # # @section 3 {tx29d} $ {3.1.1}{c7}{tx29d} # @ 983 a Istud a ultimum a dictum p , a ut a puto p , a non a potest a ad @ 984 a intencionem a dicencium a verbis a brevibus a explicari p . a Ideo p , a ipso @ 985 a dimisso a ad a presens a quia a de a ipso a post a tractabimus p , a dic a an a per @ 986 a aliquam a aliam a auctoritatem a prius a adductam a dicant a isti a patenter @ 987 a posse a probari a quod a Scriptura a loquens a de a libertate a legis a evangelice @ 988 a debeat a intelligi a eciam a de a libertate a ab a alia a servitute a quam a a @ 989 a servitute a legis a Mosaice p . # # @section 3 {tx30m} $ {3.1.1}{c7}{tx30m} # @ 993 a Hoc a dicunt a posse a ostendi a auctoritate a Apostoli p , a cum a dicit @ 994 a secundo a ad a Corinthios s 3 p : p " a Ubi a Spiritus a Domini p , a ibi a libertas p " p . a Ibi @ 995 a enim a Apostolus a non a loquitur a specialiter a de a libertate a a a servitute @ 996 a veteris a legis p , a sed a magis a generaliter p . a Igitur a intelligit a Apostolus @ 997 a quod a ubi a Spiritus a Domini p , a ibi a non a solum a est a libertas a a a servitute @ 998 a veteris a legis p , a sed a eciam a ibi a libertas a est a ab a omni a servitute p , a quo @ 999 a ad a opera a exteriora p , a que a est a tanta a quanta a fuit a servitus a veteris @ 1000 a legis p . # @ 1002 a Quod a auctoritatibus a sanctorum a patrum a ostenditur p . a Nam a per a illam @ 1003 a auctoritatem a Apostoli a sancti a patres a probant a quod a licet a clericis p , @ 1004 a invitis a episcopis p , a monasteria a monachorum a intrare p . a Ait a enim a Urbanus @ 1005 a papa p , a ut a legitur s 19 p , a q~ s 2 p , a c~ p / a Due p / p : p " a Qui a Spiritu a Dei a aguntur a lege @ 1006 a Dei a ducuntur p , a et a quis a est a qui a possit a Spiritui a sancto a digne @ 1007 a resistere p ? a Quisquis a igitur a hoc a Spiritu a ducitur p , a eciam a episcopo a suo @ 1008 a contradicente p , a eat a liber a nostra a auctoritate p . a Iusto a enim a lex a non @ 1009 a est a posita p . a Sed p ' a ubi a Spiritus a Dei a est p , a ibi a libertas p ' p , a et a si @ 1010 a spiritu a Dei a ducimini p , a non a estis a sub a lege p " p . a Et a Innocencius s 3us p , @ 1011 a Extra p , p / a De a regularibus p / p , a c~ p / a Licet p / p , a ait p : p " a Licet a quibusdam @ 1012 a monachis p ; p " a et a infra p : p " a Quia a tamen p ' a ubi a Spiritus a Dei a est p , a ibi @ 1013 a libertas p ' p , a et a qui a spiritu a Dei a aguntur p , a non a sunt a sub a lege a et a quia @ 1014 a lex a non a est a posita a iusto p , a ea a racione a hoc a videtur a illis a fuisse @ 1015 a concessum p , a ne a quis a ex a temeritate a vel a levitate a in a iacturam a vel @ 1016 a iniuriam a sui a ordinis a sub a pretextu a maioris a religionis a ad a alium @ 1017 a ordinem a transvolaret p . p " a Ex a quibus a colligitur a quod a per a libertatem @ 1018 a concessam a Christianis a probatur a quod a licet a clericis a ad a religionem @ 1019 a et a religiosis a ad a arciorem a transire p , a quod a tamen a probari a non a posset @ 1020 a si a per a libertatem a Christianorum a Apostolus a intelligeret a tantummodo @ 1021 a libertatem a a a servitute a Mosaice a legis p . a Hoc a eciam a per a auctoritatem @ 1022 a Augustini a superius a allegatam a videtur a expresse a posse a probari p . a Nam @ 1023 a Augustinus a in a verbis a illis a per a libertatem a quam a Christiana a religio @ 1024 a ex a misericordia a Dei a consecuta a est a illos a iudicat a arguendos a qui @ 1025 a eandem a religionem a diversis a oneribus a opprimebant a adeo a ut @ 1026 a tollerabilior a sit a condicio a Iudeorum a quam a Christianorum p , a qui a tamen @ 1027 a oneribus a legis a Mosaice a Christianos a minime a deprimebant p . a Igitur @ 1028 a intendit a Augustinus a ut a Christiana a religio a non a solum a sit a liberata @ 1029 a ab a oneribus a veteris a legis p , a sed a eciam a ab a aliis a oneribus a que @ 1030 a equaliter a vel a magis a premant a quam a onera a Mosaice a legis p . # # @section 3 {tx31d} $ {3.1.1}{c7}{tx31d} # @ 1034 a Dic a quomodo a respondetur a ad a raciones a quibus a supra a c~ s 6 @ 1035 a usus a fui a probare a quod a auctoritates a adducte a c~ s 5 a non a debent @ 1036 a intelligi a de a libertate a a a subieccione a qua a Christiani p , a secundum @ 1037 a primam a sentenciam p , a summo a pontifici a sunt a subiecti p . # # @section 3 {tx32m} $ {3.1.1}{c7}{tx32m} # @ 1041 a Ad a primam a ipsarum a respondetur a secundum a quosdam a quod @ 1042 a auctoritates a de a libertate a evangelice a legis a non a debent p , a quo a ad @ 1043 a omnes p , a intelligi a affirmative a sed p , a quo a ad a multos p , a negative p , a sicut @ 1044 a tactum a est a prius p , a quemadmodum a illa a verba a Apostoli p , p " a Spiritus a sit @ 1045 a unus p " a uxoris a et a viri p , a et a illa a Salvatoris p , p " a In a ore a duorum @ 1046 a testium a vel a trium a stabit a omne a verbum p " p , a et a multe a alie a debent @ 1047 a intelligi a negative p . a Non a enim a illi a qui a erant a servi a ante @ 1048 a conversionem a ad a fidem a per a conversionem a fiebant a liberi p , a sed a per @ 1049 a legem a evangelicam a nullus a ducebatur a ad a maiorem a servitutem a quam a erat @ 1050 a servitus a veteris a legis p , a et a ideo a per a evangelicam a legem a nullus @ 1051 a fiat a servus a pape p . a Absque a tamen a transgressione a eiusdem a legis a potest @ 1052 a quis p , a si a sponte a voluerit p , a se a facere a servum a pape p ; a vel p , a si a ex a alia @ 1053 a iusta a et a licita a causa a fiat a servus a pape p , a in a nullo a derogatur @ 1054 a evangelice a legi p ; a quia a lex a evangelica a licet a non a inducat a huiusmodi @ 1055 a servitutem a non a tamen a prohibet p . # @ 1057 a Quod a autem a ibidem a accipitur a quod a Fratres a Minores a tenentur a in a omnibus @ 1058 a obedire a pape p , a dicunt a isti a falsum a esse p , a licet a quidam a Fratres a Minores p , @ 1059 a ut a fertur p , a hoc a non a teneant p , a dicentes a quod a liceret a eis a et a tenerentur @ 1060 a eciam a accipere a uxores a si a sola a voluntate a hoc a papa a preciperet p . a De @ 1061 a quibus a postea a in a hoc a tractatu a et a eciam a in a nono a tractatu a huius a tercie @ 1062 a partis a nostri a dialogi a tractabimus p . a Fratres a enim a Minores a non a tenentur @ 1063 a obedire a pape a precipienti a aliquid a contra a substanciam a regule a sue p , a et @ 1064 a ideo a regula a eorum a non a hereticalis a sed a catholica a est a censenda p . # @ 1066 a Ad a quartam a racionem a quam a fecisti a respondetur a quod a lex a Christiana @ 1067 a non a dicitur a lex a libertatis a quia a liberat a Christianos a ab a omni @ 1068 a servitute p , a sed a quia a non a premit a Christianos a tanta a servitute a quanta @ 1069 a pressi a fuere a Iudei p ; a et a ideo a licet a regibus a et a aliis a Christianis @ 1070 a servos a habere p , a licet a per a legem a Christianam a nullus a Christianus a fiat @ 1071 a servus a cuiuscumque p . a Ad a beatum a Iacobum a dicitur a quod a non a intendit @ 1072 a legem a Christianam a esse a legem a perfecte a libertatis p , a ut a nullus @ 1073 a Christianus a cuicumque a homini a sit a subiectus p . a Christiani a enim a pape @ 1074 a sunt a subiecti a et a multi a principibus a et a aliis a Christianis a subduntur p . @ 1075 a Sed a ideo a eam a dicit a esse a legem a perfecte a libertatis p , a quia a per a eam @ 1076 a religio a Christiana a paucis a sacramentis a et a sacramentalibus a seu @ 1077 a ceremonialibus a ex a institucione a divina a subicitur p , a et a per a ipsam @ 1078 a nullus a Christianus a servus a cuiuscumque a mortalis a efficitur a nec @ 1079 a eciam p , a nisi a in a hiis a que a spectant a ad a necessitatem a vel a utilitatem @ 1080 a ipsius a aut a reipublice p , a alicuius a hominis a subditur a potestati p . a Quare @ 1081 a pro a se a et a omnibus a apostolis a et a universis a prelatis a ecclesie a dicit @ 1082 a apostolus s 2 a ad a Corinthios a ultimo p : p " a Non a enim a possumus a aliquid @ 1083 a adversus a veritatem p , a sed a pro a veritate p " p ; a et a post a hoc p : p " a Absens @ 1084 a scribo a ut a non a presens a durius a agam a secundum a potestatem a quam a Dominus @ 1085 a dedit a michi a in a edificacionem a et a non a in a destruccionem a vestram p " p . a Ex @ 1086 a quibus a verbis a colligitur a quod a apostoli a nullam a potestatem a habuerunt @ 1087 a a a Deo a super a fidelibus a nisi a ad a utilitatem a eorumdem a fidelium p ; a quare @ 1088 a lex a Christiana p , a que a nullam a subieccionem a nisi a ad a utilitatem @ 1089 a subiecti a vel a communitatis a cuiuscumque a inducit a eciam a paucis a divinis @ 1090 a est a supposita a sacramentis p . a Merito a debet a dici a lex a perfecte @ 1091 a libertatis p , a presertim a respectu a legis a Mosaice a que a quampluribus @ 1092 a sacramentis a et a ceremoniis a vix a portabilibus a subiectos a involvit p . a Non @ 1093 a tamen a dicitur a lex a perfectissime a libertatis p . a In a perfeccione a enim @ 1094 a sunt a gradus p , a quia a non a omne a perfectum a est a perfectissimum @ 1095 a reputandum p . a Perfectissima a autem a libertas a in a hac a vita a mortali @ 1096 a nequaquam a habebitur p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 8 # @section 2 {c8} $ {3.1.1}{c8} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c8}{tt} # @ 1103 a Capitulum s 8 # # @section 3 {tx33d} $ {3.1.1}{c8}{tx33d} # @ 1107 a Adhuc a ut a intelligatur a profundius a quale @ 1108 a sit a motivum a precedens p , a cupio a audire a aliquas a allegaciones a preter @ 1109 a prescriptas a ad a probandum a quod a non a omnes a homines a sunt a servi a summi @ 1110 a pontificis p , a ex a quo a isti a opinantes a inferre a nituntur a quod a papa a non @ 1111 a habet a ex a institucione a Christi a talem a plenitudinem a potestatis p . # # @section 3 {tx34m} $ {3.1.1}{c8}{tx34m} # @ 1115 a Quod a non a omnes a Christiani a sunt a servi a summi @ 1116 a pontificis a secundum a strictissimam a significacionem a huius a nominis @ 1117 a servus p ( a quod a tamen a secundum a istos a sequeretur a si a papa a haberet a tam a in @ 1118 a temporalibus a quam a in a spiritualibus a huiusmodi a plenitudinem a potestatis p ) @ 1119 a multis a modis a ostenditur p . a Servus a enim a nullam a proprietatem a seu a dominium @ 1120 a cuiuscumque a rei a temporalis p , a dum a manet a servus p , a potest a habere p , a quia @ 1121 a quicquid a servus a acquirit a domino a acquirit a et a ipsius a domini a est p . a Reges @ 1122 a autem a et a principes a ac a alii a quamplurimi a Christiani a habent a dominium a et @ 1123 a proprietatem a quamplurium a rerum a temporalium p . a Ergo a non a omnes a homines @ 1124 a sunt a servi a pape p , a secundum a illam a significacionem a nominis a servi @ 1125 a secundum a quam a dominus a potest a vendere p , a dare a et a alienare a servum a suum a et @ 1126 a ab a eo a omnem a rem a temporalem a in a propria a voluntate a auferre p , a quod a tamen @ 1127 a sequeretur a si a papa a haberet a in a temporalibus a talem a plenitudinem a potestatis p . # # @section 3 {tx35d} $ {3.1.1}{c8}{tx35d} # @ 1131 a Quomodo a probatur a quod a reges a et a principes @ 1132 a ac a plures a alii a Christiani a habent a proprietatem a et a dominium a rerum a temporalium p ? # # @section 3 {tx36m} $ {3.1.1}{c8}{tx36m} # @ 1136 a Hoc a multis a modis a ostenditur p . a Nam a illi a habent a dominium a et @ 1137 a proprietatem a rerum a temporalium a per a quorum a iura a temporalia @ 1138 a possidentur p . p ( a di~ s 8 p , p / a Quo a iure p / p ) p . a Ergo a imperatores a et a reges a habent @ 1139 a dominium a et a proprietatem a rerum a temporalium p . # @ 1141 a Amplius p , a illi a habent a proprietatem a et a dominium a temporalium a rerum @ 1142 a quorum a legibus a eciam a summi a pontifices a pro a cursu a temporalium a rerum @ 1143 a utuntur p ; a sed a summi a pontifices a pro a cursu a temporalium a rerum a legibus @ 1144 a imperatorum a et a regum a utuntur p ( a di~ s 10 p , p / a Quoniam a idem p / p , a et a di~ s 96 p , @ 1145 p / a Cum a ad a verum p / p ) p ; a ergo a imperatores a et a reges a habent a proprietatem a et @ 1146 a dominium a temporalium a rerum p . # @ 1148 a Rursus p , a episcopi a interdum a preter a res a ecclesie a habent a res a proprias @ 1149 p ( s 12 p , a q~ s 1 p , a c~ p / a Episcopi p / a et a c~ p / a Manifesta p / a et a c~ p / a Certe p / a et a c~ @ 1150 p / a Sint a manifeste p / p ) p . a Ergo a alii a quam a papa a possunt a proprietatem a et @ 1151 a dominium a rerum a temporalium a possidere p . # @ 1153 a Adhuc p , a reges a et a principes a ac a alii a fideles a laici a donant a res @ 1154 a temporales a ecclesiis p ; a ergo a habent a proprietatem a et a dominium @ 1155 a temporalium a rerum p . # @ 1157 a Item p , a Iudei a et a infideles a habent a proprietatem a temporalium a rerum p ; @ 1158 a ergo a multo a forcius a reges a et a principes a Christiani a habent a huiusmodi @ 1159 a rerum a proprietatem p . # # @section 3 {tx37d} $ {3.1.1}{c8}{tx37d} # @ 1163 a Istud a est a ita a divulgatum a tam a in a legibus @ 1164 a civilibus a et a canonicis a quam a in a communi a opinione a hominum a quod a non a curo @ 1165 a pro a ipso a plures a allegaciones a adduci p . a De a quo a tamen a possem a querere a an @ 1166 a sit a hereticum a dicere a nullum a Christianum a habere a proprietatem @ 1167 a temporalium a rerum p , a quod a vero a ad a tractatum a de a iuribus a Romani a Imperii @ 1168 a reservare a propono p . a Ideo a revertere a ad a probandum a quod a non a omnes @ 1169 a Christiani a sunt a servi a pape p . # # @section 3 {tx38m} $ {3.1.1}{c8}{tx38m} # @ 1173 a Hoc a aliter a sic a probatur p . a Servus a non a potest a habere a alium @ 1174 a servum p , a sed a plures a laici a habent a servos p ( a di~ s 54 p , a c~ s 1 a et s 2 a et a c~ @ 1175 p / a Quicumque p / p , a et a in a multis a aliis a capitulis p ) p ; a ergo a non a omnes a homines @ 1176 a sunt a servi a pape p . # @ 1178 a Amplius p , a multi a ab a ecclesia a consequuntur a libertatem p ( s 12 p , a q~ s 2 p , p / a Si @ 1179 a quos a de a servis a ecclesie p / a et a c~ p / a Episcopus p / a et a c~ p / a Liberti p / a et a in @ 1180 a multis a aliis a capitulis p ) p . a Ergo a non a omnes a homines a sunt a servi a summi @ 1181 a pontificis p . a Multi a ergo a homines a sunt a liberi p . a Quod a Salvator a testari @ 1182 a videtur p , a dicens a Matthei s 17 p : p " a Filii a sunt a liberi p " p ; a et a Apostolus a ad @ 1183 a Galatas s 4 a ait p : p " a Quanto a tempore a heres a parvulus a est a nichil a differt a a @ 1184 a servo a cum a sit a dominus a omnium p ; a sed a sub a tutoribus a et a actoribus a est @ 1185 a unusquisque a usque a ad a prefinitum a tempus a a a patre p " p . a Ex a quibus a verbis @ 1186 a colligitur a quod a cum a venerit a tempus a prefinitum a a a patre a differt a a @ 1187 a servo p , a et a per a consequens a tunc a nec a pape a nec a alterius a est a servus p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 9 # @section 2 {c9} $ {3.1.1}{c9} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c9}{tt} # @ 1194 a Capitulum s 9 # # @section 3 {tx39d} $ {3.1.1}{c9}{tx39d} # @ 1198 a Puto a me a advertere a quomodo a isti a per @ 1199 a libertatem a Christianorum a probare a nituntur a quod a papa a non a habet a talem @ 1200 a plenitudinem a potestatis a presertim a in a temporalibus p . a Ideo a pro a eadem @ 1201 a opinione a adhuc a aliter a allegare a conare p . # # @section 3 {tx40m} $ {3.1.1}{c9}{tx40m} # @ 1205 a Hoc a aliis a modis a videtur a posse a probari p . a Nam a vicarius a non @ 1206 a habet a maiorem a potestatem p , a in a quantum a vicarius p , a quam a ille a cuius a est @ 1207 a vicarius p . a Ergo a papa p , a in a quantum a vicarius a Christi p , a non a habet @ 1208 a maiorem a potestatem a in a temporalibus a quam a habuerit a Christus p , a in @ 1209 a quantum a homo a passibilis a et a mortalis p . a Sed a Christus a non a habuit p , @ 1210 a inquantum a homo a passibilis a et a mortalis p , a huiusmodi a potestatem a in @ 1211 a temporalibus p , a cum a non a habuerit a dominium a omnium a temporalium p , a nec @ 1212 a alii a fuerint a servi a eius p , a secundum a strictam a significacionem a nominis @ 1213 a servorum p , a ipso a testante a qui p , a ut a habetur a Iohannis s 15 p , a dixit @ 1214 a apostolis p : p " a Iam a non a dicam a vos a servos p , a quia a servus a nescit a quid @ 1215 a faciat a dominus a eius p " p . a Ergo a papa a non a habet a huiusmodi a plenitudinem @ 1216 a potestatis p . # # @section 3 {tx41d} $ {3.1.1}{c9}{tx41d} # @ 1220 a De a fundamento a istius a allegacionis a satis @ 1221 a poterimus a invenire a in a tractatu a quarto a secunde a partis a istius a dialogi @ 1222 a ad a quem a pertinet a exquisite a disserere a de a paupertate a Christi p . a Ideo a hac @ 1223 a dimissa a adduc a alias p . # # @section 3 {tx42m} $ {3.1.1}{c9}{tx42m} # @ 1227 a Aliter a probatur a idem a sic p . a Qui a non a debet a se @ 1228 a secularibus a negociis a implicare p , a non a debet a habere a in a secularibus a talem @ 1229 a plenitudinem a potestatis p . a Papa a autem a non a debet a se a secularibus a negociis @ 1230 a implicare p ; a ergo a non a habet a nec a habere a debet a talem a plenitudinem @ 1231 a potestatis a in a secularibus p . # @ 1233 a Maior a probatur p , a quia a frustra a datur a alicui a potestas a quam a exercere a non @ 1234 a debet p . a Unde a et a reges a accipientes a a a Deo a potestatem a iudicandi a ac @ 1235 a iusticiam a et a iudicium a faciendi a et a non a facientes p , a sepe a in a sacris @ 1236 a litteris a arguuntur p . a Sapiencie s 6 a sic a dicitur a regibus a perverse a vel @ 1237 a negligenter a exercentibus a officium a regis p : p " a Data a est a a a Domino @ 1238 a potestas a vobis a et a virtus a ab a altissimo p , a qui a interrogabit a opera a vestra @ 1239 a et a cogitaciones a scrutabitur p , a quoniam a cum a essetis a ministri a regni @ 1240 a illius a non a recte a iudicastis p " p , a etc~ p . a Ubi a dicit @ 1241 a Glossa p : p " a Nota a quod a quilibet a debet a facere a ea a que a sue a condicioni @ 1242 a conveniunt p " p ; a et a per a consequens a illa a potissime a debet a quis a facere @ 1243 a ad a que a facienda a ex a speciali a ordinacione a Dei a accepit a potestatem p . a Qui @ 1244 a igitur a specialiter a ex a institucione a et a ordinacione a Christi a accepit a in @ 1245 a secularibus a plenitudinem a potestatis p , a potissime a eciam a ultra a omnes @ 1246 a alios a debet a se a secularibus a implicare a negociis p , a ne a in a commissa a sibi @ 1247 a potestate a negligentem a et a desidem a se a ostendat p . # @ 1249 a Minor p , a quod a papa a scilicet a non a debet a se a negociis a secularibus @ 1250 a implicare p , a patenter a videtur a ostendi a per a Apostolum s 2 a ad a Timotheum s 2 @ 1251 a c~ a dicentem p : p " a Nemo a militans a Deo a implicat a se a negociis a secularibus p , @ 1252 a ut a ei a placeat a cui a se a probavit p " p . a Cum a igitur a papa a precipue a inter @ 1253 a omnes a Deo a debeat a militare a ut a ei a placeat p , a ipse a minus a quam a alii @ 1254 a debet a se a negociis a secularibus a implicare p . a Hinc a ex a canone @ 1255 a apostolorum p , a ut a legitur a di~ s 88 p , a c~ p / a Episcopus p / p , a sic a habetur p : @ 1256 p " a Episcopus a aut a sacerdos a aut a diaconus a nequaquam a seculares a curas @ 1257 a assumant p ; a sin a aliter p , a deiciantur p " p ; a et a c~ p / a Episcopus a nullam p / a sic @ 1258 a scribitur p : p " a Episcopus a nullam a rei a familiaris a curam a ad a se a revocet p , @ 1259 a sed a leccioni a et a oracioni a et a verbo a predicacionis a tantummodo a vacet p " p ; @ 1260 a et s 21 p , a q~ s 5 p , a c~ s 1 a sic a legitur p : p " a Apostolorum a statuta a sunt a que @ 1261 a dicunt p : p ' a Nemo a militans a Deo a implicat a se a negociis a secularibus p ' p ; @ 1262 a proinde a aut a clerici a sint a sine a accionibus a domorum a aut a actores a sine @ 1263 a officio a clericorum p . p " a Ex a quibus a aliisque a quampluribus a canonibus @ 1264 a sacris p ( a que a habentur s 16 p , a q~ s 1 p , p / a Sunt a nonnulli p / a et a di~ s 88 p , a per @ 1265 a totum p , a et s 21 p , a q~ s 3~ a c~ p / a Placuit p / a et a c~ p / a Cyprianus p / a et a c~ @ 1266 p / a Molliciis p / a et a c~ p / a Hii a qui p / a et a c~ p / a Sacerdotum p / p , a et a Extra p , p / a Ne @ 1267 a clerici a vel a monachi a secularibus a negociis a se a immisceant p / p , a per @ 1268 a totum p , a et a aliis a locis a quam a multis p ) a colligitur a quod a clerici @ 1269 a et a episcopi a non a debent a se a secularibus a negociis a implicare a et p , @ 1270 a per a consequens p , a papa a precipue a debet a a a talibus a abstinere p , a tum a quia @ 1271 a inter a episcopos a et a clericos a est a precipuus a atque a primus a et a maxime @ 1272 a debet a in a spiritualibus a occupari p , a tum a quia a precipue a tenet a locum @ 1273 a apostolorum p , a et a specialiter a principis a apostolorum p , a qui a hoc @ 1274 a docuerunt a et a fecerunt a et a quos a debet a potissime a imitari p . # # @section 3 {tx43d} $ {3.1.1}{c9}{tx43d} # @ 1278 a Non a oportet a summum a pontificem a se a in a omnibus a vite @ 1279 a apostolice a conformare p , a quia a apostoli a abdicaverunt a proprietatem @ 1280 a temporalium a rerum p ( a Extra p , p / a De a verborum a significacione p / p , a li~ s 6 p , a c~ @ 1281 p / a Exiit p / p ) p , a et a tamen a papa a potest a habere a proprium p . a Ergo a similiter @ 1282 a papa a potest a se a implicare a multis a secularibus a negociis a quibus a se @ 1283 a minime a implicaverunt a apostoli p . # # @section 3 {tx44m} $ {3.1.1}{c9}{tx44m} # @ 1287 a Ad a hoc a respondent a isti a quod p , a licet a papa a non a teneatur a se @ 1288 a in a omnibus a vite a apostolorum a conformare p , a tamen a nichil a est a sibi @ 1289 a specialiter a iniunctum a a a Christo a quod a apostolice a vite a repugnet p ; a et @ 1290 a ideo p , a cum a implicari a secularibus a negociis a repugnet a vite a apostolice p , @ 1291 a inferunt a isti a quod a hoc a non a est a specialiter a iniunctum a pape a a @ 1292 a Christo p . a Quare a nec a sibi a data a specialiter a est a a a Christo a plenitudo @ 1293 a potestatis a in a secularibus p , a cum a teneatur a exequi a potestatem a quam @ 1294 a specialiter a habet a ex a ordinacione a et a institucione a Christi p . # # @section 3 {tx45d} $ {3.1.1}{c9}{tx45d} # @ 1298 a Aliter a nitere a allegare a pro a opinione a prescripta p . # # @section 3 {tx46m} $ {3.1.1}{c9}{tx46m} # @ 1302 a Quod a papa a non a habeat a talem a in a spiritualibus a et @ 1303 a temporalibus a plenitudinem a potestatis a ostenditur p . a Nam a qui a est a minor @ 1304 a et a minister a et a servus a aliorum p , a in a quos a non a debet a exercere @ 1305 a potestatem p , a non a habet a super a eos a tam a in a spiritualibus a quam a in @ 1306 a temporalibus a plenitudinem a potestatis p . a Nam a qui a habet a super a alios @ 1307 a talem a plenitudinem a potestatis a est a dominus a eorundem p ; a nullus a enim @ 1308 a dominus a maiorem a potestatem a quam a plenitudinem a potestatis a potest @ 1309 a habere a super a quoscumque p . a Nullus a autem a respectu a eiusdem a est a servus @ 1310 a et a dominus p . a Qui a eciam a habet a plenitudinem a potestatis a super a alios @ 1311 a precipue a potest a et a debet a exercere a potestatem a in a eos p . a Papa a autem @ 1312 a est a minor a et a minister a et a servus a Christianorum p , a in a quos a non a debet @ 1313 a exercere a potestatem p , a teste a Christo a qui p , a ut a legitur a Matthei s 20 p , @ 1314 a dixit a apostolis p : p " a Scitis a quia a principes a gencium a dominantur a eorum p , @ 1315 a et a qui a maiores a sunt a potestatem a exercent a in a eos p . a Non a ita a erit a inter @ 1316 a vos p ; a sed a quicumque a voluerit a inter a vos a maior a fieri p , a sit a vester @ 1317 a minister p ; a et a qui a voluerit a inter a vos a primus a esse p , a erit a vester @ 1318 a servus p " p . a Et a Matthei s 23 a dixit a Christus p : p " a Qui a maior a est a vestrum a erit @ 1319 a vester a minister p " p . a Et a Marci s 9 a dixit p : p " a Si a quis a voluerit a primus a esse p , @ 1320 a erit a omnium a novissimus a et a omnium a minister p " p , a et s 10 a c~ p : p " a Scitis a quia @ 1321 a hii a qui a videntur a principari a gentibus a dominantur a eis a et a principes @ 1322 a eorum a potestatem a habent a ipsorum p . a Non a ita a est a autem a in a vobis p ; a sed @ 1323 a quicumque a voluerit a fieri a maior p , a erit a vester a minister p ; a et a quicumque @ 1324 a voluerit a primus a esse p , a erit a omnium a servus p " p . a Et p , a ut a habetur a Luce s 22 p , @ 1325 a Christus a dixit a apostolis p : p " a Reges a gencium a dominantur a eorum p , a et a qui @ 1326 a potestatem a habent a super a eos a benefici a vocantur p . a Vos a autem a non a sic p ; @ 1327 a sed a qui a maior a est a in a vobis p , a fiat a sicut a minor p , a et a qui a precessor @ 1328 a est p , a sicut a ministrator p " p . a Ex a quibus a patet a quod a primus a spiritualiter @ 1329 a inter a Christianos p , a scilicet a papa p , a est a minor a et a minister a et a servus @ 1330 a aliorum p , a in a quos a potestatem a exercere a non a debet p . a Igitur a non a habet @ 1331 a talem a plenitudinem a potestatis p . # # @section 3 {tx47d} $ {3.1.1}{c9}{tx47d} # @ 1335 a Ista a allegacio a in a simili a tractata a est @ 1336 a aliquantulum a diffuse a libro a sexto a prime a partis a istius a dialogi a c~ s 3 p . @ 1337 a Ideo a ipsa a omissa a alias a cures a adducere p . # # @section 3 {tx48m} $ {3.1.1}{c9}{tx48m} # @ 1341 a Quod a papa a non a habet a talem a plenitudinem a potestatis a sic @ 1342 a probatur p . a Nam a qui a non a est a constitutus a a a Christo a iudex a secularium @ 1343 a non a habet a in a secularibus a talem a plenitudinem a potestatis a a a Christo p . @ 1344 a Papa a non a est a constitutus a a a Christo a iudex a secularium p , a teste a beato @ 1345 a Petro p , a qui p , a sicut a legitur a in a epistola a Clementis p , a ut a habetur s 11 p , a q~ @ 1346 s 1 p , a c~ p / a Te a quidem p / p , a ait p : p " a Te a quidem a oportet a irreprehensibiliter @ 1347 a vivere a et a summo a studio a niti a ut a omnes a vite a huius a occupaciones @ 1348 a abicias p , a ne a fideiussor a existas p , a ne a advocatus a licium a fias p , a neve a in @ 1349 a ulla a aliqua a occupacione a prorsus a inveniaris a mundialis a negocii @ 1350 a occasione a perplexus p . a Neque a enim a iudicem a neque a cognitorem @ 1351 a secularium a negociorum a te a hodie a ordinare a vult a Christus p . p " a Igitur @ 1352 a papa a non a habet a talem p , a presertim a in a secularibus p , a plenitudinem @ 1353 a potestatis p . # @ 1355 a Item p , a qui a non a est a dominus a clericorum p , a non a habet a super a ipsos @ 1356 a plenitudinem a potestatis p . a Papa a autem a non a est a dominus a clericorum p , a teste @ 1357 a beato a Petro p , a qui a canonica a sua a prima a c~ s 5 a ait p : p " a Neque a ut @ 1358 a dominantes a in a clero p . p " a Ergo a papa a non a habet a eciam @ 1359 a super a clerum a talem a plenitudinem a potestatis p . # @ 1361 a Amplius p , a papa a maiorem a potestatem a habet a in a terris a sue a temporali @ 1362 a iurisdiccioni a subiectis a quam a in a aliis a terris a que a non a sunt a sue @ 1363 a temporali a iurisdiccioni a subiecte p . a Ergo a non a habet a in a omnibus a talem @ 1364 a plenitudinem a potestatis p . # # @section 3 {tx49d} $ {3.1.1}{c9}{tx49d} # @ 1368 a Dicerent a primi a opinantes a quod a omnes a terre @ 1369 a temporali a iurisdiccioni a pape a subiecte a sunt p . # # @section 3 {tx50m} $ {3.1.1}{c9}{tx50m} # @ 1373 a Huic a Innocencius s 3us a obviare a videtur p , a qui p , @ 1374 a ut a habetur a Extra p , p / a De a hereticis p / p , p / a Vergentis p / p , a terras @ 1375 a sue a temporali a iuridiccioni a subiectas a distinguit a ab a aliis p , a dicens p : @ 1376 p " a In a terris a vero a temporali a nostre a iurisdiccioni a subiectis a bona @ 1377 a hereticorum a statuimus a publicari p , a et a in a aliis a idem a precipimus a fieri @ 1378 a per a potestates a et a principes a seculares p " p . # # @section 3 {tx51d} $ {3.1.1}{c9}{tx51d} # @ 1382 a Adhuc a aliam a allegacionem a adducas p . # # @section 3 {tx52m} $ {3.1.1}{c9}{tx52m} # @ 1386 a Aliter a probatur a quod a papa a specialiter a in @ 1387 a temporalibus a non a habet a talem a plenitudinem a potestatis p . a Nam a omnis @ 1388 a potestas a in a temporalibus a est a ab a illo a qui a habet a in a temporalibus @ 1389 a plenitudinem a potestatis a ut a omnia a possit a in a temporalibus a que a nec a iuri @ 1390 a divino a nec a iuri a nature a repugnant p . a Sed a potestas a imperialis a et a regalis @ 1391 a potestasque a aliorum a principum a laicorum a non a est a a a papa p . a Unde a et a rex @ 1392 a Francie a superiorem a in a temporalibus a non a recognoscit p ( a Extra p , p / a Qui @ 1393 a filii a sint a legitimi p / p , p / a Per a venerabilem p / p ) p . a Ergo @ 1394 a papa a non a habet a in a temporalibus a talem a plenitudinem a potestatis p . # # @section 3 {tx53d} $ {3.1.1}{c9}{tx53d} # @ 1398 a De a distinccione a potestatum a spiritualis a et @ 1399 a secularis a et a an a potestas a secularis a sit a a a papa p , a diffuse a tractabimus a in @ 1400 a secundo a tractatu a istius a tercie a partis a nostri a dialogi p . a Ideo a aliam @ 1401 a allegacionem a adducas p . # # @section 3 {tx54m} $ {3.1.1}{c9}{tx54m} # @ 1405 a Quod a papa a non a habeat a in a temporalibus a talem @ 1406 a plenitudinem a potestatis a ostenditur p . a Nam a contra a illum a qui a habet a in @ 1407 a temporalibus a talem a plenitudinem a potestatis a nulla a currit a prescripcio p . @ 1408 a Contra a papam a autem a currit a prescripcio a saltem a centenaria p ( a Extra p , p / a De @ 1409 a prescripcionibus p / p , p / a Si a diligenti p / p ) p . a Ergo a papa @ 1410 a non a habet a in a temporalibus a huiusmodi a plenitudinem a potestatis p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 10 # @section 2 {c10} $ {3.1.1}{c10} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c10}{tt} # @ 1417 a Capitulum s 10 # # @section 3 {tx55d} $ {3.1.1}{c10}{tx55d} # @ 1421 a Hec a ad a presens a de a prima a sentencia a quam @ 1422 a supra a c~ s 1 a recitasti a sufficiant p . a Ideo a ad a secundam a sentenciam a eodem @ 1423 a capitulo a recitatam a te a converte p . # # @section 3 {tx56m} $ {3.1.1}{c10}{tx56m} # @ 1427 a Sentencia a illa a duas a partes a includit p , a unam @ 1428 a scilicet a affirmativam a et a aliam a negativam p . a Prima a est a quod a papa a habet @ 1429 a ex a ordinacione a Christi a talem a plenitudinem a potestatis a in @ 1430 a spiritualibus p . a Secunda a est a quod a non a habet a ex a ordinacione a Christi @ 1431 a talem a plenitudinem a potestatis a in a temporalibus p . # # @section 3 {tx57d} $ {3.1.1}{c10}{tx57d} # @ 1435 a Allega a primo a pro a prima a parte p . # # @section 3 {tx58m} $ {3.1.1}{c10}{tx58m} # @ 1439 a Quod a papa a in a spiritualibus a talem a habeat @ 1440 a plenitudinem a potestatis a ex a ordinacione a Christi a probatur a quia p , a sicut @ 1441 a ea a que a secularia a sunt a debent a disponi a per a principem a secularem p , a ita a que @ 1442 a spiritualia a sunt a sunt a per a summum a pontificem a ordinanda a et a disponenda p . @ 1443 a Sed a princeps a supremus a secularis a habet a in a secularibus a plenitudinem a potestatis p . # @ 1445 a Amplius p , a Christus a dedit a Petro a plenitudinem a potestatis a cum a dixit p : @ 1446 p " a Quodcumque a ligaveris a super a terram p " p , a etc~ p , a sed a non a dedit @ 1447 a sibi a plenitudinem a potestatis a in a temporalibus p ; a ergo a dedit a sibi @ 1448 a plenitudinem a potestatis a in a spiritualibus p . # @ 1450 a Rursus p , a qui a potest a omnem a hominem a de a quocumque a peccato a corripere a et @ 1451 a pena a debita a cohercere p , a habet a in a spiritualibus a plenitudinem @ 1452 a potestatis p . a Papa a autem a potest a omnem a hominem a de a peccato a corripere @ 1453 p ( a Extra p , p / a De a iudiciis p / p , p / a Novit p / p ) p . a Ergo a papa @ 1454 a habet a in a spiritualibus a plenitudinem a potestatis p . # @ 1456 a Iterum p , a omnia a spiritualia a possunt a ad a causas a Dei a reduci p . a Sed a omnes @ 1457 a cause a Dei a spectant a ad a summum a pontificem p , a quia a spectant a ad a episcopos @ 1458 a et a clericos p ( a di~ s 96 p , p / a Si a imperator p / p ) p ; a inter @ 1459 a episcopos a autem a papa a est a primus p ; a ergo a omnes a cause a Dei a spectant a ad @ 1460 a ipsum p . a Quare a in a spiritualibus a habet a plenitudinem a potestatis p . a Hoc @ 1461 a Iulius a papa a sentire a videtur p , a qui p , a ut a habetur a di~ s 11 p , a c~ p / a Nolite p / p , @ 1462 a ait p : p " a Satis a enim a indignum a est a quemquam a vel a pontificum a vel @ 1463 a ordinum a subsequencium a hanc a regulam a refutare a quam a beati a Petri a sedem a et @ 1464 a sequi a viderit a et a docere p . a Multum a convenit a ut a totum a corpus a ecclesie a in @ 1465 a hac a sibi a observacione a concordet p , a que a inde a auctoritatem a habet a ubi a Deus @ 1466 a tocius a ecclesie a posuit a principatum p " p . a Et a Nicolaus a papa p , @ 1467 a ut a habetur a eadem a di~ p , a c~ p / a Consequens p / p , a ait p : p " a Consequens @ 1468 a est a ut a quod a ab a huius a sedis a rectoribus a plena a auctoritate a sancitur p , @ 1469 a nullius a consuetudinis a prepediente a occasione a proprias a tantum a sequendo @ 1470 a voluntates a removeatur p " p , a ubi a Glossa a super a hoc a verbo @ 1471 a plena a dicit p : p " a Pape a auctoritas a dicitur a plena p , a aliorum a episcoporum @ 1472 a est a semiplena p " p . a Ex a quibus a verbis a colligitur @ 1473 a quod a papa a habet a a a Christo p , a saltem a in a spiritualibus p , a plenitudinem a potestatis p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 11 # @section 2 {c11} $ {3.1.1}{c11} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c11}{tt} # @ 1480 a Capitulum s 11 # # @section 3 {tx59d} $ {3.1.1}{c11}{tx59d} # @ 1484 a Si a papa a habet a plenitudinem a potestatis a a @ 1485 a Christo a tam a in a temporalibus a quam a in a spiritualibus p , a non a est a dubium @ 1486 a quin a a a Christo a habeat a in a spiritualibus a plenitudinem a potestatis p . a Quare @ 1487 a allegaciones a que a supra a c~ a secundo p , a tercio a et a quarto a pro a prima @ 1488 a sentencia a sunt a adducte p , a pro a ista a prima a parte a secunde a sentencie a eciam @ 1489 a possunt a adduci p ; a et a ideo a pro a ipsa a nolo a ad a presens a plures a allegaciones @ 1490 a audire p . a Similiter a pro a secunda a parte a eiusdem a secunde a sentencie a possunt @ 1491 a allegari a plura a que a tacta a sunt a supra a c~ a quinto p , a septimo p , a octauo a et @ 1492 a nono p . a Quare p , a sentencia a ista a dimissa p , a terciam a que a tacta a est a supra a c~ @ 1493 a primo a nitamur a discutere p . a Circa a quam a primo a modum a ponendi a audire a desidero p . # # @section 3 {tx60m} $ {3.1.1}{c11}{tx60m} # @ 1497 a Illa a sentencia a ponit a quod a papa a habet a tam a in @ 1498 a temporalibus a quam a in a spiritualibus a talem a plenitudinem a potestatis p , @ 1499 a partim a ex a ordinacione a Christi p , a partim a ex a ordinacione a humana p , a dicens @ 1500 a quod a papa a habet a immediate a a a Christo a plenam a potestatem a in a foro @ 1501 a penitenciali p , a iuxta a illud a Matthei s 16 p : p " a Quodcumque a ligaveris @ 1502 a super a terram p " p , a etc~ p . a Habet a eciam a a a Christo @ 1503 a potestatem a docendi a totum a populum a Christianum p , a secundum a illud a Iohannis @ 1504 a ultimo p , p " a Pasce a oves a meas p " p . a Habet a eciam a a @ 1505 a Christo a potestatem a distribuendi a et a conferendi a ecclesiaticas @ 1506 a dignitates p , a iuxta a illud a verbum a Christi a ad a Petrum p , a Iohannis s 1 p , p " a Tu @ 1507 a vocaberis a Cephas p " p , a id a est a caput p : a ex a hoc a enim a quod @ 1508 a caput a est p , a habet a in a membra a influere p , a eis a diversa a officia a conferendo p . @ 1509 a Habet a eciam a a a Christo a quod a maiora a negocia a ecclesie a sunt a ad a ipsum @ 1510 a referenda p , a ex a hoc a ipso a quod a constituit a ipsum a caput a aliorum p . a A @ 1511 a conciliis a autem a generalibus a habet a potestatem a quantum a ad a omnia a que @ 1512 a spectant a ad a regimen a tocius a populi a Christiani a quorum a potestas a non a est @ 1513 a sibi a specialiter a a a Christo a concessa p . # # @section 3 {tx61d} $ {3.1.1}{c11}{tx61d} # @ 1517 a Circa a istam a sentenciam a essent a multa @ 1518 a tractanda p , a que a vel a plura a eorum a tacta a sunt a in a hiis a que a dicta a sunt @ 1519 a circa a primam a sentenciam a vel a tangentur a cum a discucietur a ultima @ 1520 a sentencia a que a supra a c~ a primo a extitit a recitata p . a Unde a unum a tantummodo @ 1521 a quod a ista a sentencia a ponit a volo a ut a aliquibus a allegacionibus a fulcire @ 1522 a coneris p , a quod a videlicet a papa a aliquam a acceperit a a a conciliis @ 1523 a generalibus a potestatem p . a Hoc a enim a illis a auctoritatibus a obviare a videtur @ 1524 a que a dicunt a quod a concilia a generalia a robur a habent a et a auctoritatem a a @ 1525 a Romana a ecclesia p . # # @section 3 {tx62m} $ {3.1.1}{c11}{tx62m} # @ 1529 a Quod a papa a aliquam a potestatem a acceperit a a @ 1530 a generalibus a conciliis a videtur a posse a tali a modo a probari p . a Papa a habet @ 1531 a potestatem a aliquam a a a canonibus p , a et a non a nisi a a a canonibus a generalium @ 1532 a conciliorum p ; a ergo a a a conciliis a generalibus a habet a aliquam a potestatem p . # @ 1534 a Prima a diversis a auctoritatibus a sanctorum a videtur a posse a probari p . a Ait @ 1535 a enim a Iulius a papa p , a scribens a orientalibus a episcopis p , a ut a habetur a di~ s 17 p , @ 1536 a c~ p / a Regula p / p : p " a Regula a vestra a nullas a habet a vires a nec a habere @ 1537 a poterit p , a quoniam a nec a ab a orthodoxis a episcopis a hoc a concilium a actum a est p , @ 1538 a nec a Romane a ecclesie a legacio a interfuit p , a canonibus a precipientibus a sine @ 1539 a eius a auctoritate a concilia a fieri a non a debere p . p " a Ex a quibus @ 1540 a verbis a colligitur a quod a a a canonibus a est a preceptum a quod a solus a papa @ 1541 a habeat a auctoritatem a congregandi a concilia p . # @ 1543 a Item p , a Gelasius a papa p , a ut a habetur s 9 p , a q~ s 3 p , a c~ p / a Ipsi p / p , a ait p : @ 1544 p " a Ipsi a sunt a canones p , a qui a appellaciones a tocius a ecclesie a ad a huius @ 1545 a sancte a sedis a examen a voluerunt a deferre p . a Ab a ipsa a vero a nusquam a appellare @ 1546 a debere a sanxerunt p , a ac a per a hoc a illam a de a tota a ecclesia a iudicare p , a ipsam @ 1547 a ad a nullius a commeare a iudicium p , a nec a de a eius a unquam a preceperunt a iudicio @ 1548 a iudicari a sentenciamque a eius a constituerunt a non a oportere a dissolvi p , @ 1549 a cuius a pocius a sequenda a decreta a mandaverunt p . p " a Ex a quibus @ 1550 a verbis a colligitur a quod a a a canonibus p , a non a a a Christo a immediate p , a habet @ 1551 a papa a ut a omnibus a liceat a appellare a ad a ipsum a et a quod a ab a ipso a appellare @ 1552 a non a licet a et a quod a ipse a potest a de a tota a ecclesia a iudicare a et a quod a ipse @ 1553 a nullius a subest a iudicio a et a quod a eius a sentencia a in a omnibus a est a tenenda @ 1554 a et p , a per a consequens p , a quod a eius a preceptis a est a in a omnibus a et a ab a omnibus @ 1555 a obediendum p . a Ex a quo a infertur a quod a papa a a a conciliis a generalibus a habet @ 1556 a plenitudinem a potestatis a quantum a ad a omnia a que a non a sunt a sibi a immediate @ 1557 a concessa a a a Christo p . # @ 1559 a Item p , a Gregorius p , a ut a habetur s 2 p , a q~ s 6 p , a c~ p / a Decreto p / p , a ait p : @ 1560 p " a Liceat a post a audicionem a primatum a dioceseos p , a si a necesse a fuerit p , @ 1561 a nos a appellare a et a nostra a auctoritate p , a aut a ante a nos a aut a ante a legatos a de @ 1562 a nostro a latere a missos p , a iuxta a decreta a patrum a suas a exercere a atque @ 1563 a diffinire a acciones p . p " a Ex a quibus a verbis a datur a intelligi @ 1564 a quod a a a decretis a patrum a habet a papa a ut a liceat a aliis a appellare a ad a ipsum p . # @ 1566 a Item p , a Pelagius a papa p , a ut a habetur a di~ s 17 p , a c~ p / a Multis p / p , a ait p : @ 1567 p " a Maiores a vero a ac a difficiliores a questiones p , a ut a sancta a synodus @ 1568 a statuit a et a ut a beata a consuetudo a exigit p , a ad a sedem a apostolicam a semper @ 1569 a deferantur p . p " a Ex a quibus a verbis a colligitur a quod a a a synodo @ 1570 a et a consuetudine a et a non a immediate a a a Christo a habet a papa a ut a maiores @ 1571 a cause a deferantur a ad a ipsum p . # @ 1573 a Item p , a Nicolaus a papa p , a ut a habetur s 2 p , a q~ s 6 p , a c~ p / a Arguta p / p , a ait p : @ 1574 p " a Privilegia a tamen a apostolice a sedis a vos a oblivioni a tradere @ 1575 a nullatenus a debuistis a quibus a venerandi a canones a iudicia a tocius a ecclesie @ 1576 a ad a hanc a deferri a iubent p . p " a Ex a quibus a verbis a videtur @ 1577 a haberi a quod a papa a a a canonibus a acceperit a potestatem p . # @ 1579 a Item p , a beatus a Petrus a potestatem a accepit a a a collegio a apostolorum p ( a di~ @ 1580 s 21 p , p / a In a novo p / p ; a di~ s 17 p , p / a Hinc a etiam p / p ; s 3 p , a q~ s 6 p , p / a Dudum p / p ) p . a Ergo a et @ 1581 a papa a potestatem a potest a accipere a a a concilio a generali p . # # @section 3 {tx63d} $ {3.1.1}{c11}{tx63d} # @ 1585 a Probare a nunc a nitere a quod a papa a habet @ 1586 a plenitudinem a potestatis a sive a a a Christo a sive a ab a humana a ordinacione p . # # @section 3 {tx64m} $ {3.1.1}{c11}{tx64m} # @ 1590 a Hoc a videtur a posse a ostendi a pluribus @ 1591 a auctoritatibus a sanctorum a patrum p . a Hoc a enim a Gregorius a testari a videtur p , @ 1592 s 2 p , a q~ s 6 p , a c~ p / a Decreto p / p , a et a Iulius a papa a eadem a causa @ 1593 a et a questione a c~ p / a Qui a se p / p . a Hoc a eciam a Innocencius s 3us @ 1594 a in a concilio a generali p , a ut a habetur a Extra p , p / a De a penitencia a et a remissione p / p , @ 1595 a c~ p / a Cum a ex a eo p / p , a videtur a asserere a manifeste p . # @ 1597 a Quod a eciam a racione a probatur p , a quia a ille a cui a est a obediendum a in @ 1598 a omnibus a habet a vel a a a Christi a ordinacione a vel a ab a ordinacione a humana p , @ 1599 a aut a partim a ab a una a et a partim a ab a alia p , a plenitudinem a potestatis p . a Sed @ 1600 a pape a obediendum a est a in a omnibus p , a teste a Gregorio a qui p , a ut a habetur a di~ @ 1601 s 19 p , a c~ p / a Nulli p / p , a ait p : p " a Nulli a fas a est a vel a velle a vel a posse a transgredi @ 1602 a apostolice a sedis a precepta a nec a nostre a dispensacionis a ministerium p " p , @ 1603 a et a infra p : p " a Sitque a alienus a a a divinis a et a a a pontificalibus a officiis @ 1604 a qui a noluerit a preceptis a obtemperare a apostolicis p . p " a Hoc a eciam @ 1605 a Stephanus a papa p , a ut a legitur a eadem a di~ p , p / a Enimvero p / p , a ut a allegatum a est @ 1606 a prius p , a affirmare a videtur p . a Et a Iulius a papa p , a ut a habetur s 25 p , a q~ s 2 p , a c~ @ 1607 p / a Amputato p / p , a ait p : p " a Ea a vero a que a sunt a ab a apostolis a eorumque @ 1608 a successoribus a instituta a nulla a desidia a negligantur p , a nulla @ 1609 a dissensione a violentur p , a nulla a concertacione a turbentur p . p " a Ex a quibus @ 1610 a colligitur a quod a pape a est a obediendum a in a omnibus p . a Ergo a habet @ 1611 a plenitudinem a potestatis a vel a immediate a ex a institucione a Christi a vel @ 1612 a ab a ordinacione a humana p , a aut a partim a ab a una a et a partim a ab a alia p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 12 # @section 2 {c12} $ {3.1.1}{c12} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c12}{tt} # @ 1619 a Capitulum s 12 # # @section 3 {tx65d} $ {3.1.1}{c12}{tx65d} # @ 1623 a Contra a istam a sentenciam a nitere a allegare p . # # @section 3 {tx66m} $ {3.1.1}{c12}{tx66m} # @ 1627 a Sunt a quidam a qui a istam a sentenciam a non @ 1628 a reputant a hereticalem a sicut a primam p , a tamen a ipsam a falsam a et @ 1629 a irracionabilem a ac a perioculosam a existimant p . a Falsam a quidem a existimant @ 1630 a quia a ex a ipsa p , a sicut a ex a prima p , a sequitur a quod a omnes a Christiani a sunt @ 1631 a servi a summi a pontificis p , a accipiendo a nomen a servi a secundum a strictissimam @ 1632 a significacionem a eius a secundum a quam a in a scienciis a legalibus a accipitur @ 1633 a et a vocatur p . a Qui a enim a habet p - p - p - a sive a ex a ordinacione a divina a sive a ex @ 1634 a ordinacione a humana p , a sive a partim a ab a una a et a partim a ab a alia p - p - p - @ 1635 a plenitudinem a potestatis a tam a in a spiritualibus a quam a in a temporalibus @ 1636 a super a omnes a Christianos p , a ut a omnia a possit a que a non a sunt a contra a legem @ 1637 a Dei a nec a contra a legem a nature p , a ita a ut a ab a eius a potestate a per a nullum @ 1638 a actum a humanum a se a posset a quicumque p , a in a quocumque a quod a non a est @ 1639 a illicitum a de a se a quantum a ad a genus a operis p , a subtrahere p , a habet a super @ 1640 a omnes a Christianos a tantum a dominium a temporale a quantum a habuit a vel a habere @ 1641 a potuit a quicumque a dominus a super a servum a suum p . a Si a igitur a papa a haberet @ 1642 a super a omnes a Christianos a talem a plenitudinem a potestatis p , a papa a haberet @ 1643 a plenissimum a dominium a in a temporalibus a super a omnes a reges a et a principes @ 1644 a ac a alios a universos p , a et a omnes a essent a servi a eius p , a et a posset a de @ 1645 a plenitudine a potestatis a sine a omni a culpa a et a absque a omni a causa a privare @ 1646 a quemcumque a regem a regno a et a dare a illud a cuicumque a pagano p ; a posset a regem @ 1647 a subiicere a cuicumque a rustico a ad a sue a arbitrium a voluntatis p , a et p , a si @ 1648 a faceret p , a de a facto a teneret p , a nec a posset a rex a quicumque a in a talibus a vel @ 1649 a consimilibus a sibi a licite a resistere p - p - p - a quod a isti a falsum a reputant a et a absurdum p . # # @section 3 {tx67d} $ {3.1.1}{c12}{tx67d} # @ 1653 a Dic a quare a isti a non a reputant a istam @ 1654 a opinionem a hereticalem p , a cum a ponat a omnes a Christianos a esse a servos p , a et @ 1655 a scriptura a divina a asserat a legem a evangelicam a esse a legem a libertatis p , a et @ 1656 a per a consequens a illa a opinio a scripture a divine a repugnat p ; a quare a videtur @ 1657 a quod a illa a opinio p , a sicut a prima p , a secundum a istos a hereticalis a debeat a estimari p . # # @section 3 {tx68m} $ {3.1.1}{c12}{tx68m} # @ 1661 a Dicunt a ad a istam a instanciam a tuam a esse @ 1662 a respondendum a per a aliqua a que a dicta a sunt a prius p . a Nam a auctoritates @ 1663 a scripture a divine a approbantes a legem a Christianam a esse a legem a libertatis @ 1664 a negative a debent a intelligi p , a et a ideo a prima a opinio a secundum a eos a est @ 1665 a hereticalis a quia a ex a ipsa a sequitur a quod a omnes a Christiani a per a legem @ 1666 a evangelicam a facti a sunt a servi a summi a pontificis a et p , a per a consequens p , a lex @ 1667 a evangelica a nec a negative a nec a affirmative a posset a dici a lex a libertatis p , @ 1668 a sed a esset a lex a horrendissime a servitutis p . a Ista a autem a opinio a tercia a non @ 1669 a ponit a quod a omnes a Christiani a sint a effecti a servi a summi a pontificis a per @ 1670 a legem a evangelicam p , a sed a ex a ipsa a solummodo a sequitur a quod a omnes @ 1671 a Christiani a per a voluntariam a submissionem a facti a sunt a servi a summi @ 1672 a pontificis p . a Tenet a enim a quod a sponte a et a voluntarie a omnes a Christiani @ 1673 a submiserunt a se a in a omnibus a potestati a pape p , a que a non a erat a sibi a concessa @ 1674 a a a Christo a immediate p . a Et a hoc a quidem a saltem a in a aliquo a casu a possent @ 1675 a facere a Christiani p . a Unde a et a rex a aliquis a posset a se a facere p , a saltem a in @ 1676 a casu p , a servum a summi a pontificis p , a cedendo a regnum a et a subdendo a se a in @ 1677 a omnibus a potestati a pape p . a Si a essent a eciam a solummodo a decem a vel a duodecim @ 1678 a Christiani a vel a paulo a plures p , a possent a omnes a se a facere a servos a pape p . a Hoc @ 1679 a tamen a secundum a istos a nunquam a fuit a factum p , a et a ideo a ista a opinio a non a est @ 1680 a hereticalis a sed a falsa p . a Quod a enim a hoc a nunquam a fuerit a factum a et a quod @ 1681 a hec a opinio a sit a falsa p , a probatur a per a leges a innumeras a civiles a et @ 1682 a canonicas a asserentes a quod a quidam a sunt a servi a et a quidam a liberi p . # # @section 3 {tx69d} $ {3.1.1}{c12}{tx69d} # @ 1686 a Quare a dicunt a isti a prescriptam a opinionem @ 1687 a esse a periculosam p ? # # @section 3 {tx70m} $ {3.1.1}{c12}{tx70m} # @ 1691 a Hoc a dicunt a quia a si a papa a haberet a huiusmodi @ 1692 a potestatem a posset a imminere a periculum a faciliter a toti a communitati @ 1693 a Christianorum p . a Posset a enim a papa p , a si a fieret a occultus a hereticus a aut @ 1694 a occulte a zelaret a pro a secta a Sarracenorum a vel a aliqua a alia a infidelium p , @ 1695 a leviter a exponere a totam a Christiantatem a periculo p . a Posset a enim a spoliare @ 1696 a solo a precepto a suo a omnes a Christianos a rebus a suis p , a scilicet a armis p , @ 1697 a municionibus a et a aliis a quibus a deberent a contra a inimicos a defendi p . a Quo @ 1698 a facto a infideles a vocati a per a papam p , a occulte a primo a zelantem a pro a eis a et @ 1699 a postea a publice a assencientem a eis p , a possent a leviter a omnem a terram @ 1700 a fidelium a occupare p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 13 # @section 2 {c13} $ {3.1.1}{c13} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c13}{tt} # @ 1707 a Capitulum s 13 # # @section 3 {tx71d} $ {3.1.1}{c13}{tx71d} # @ 1711 a Nunc a videamus a de a quarta a sentencia a que @ 1712 a tacta a est a supra a c~ s 1 p . # # @section 3 {tx72m} $ {3.1.1}{c13}{tx72m} # @ 1716 a Illa a opinio a tenet a quod a papa a talem @ 1717 a plenitudinem a potestatis a non a habet p , a neque a ab a institucione a Christi @ 1718 a neque a ex a ordinacione a humana a neque a regulariter a neque a casualiter p . a Sed @ 1719 a diversimode a ponitur a a a diversis p . a Quidam a enim a dicunt a quod a papa a nullam @ 1720 a potestatem a habet a a a Christo a ultra a alios a sacerdotes p ; a habet a tamen @ 1721 a aliquam a potestatem p , a sicut a et a alii a sacerdotes p , a super a alios p , a nullam @ 1722 a tamen a potestatem a coactivam a extra a forum a penitencie p . a Sed a habet @ 1723 a potestatem a docendi a et a informandi a laicos p , a sicut a alii a sacerdotes p . @ 1724 a Potestatem a autem a coactivam a aliqualem p , a non a plenam p , a habet a a a communitate @ 1725 a fidelium p , a qui a sponte a et a non a coacte a Romano a pontifici a et a nulli a alii @ 1726 a sacerdoti a aliqualem a tribuebant a super a totam a communitatem a fidelium @ 1727 a potestatem p . # @ 1729 a Aliqui a vero a dicunt a quod a papa a a a Christo a immediate a habet a aliqualem @ 1730 a potestatem a super a omnes a Christianos p , a non a tamen a plenam a in a omnibus a neque @ 1731 a in a spiritualibus a neque a in a temporalibus p . a Ab a hominibus a vero a fidelibus @ 1732 a nullam a recepit a potestatem a neque a plenam a neque a non a plenam p . # @ 1734 a Nonnulli a vero a dicunt a quod a papa a in a spiritualibus a habet a potestatem a non @ 1735 a tamen a plenam a a a solo a Christo p ; a in a temporalibus a vero a nullam a habet @ 1736 a potestatem a specialem a a a Christo a sed a a a solis a fidelibus p , a non a tamen @ 1737 a plenam a sed a limitatam a prout a fideles a limitare a voluerunt p . # # @section 3 {tx73d} $ {3.1.1}{c13}{tx73d} # @ 1741 a Isti a modi a ponendi a multa a continent a que p , a si @ 1742 a discuteremus a prolixe p , a oporteret a nos a forsitan a tedium a legentibus @ 1743 a generare p . a Ideo a breviter a transeamus p , a presertim a cum a occasione a danda @ 1744 a omnia a tangemus a inferius a in a diversis a locis p . a Dic a igitur a primo a unde @ 1745 a moventur a primi a dicentes a quod a papa a nullam a potestatem a habet a a a Christo @ 1746 a ultra a alios a sacerdotes p . # # @section 3 {tx74m} $ {3.1.1}{c13}{tx74m} # @ 1750 a Istud a dicunt a propter a auctoritates a Ieronimi a que @ 1751 a ponuntur a di~ s 93 p , a c~ p / a Legimus p / a et a di~ s 95 p , a c~ p / a Olim p / p , a quas a recitavi @ 1752 a supra a prima a parte a istius a dialogi a libro s 5 p , s 18~ a c~ p , a in a quibus @ 1753 a Ieronimus a asserere a videtur a expresse a quod a nullus a sacerdos a ex @ 1754 a ordinacione a seu a institucione a Christi a est a maior a alio p , a neque a in @ 1755 a ordine a neque a in a administracione p . a Hoc a eciam a videtur a posse a probari @ 1756 a per a hoc p , a quod a apostoli a fuerunt a pares a in a potestate a beato a Petro @ 1757 a quantum a fuit a ex a ordinacione a Christi p ( a di~ s 21 p , a c~ p / a In a novo p / p ; s 24 p , a q~ @ 1758 s 1 p , a c~ p / a Loquitur p / p ; s 2 p , a q~ s 7 p , p / a Paulus p / p ) p , a et a apostoli a a a Christo a super @ 1759 a alios a sacerdotes a non a habuerunt a aliquam a potestatem p . a Ergo a omnes @ 1760 a sacerdotes p , a quantum a est a ex a speciali a ordinacione a Christi p , a sunt @ 1761 a pares a successoribus a beati a Petri p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 14 # @section 2 {c14} $ {3.1.1}{c14} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c14}{tt} # @ 1768 a Capitulum s 14 # # @section 3 {tx75d} $ {3.1.1}{c14}{tx75d} # @ 1772 a Dic a breviter a an a aliqui a nitantur a istam @ 1773 a assercionem a repellere p . # # @section 3 {tx76m} $ {3.1.1}{c14}{tx76m} # @ 1777 a Hoc a quidam a erroneum a reputant a et a sacris a canonibus @ 1778 a apertissime a obviare a qui a ponuntur a di~ s 21 p , a c~ p / a Quamvis p / p , a et a c~ @ 1779 p / a Sacrosancta p / p , a et s 9 p , a q~ s 3 p , a c~ p / a Cuncta p / p , a et s 24 p , a q~ s 1 p , a c~ p / a Cum @ 1780 a beatissimus p / p , a quos a eciam a allegavi a prima a parte a huius a dialogi a libro @ 1781 s 5 p , a c~ s 10 p . a Hec a eciam a assercio a Innocencio s 3 a refragari a videtur a qui p , @ 1782 a ut a habetur a Extra p , p / a De a maioritate a et a obediencia p / p , a c~ p / a Solite p / p , @ 1783 a sicut a allegatum a est @ 1784 a prius p , a dicit a se a non a constitucioni a humane a sed a potestati a divine @ 1785 a inniti p . a Ergo a papa a ex a Deo a immediate a habet a aliquam a potestatem a super @ 1786 a omnes a Christianos p . # @ 1788 a Quod a et a racione a probatur p , a quia a nulla a communitas p , a precipue a magna p , a est @ 1789 a bene a et a convenienter a ordinata a que a nullum a caput a habet p , a quia p , a teste @ 1790 a Salomone a Proverbiorum s 11 p , p " a Ubi a non a est a gubernator p , a populus @ 1791 a corruet p " p . a Sed a communitas a fidelium a fuit a optime @ 1792 a et a congruentissime a ordinata a a a Christo p ; a ergo a Christus a dedit a caput @ 1793 a communitati a fidelium p ; a sed a non a nisi a beatum a Petrum p . a Ergo a Petrus a fuit @ 1794 a constitutus a a a Christo a caput a universorum a fidelium p . # @ 1796 a Amplius p , a non a minus a congrue a et a utiliter a est a ordinatus a a a Christo @ 1797 a populus a Christianus a quam a fuerit a populus a Hebreorum p . a Sed a ille a populus @ 1798 a ex a ordinacione a divina a habuit a caput p , a saltem a in a spiritualibus p , a scilicet @ 1799 a summum a sacerdotem p , a qui a omnibus a aliis a sacerdotibus a fuit a superior p . a Ergo @ 1800 a et a populus a Christianus a ex a ordinacione a Christi a habet a unum a caput a quod @ 1801 a est a superius a omnibus a aliis a sacerdotibus a Christianis p . a Quod a eciam @ 1802 a Marcellus a papa p , a ut a habetur s 24 p , a q~ s 1 p , a c~ p / a Rogamus p / p , @ 1803 a et a Innocencius s 3us p , a Extra p , p / a De a translacione p / p , a c~ s 1 p , @ 1804 a et a omnes a sancti a patres a tenere a videntur p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 15 # @section 2 {c15} $ {3.1.1}{c15} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c15}{tt} # @ 1811 a Capitulum s 15 # # @section 3 {tx77d} $ {3.1.1}{c15}{tx77d} # @ 1815 a Dic a nunc a quare a prefati a opinantes a dicunt @ 1816 a papam a nullam a potestatem a coactivam a accepisse a a a Christo p . # # @section 3 {tx78m} $ {3.1.1}{c15}{tx78m} # @ 1820 a Hoc a dicunt a propter a hoc a quod p , a secundum a eos p , @ 1821 a tota a communitas a fidelium a debet a uni a soli a iudici a supremo a qui a potestatem @ 1822 a habeat a coactivam a subesse p , a a a quo a omnes a alii a iudices a potestatem @ 1823 a coactivam a accipiant p . a Ille a autem a non a debet a esse a papa p , a quia a tunc @ 1824 a periret a tota a iurisdiccio a laicorum p . a Ergo a papa a a a Christo a nullam a recepit @ 1825 a potestatem a coactivam p . # # @section 3 {tx79d} $ {3.1.1}{c15}{tx79d} # @ 1829 a Istam a materiam a conabor a tecum a discutere a in @ 1830 a tractatu a de a iuribus a Romani a Imperii p . a Et a ideo p , a isto a et @ 1831 a quibusdam a aliis a pretermissis p , a nitere a breviter a allegare a pro a ultimo @ 1832 a dicto p , a quod a scilicet a papa a in a temporalibus a nullam a potestatem a specialem @ 1833 a habet a immediate a a a Christo a sed a a a suis a fidelibus p , a non a tamen a plenam a sed @ 1834 a limitatam a prout a fideles a limitare a volebant p . # # @section 3 {tx80m} $ {3.1.1}{c15}{tx80m} # @ 1838 a Quod a papa a in a temporalibus a nullam a potestatem @ 1839 a habet a immediate a a a Christo a videtur a diversimode a posse a probari p . a Nam @ 1840 a sicut a imperator a se a habet a ad a temporalia p , a ita a papa a se a habet a ad @ 1841 a spiritualia a inquantum a recepit a immediate a potestatem a a a Christo p ; a sed @ 1842 a imperator a nullam a potestatem a habet a in a spiritualibus p ; a ergo a papa a in @ 1843 a temporalibus a nullam a potestatem a habet a immediate a a a Christo p . # @ 1845 a Amplius p , a sicut a allegatum a est a prius p , s 9 a c~ p , a secundum a scripturas a sacras @ 1846 a et a canones a papa a non a debet a se a secularibus a negociis a implicare p , a et a per @ 1847 a consequens a non a est a sibi a specialiter a commissum a a a Christo a ut a se @ 1848 a implicet a secularibus a negociis p . a Quare p , a ut a videtur p , a a a Christo a immediate @ 1849 a nullam a recepit a in a temporalibus a potestatem p . # # @section 3 {tx81d} $ {3.1.1}{c15}{tx81d} # @ 1853 a Quomodo a probatur a quod a papa a habet a a @ 1854 a fidelibus a aliquam a potestatem a in a temporalibus p ? # # @section 3 {tx82m} $ {3.1.1}{c15}{tx82m} # @ 1858 a Hoc a ponitur a propter a canones a sacros a per a quos @ 1859 a habetur a quod a papa a in a multis a casibus a se a de a temporalibus a intromittit p . @ 1860 a Extra p , p / a De a foro a competenti p / p , a c~ p / a Licet p / p , a et @ 1861 a Extra p , p / a De a iudiciis p / p , a c~ p / a Novit p / p , a et a Extra p , p / a Qui @ 1862 a filii a sunt a legitimi p / p , p / a Per a venerabilem p / p , a et a in @ 1863 a aliis a locis a innumeris a habetur a quod a papa a iurisdiccionem a temporalem @ 1864 a exercet p , a quam a tamen a non a habet a a a Christo a sicut a dicitur a prius a esse @ 1865 a probatum p ; a ergo a habet a eam a a a fidelibus p . # @ 1867 a Quod a tali a racione a probatur p . a Nam a papa a non a habet a immediate a a a Christo @ 1868 a maiorem a iurisdiccionem a in a una a regione a quam a in a alia p ; a sed a de a facto a et @ 1869 a de a iure a maiorem a iurisdiccionem a exercet a in a temporalibus a in a una a regione @ 1870 a quam a in a alia p ; a ergo a illam a potestatem a non a habet a immediate a a a Christo p ; @ 1871 a habet a ergo a eam a ab a aliquo a alio a et a non a nisi a a a fidelibus p ; a ergo a ab a ipsis @ 1872 a fidelibus a aliquam a habet a in a temporalibus a potestatem p - p - p - a non a tamen a plenam @ 1873 a sed a limitatam p , a quia a fideles a tribuendo a in a temporalibus a potestatem @ 1874 a nullatenus a se a constituerunt a servos a eius p ; a ergo a sibi a plenitudinem @ 1875 a potestatis a minime a conferebant p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 16 # @section 2 {c16} $ {3.1.1}{c16} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c16}{tt} # @ 1882 a Capitulum s 16 # # @section 3 {tx83d} $ {3.1.1}{c16}{tx83d} # @ 1886 a Ad a sentenciam a quintam a tactam a supra p , a c~ s 1 p , @ 1887 a transeamus p . a Quam a primo a satagas a explicare p , a et a inde a qualiter a intelligi @ 1888 a debeat a explanare p . # # @section 3 {tx84m} $ {3.1.1}{c16}{tx84m} # @ 1892 a Illa a sentencia p , a sicut a dixi p , a tenet a quod a papa @ 1893 a talem a plenitudinem a potestatis a habet a in a temporalibus a et a spiritualibus @ 1894 a ut a omnia a per a potenciam a ordinatam a vel a potenciam a absolutam a possit a que @ 1895 a non a sunt a contra a ius a divinum a nec a contra a ius a naturale p . a Non a habet @ 1896 a regulariter a et a simpliciter p , a neque a a a iure a divino a neque a humano p ; a sed a ex @ 1897 a ordinacione a Christi a sive a iure a divino a habet a casualiter a sive a in a casu a et @ 1898 a secundum a quid a huiusmodi a plenitudinem a potestatis p , a que a sic a secundum @ 1899 a quosdam a debet a intelligi p : a Papa a a a iure a divino a sive a ex a ordinacione @ 1900 a Christi a de a temporalibus a disponendis a se a intromittere a minime a debet @ 1901 a quamdiu a temporalia a prout a decet a et a expedit a per a laicos a disponuntur p , @ 1902 a nisi a accipiendo a temporalia a a a laicis a pro a sua a sustentacione a et a sui @ 1903 a officii a execucione p , a et a ideo a non a habet a potestatem a a a Christo @ 1904 a regulariter a disponendi a et a ordinandi a de a temporalibus p , a que a ad a reges a et @ 1905 a principes a et a alios a laicos a spectare a noscuntur p . a Casualiter a tamen a sive @ 1906 a in a casu p , a quando a scilicet a temporalia a per a alios a in a periculum @ 1907 a communitatis a Christianorum a vel a ad a subversionem a fidei a tractarentur p , @ 1908 a vel a in a casu a consimili a converterentur a ad a malum p , a et a non a esset a aliquis @ 1909 a laicus a qui a vellet a et a posset a huiusmodi a periculis a viam a precludere p , a papa @ 1910 a a a iure a divino a haberet a potestatem a faciendi a de a temporalibus a quicquid @ 1911 a pro a bono a communi a et a salvacione a fidei a et a ad a occurrendum a huiusmodi @ 1912 a periculis a necessario a faciendum a sibi a racio a recta a dictaret p ; a et a ita a in @ 1913 a tali a casu a haberet a super a temporalia p , a quodammodo a et a secundum a quid p , @ 1914 a plenitudinem a potestatis p , a non a quia a tunc a temporalia a efficerentur a sua @ 1915 a quo a ad a dominium a et a proprietatem p , a nec a quod a posset a ad a libitum a suum a de @ 1916 a eis a disponere p , a sed a quia a nichil a potest a rex a vel a alius a laicus a facere a de @ 1917 a quacumque a re a temporali a quin a tunc a idem a posset a facere a papa p , a si a hoc @ 1918 a fieri a expediret a et a non a esset a alius a per a quem a convenienter a fieri @ 1919 a posset p : a et a ita a adhuc a in a tali a casu a non a haberet a plenitudinem a potestatis @ 1920 a in a temporalibus a simpliciter a sed a tantummodo a secundum a quid p . # @ 1922 a Similiter a in a spiritualibus a non a habet a a a iure a divino a regulariter a et @ 1923 a simpliciter a huiusmodi a plenitudinem a potestatis p , a quia a sine a culpa a et @ 1924 a absque a causa a non a potest a precipere a fidelibus a illa a que a supererogacionis @ 1925 a sunt p , a ymmo a eciam a multa a alia p . a Non a enim a absque a causa a et a sine a culpa @ 1926 a potest a cogere a laicum a neque a quod a contrahat a matrimonium a neque a quod @ 1927 a voveat a virginitatem a neque a castitatem p , a et a tamen a neutrum a est a contra a ius @ 1928 a divinum a neque a contra a ius a naturale p , a sed a utrumque a licite a fieri a potest p . @ 1929 a Et a sic a est a de a multis a aliis a licitis a que a ad a spiritualia a spectant a super @ 1930 a que a papa a a a iure a divino a regulariter a et a simpliciter a non a obtinet @ 1931 a plenitudinem a potestatis p , a super a que a tamen a casualiter a obtinet @ 1932 a plenitudinem a potestatis a secundum a quid p , a quia a in a casu a vel a racione @ 1933 a delicti a aut a propter a aliquam a notabilem a necessitatem a vel a utilitatem p , @ 1934 a quando a ex a precepto a eius a nullum a immineret a periculum p , a potest a precipere @ 1935 a cuicumque a quicquid a in a spiritualibus a non a est a contra a legem a Dei a nec @ 1936 a contra a legem a nature p . # @ 1938 a Et a ita a secundum a istos a papa a casualiter a a a iure a divino a tam a in @ 1939 a temporalibus a quam a in a spiritualibus a habet a plenitudinem a potestatis p , a non @ 1940 a simpliciter a sed a secundum a quid p , a que p , a quamvis a non a sit a plenissima @ 1941 a potestas p , a est a tamen a grandis p , a singularis a et a quam a magna p . a Per a ipsam a enim @ 1942 a potest a in a casu a imperia a et a regna a transferre p , a reges a et a principes @ 1943 a aliumque a laicum a quemcumque a temporalibus a iuribus a et a rebus a privare @ 1944 a aliisque a conferre p . a In a spiritualibus a eciam a omnia a potest a in a casu p . @ 1945 a Exprimere a autem a omnes a casus a explicite a et a in a particulari a in a quibus @ 1946 a predicta a potest p , a vel a aliquid a predictorum p , a non a est a facile p ; a nec a forte @ 1947 a de a ipsis a potest a dari a doctrina a universalis a per a quam a certitudinaliter @ 1948 a et a absque a errore a sciatur p , a maxime a a a simplicibus p , a quando a potest a talia @ 1949 a papa a et a quando a non a potest p , a et a qualia a potest a in a uno a casu a et a qualia a in @ 1950 a alio p - p - p - a plura a enim a talia a potest a in a uno a casu a que a in a alio a casu a minime a potest p . # # # ---------------------------------------------------------------------- # # Chapter 17 # @section 2 {c17} $ {3.1.1}{c17} # @section 3 {tt} $ {3.1.1}{c17}{tt} # @ 1957 a Capitulum s 17 # # @section 3 {tx85d} $ {3.1.1}{c17}{tx85d} # @ 1961 a Quamvis a inter a predicta a aliqua a sint a michi @ 1962 a obscura p , a que a forsitan a postea a occasione a habita a lucidabis p , a tamen a pro @ 1963 a nunc a prescriptam a opinionem a quo a ad a illa a obscura a non a cures a amplius @ 1964 a explanare p . a Sed a cum a dixeris a breviter p , a secundum a illam a sentenciam p , a quam @ 1965 a potestatem a Christus a non a dederit a beato a Petro a regulariter a et @ 1966 a successoribus a eius a et a quam a dederit a ei a casualiter a sive a in a casu p , a nunc @ 1967 a breviter a narra a secundum a eandem a opinionem a quam a potestatem a aut @ 1968 a iurisdiccionem a Christus a regulariter a dederit a beato a Petro a et a in a ipso @ 1969 a successoribus a eius p . # # @section 3 {tx86m} $ {3.1.1}{c17}{tx86m} # @ 1973 a Dicitur a quod a Christus a constituit a beatum @ 1974 a Petrum a caput p , a principem a et a prelatum a aliorum a apostolorum a et @ 1975 a universorum a fidelium p , a dans a ei a regulariter a in a spiritualibus p - p - p - a quo a ad @ 1976 a omnia a que a regimini a communitatis a fidelium a quantum a ad a bonos a mores a et @ 1977 a quascumque a necessitates a spirituales a fidelium a sunt a de a necessitate @ 1978 a facienda a vel a de a necessitate a omittenda p - p - p - a omnem a potestatem a in a talibus @ 1979 a que a non a periculose a sed a provide a et a ad a utilitatem a communem @ 1980 a committerentur a uni a homini p , a ac a libertatem a et a iurisdiccionem a eciam @ 1981 a coactivam a absque a omni a detrimento a ac a dispendio a notabili a et a enormi @ 1982 a iurium a temporalium a imperatorum a regum p , a principum a et a aliorum @ 1983 a quorumcumque a laicorum a vel a clericorum a que a eis a iure a naturali p , a gencium @ 1984 a aut a civili a ante a vel a post a institucionem a legis a evangelice a competebant p . @ 1985 a In a temporalibus a autem a dedit a ei a regulariter a solummodo a ius a petendi @ 1986 a temporalia a pro a sua a sustentacione a et a sui a officii a execucione p . a Et a hanc @ 1987 a potestatem p , a sive a in a temporalibus a sive a in a spiritualibus p , a habent a nunc @ 1988 a regulariter a ex a iure a divino a successores a beati a Petri p , a scilicet a Romani @ 1989 a pontifices p . a Omnem a autem a potestatem a quam a regulariter a ultra a istam @ 1990 a habuerunt a vel a habent a summi a pontifices a ex a humana a ordinacione p , @ 1991 a concessione p , a spontanea a submissione p , a vel a ex a consensu a expresso a vel @ 1992 a tacito p , a aut a propter a impotenciam p , a negligenciam a aut a maliciam a hominum @ 1993 a aliorum p , a vel a ex a consuetudine a vel a quomodocumque a ex a iure a humano @ 1994 a obtinuerunt a et a obtinent p . # # @section 3 {tx87d} $ {3.1.1}{c17}{tx87d} # @ 1998 a Ista a narracio a continet a multa a michi @ 1999 a obscura p , a que p , a ut a melius a intelligam a an a sint a vera a vel a falsa p , a michi @ 2000 a studeas a explicare a et a qualiter a distinguitur a ab a aliis a opinionibus a declarare p . # # @section 3 {tx88m} $ {3.1.1}{c17}{tx88m} # @ 2004 a In a hoc a quod a dicit a Christum a constituisse @ 2005 a beatum a Petrum p " a caput p , a principem a et a prelatum a aliorum a apostolorum @ 2006 a ac a universorum a fidelium p " p , a intendit a elidere a opinionem a tenentem @ 2007 a quod a Petrus a non a fuit a caput a ecclesie a ex a institucione a Christi a sed @ 2008 a solummodo a ex a eleccione a seu a institucione a apostolorum a seu a aliorum a fidelium p . # @ 2010 a Per a spiritualia a autem p , a de a quibus a facit a mencionem p , a intelligit a illa a que @ 2011 a ex a institucione a evangelice a legis a sunt a propria a evangelice a legi p , a in @ 2012 a nulla a alia a lege a saltem a humana a vel a secta a reperta p , a sicut a sunt @ 2013 a dispensacio a sacramentorum a nove a legis p , a ordinacio a sacerdotum a et @ 2014 a clericorum p , a institucio a vel a promocio a illorum a qui a debent a regere a et @ 2015 a instruere a populum a Christianum p , a eciam a in a hiis a que a spectant a ad a fidem a et @ 2016 a cultum a divinum p , a et a consimilia p . # @ 2018 a Per a hoc a autem p , a quod a dicit a Christum a dedisse a beato a Petro a potestatem a quo @ 2019 a ad a spiritualia a que p " a sunt a de a necessitate a facienda a vel a de @ 2020 a necessitate a omittenda p " p , a intendit a excludere a a a regulari a potestate @ 2021 a Petri a illa a spiritualia a que a supererogacionis a sunt p , a que a scilicet a sunt @ 2022 a consilii a et a non a precepti p , a et a universaliter a omnia a sine a quibus @ 2023 a convenienter a regi a potest a populus a Christianus a et a absque a quibus p , @ 2024 a quamvis a fiant a vel a omittantur p , a nec a fides a nec a boni a mores a periclitantur p . @ 2025 a Et a ideo a non a potest a papa a regulariter a precipere a Christiano a quod a servet @ 2026 a virginitatem a vel a contrahat a matrimonium a aut a paupertatem a assumat a vel @ 2027 a divicias a retineat a et a possideat a vel p , a quando a non a tenetur a ex a precepto @ 2028 a Dei p , a elemosinam a faciat a vel a non a faciat p , a licet a in a casu a plura a talia @ 2029 a precipere a posset p ; a et a si a extra a casum a utilitatis a vel a multa a talia @ 2030 a preceperit p , a preceptum a suum a non a tenet a sed a est a nullum p , a nec a ille a cui a fit @ 2031 a tenetur a ei a obedire a eciam a si a propter a hoc a eum a excommunicaverit p - p - p - a talis @ 2032 a sentencia a tanquam a continens a intollerabilem a errorem a esset a nulla a et @ 2033 a minime a formidanda a nec a de a necessitate a servanda p . # @ 2035 a Per a hoc a autem p , a quod a dicit p " a dans a ei a omnem a potestatem a in a talibus @ 2036 a que a non a periculose a sed a provide a et a ad a utilitatem a communem @ 2037 a committerentur a uni a homini p " p , a intendit a excludere a a a regulari @ 2038 a potestate a pape a omnem a potestatem a que p , a si a uni a homini a committeretur @ 2039 a regulariter p , a posset a faciliter a periculum a notabile a toti a communitati @ 2040 a fidelium a imminere p , a cui a non a posset a absque a miraculo a vel a cum a maxima @ 2041 a difficultate a via a precludi p . a Propter a quod p , a quamvis a de a necessitate a sit @ 2042 a aliquis a successurus a summo a pontifici p , a tamen a papa a non a habet a potestatem @ 2043 a ordinandi a quis a debeat a sibi a succedere p . a Propter a hoc a eciam a est a quedam @ 2044 a sentencia a tenens a quod a quamvis a eleccio a summi a pontificis a sit a de @ 2045 a necessitate a facienda p , a tamen a papa a non a habet a a a Christo a potestatem @ 2046 a regulariter a ordinandi a quomodo a et a a a quibus a debeat a eligi a summus @ 2047 a pontifex p , a quia a si a talem a potestatem a haberet a regulariter a papa a immediate @ 2048 a a a Christo p , a cum a papa a tanquam a homo a peccabilis a sicut a ceteri a erroribus p , @ 2049 a pravis a affeccionibus p , a negligenciis a ac a maliciis a et a nequiciis a valeat @ 2050 a irretiri p , a posset a faciliter a ex a negligencia a vel a malicia a relinquere @ 2051 a totam a Christianitatem a absque a potestate a eligendi a summum a pontificem p , @ 2052 a per a quod a periclitaretur a bonum a commune p . a Posset a enim a ex a causa a vel @ 2053 a propter a culpam a privare a cardinales a potestate a et a iure a eligendi a summum @ 2054 a pontificem p ; a quo a facto a vel a negligendo a vel a ex a malicia a differendo a vel @ 2055 a tempus a sufficiens a ordinandi a non a habendo a posset a mori a antequam a de @ 2056 a electoribus a summi a pontificis a ordinaretur p . a Et a ita a in a periculum a et @ 2057 a detrimentum a boni a communis a tota a Christianitas a sine a potestate a et a iure @ 2058 a eligendi a summum a pontificem a remaneret p . a Et a ideo a secundum a istam @ 2059 a sentenciam a talis a potestas a non a est a regulariter a concessa a a a Christo @ 2060 a summo a pontifici p , a nec a eciam a aliqua a alia a potestas a que a periculose @ 2061 a concederetur a uni a persone p ; a propter a quod p , a secundum a eos p , a nullo a modo a est @ 2062 a dominus a omnium a temporalium p , a quia a tale a dominium a esset a nimis @ 2063 a periculosum a fidelibus p . # @ 2065 a Per a hoc a autem p , a quod a tenet a Christum a dedisse a pape p " a libertatem @ 2066 a absque a omni a notabili a et a enormi a detrimento a et a dispendio a iurium @ 2067 a temporalium a imperatorum p " p , a etc~ p , a intendit a asserere a quod a papa @ 2068 a quicumque a quo a ad a personam a suam a est a liber a et a nequaquam a regulariter @ 2069 a subiectus a homini a cuicumque p , a eciam a si a ante a eleccionem a suam a fuisset @ 2070 a servilis a condicionis a vel a alio a modo a imperatori a aut a regi a vel a alii @ 2071 a Christiano a vel a non a Christiano a subiectus p , a quia a libertas a unius a hominis @ 2072 a quo a ad a personam a suam a non a est a notabiliter a dampnosa a imperatori a vel @ 2073 a alii p . a Et a ideo a papa a quantumcumque a fuisset a servus a eo a ipso a quod a est a papa @ 2074 a vel a electus a in a papam a in a libertatem a eripitur p . a Casualiter a tamen a papa p , @ 2075 a puta a si a efficiatur a hereticus a vel a in a quocumque a crimine a appareat @ 2076 a incorrigibilis a et a de a eo a scandalizatur a ecclesia p , a humano a iudicio a est @ 2077 a subiectus a et a debet a per a hominem a iudicari a et a penam a debitam a sustinere a de a iure p . # @ 2079 a Per a hoc a autem p , a quod a dicit a Christum a dedisse a regulariter a beato a Petro @ 2080 a quo a ad a huiusmodi a aliqualem p " a iurisdiccionem a eciam a coactivam @ 2081 a absque a detrimento a et a dispendio a notabili a et a enormi a iurium a temporalium @ 2082 a imperatorum p " p , a etc~ p , a intendit a dicere a quod a papa a habet a a a Christo @ 2083 a regulariter a potestatem a puniendi a crimina a mere a ecclesiastica p , a que @ 2084 a scilicet a directe a committuntur a in a legem a Christianam a quo a ad a illa a que @ 2085 a sunt a propria a legi a Christiane a et a ab a aliis a sectis a crimina a minime @ 2086 a reputantur p , a ita a tamen a quod a talis a punicio a non a sit a in a notabile a dampnum @ 2087 a et a preiudicium a aliorum a qui a minime a peccaverunt p . a Et a si a servus a alicuius @ 2088 a committat a crimen a ecclesiasticum p , a papa a potest a ipsum a punire p , a ita a tamen @ 2089 a quod a dominus a servi a absque a culpa a sua a notabile a dampnum a non a incurrat p . # @ 2091 a Per a hoc a autem p , a quod a dicit a Christum a dedisse a beato a Petro a et @ 2092 a successoribus a eius a libertatem a et a iurisdiccionem a et a potestatem @ 2093 a huiusmodi p " a absque a detrimento a et a dispendio a notabili a et a enormi @ 2094 a iurium a temporalium a imperatorum a regum a et a aliorum a que a eis a iure a naturali @ 2095 a gencium a et a civili a ante a vel a post a institucionem a legis a evangelice @ 2096 a competebant p " p , a intendit a astruere a quod a per a hoc a quod a beatus a Petrus @ 2097 a et a successores a eius a erant a vel a erunt a ad a summum a sacerdocium a sublimati @ 2098 a imperatores a et a reges a et a alii a sive a fideles a sive a infideles p , a qui a fuerunt @ 2099 a ante a vel a post a institucionem a legis a evangelice p , a suis a iuribus @ 2100 a temporalibus a minime a privabantur a sed a ipsa a retinebant p , a nec a regulariter @ 2101 a pape a in a temporalibus a subiciebantur p , a sed a veri a imperatores a et a reges a et @ 2102 a domini a suarum a rerum a temporalium a ac a servorum a et a subditorum a sibi a sicut @ 2103 a antea a remanebant p , a nec a efficiebantur a servi a cuiuscumque p , a nec @ 2104 a regulariter a preceptis a pape a tenebantur a quo a ad a temporalia a obedire p . a Nec @ 2105 a sentencia a pape a excommunicacionis a vel a alia p , a si a fuerit a lata a contra @ 2106 a imperatorem a vel a alium a quia a preceptis a huiusmodi a non a obedit a aut a iura @ 2107 a sua a defendit p , a regulariter a tenet p , a sed a tanquam a continens a intollerabilem @ 2108 a errorem a est a nulla a penitus a reputanda a et a minime a formidanda @ 2109 a quantumcumque a non a servetur p . # @ 2111 a Per a hoc a autem p , a quod a dicit a Christum a dedisse a beato a Petro a in @ 2112 a temporalibus p " a solummodo a ius a petendi a temporalia a pro a sua @ 2113 a sustentacione a et a officii a sui a execucione p " p , a vult a excludere a omnem @ 2114 a opinionem a tenentem a quod a papa a in a temporalibus a habet a regulariter @ 2115 a plenitudinem a potestatis a vel a eciam a potestatem a de a temporalibus @ 2116 a disponendi a vel a quamcumque a iurisdiccionem a temporalem a super a Imperium @ 2117 a vel a quamcumque a aliam a regionem p ; a et a eciam a opinionem a tenentem a quod a papa @ 2118 a non a habet a aliquod a ius a exigendi a quecumque a temporalia p . # @ 2120 a Per a hoc a autem a quod a dicit a ultimo a quod p " a omnem a potestatem a quam @ 2121 a regulariter a ultra a istam a habuerunt a vel a habent a summi a pontifices a ex @ 2122 a humana a ordinacione p " p , a etc~ p , a intendit a quod a successores a beati @ 2123 a Petri p , a licet a non a excesserint a beatum a Petrum a in a potestate a aliqua a quam @ 2124 a haberent a ex a sola a ordinacione a Christi a et a ex a iure a divino p , a tamen a magnam @ 2125 a potestatem a tam a in a temporalibus a quam a in a spiritualibus a obtinuerunt a ex @ 2126 a iure a humano a quam a non a habuit a beatus a Petrus p ; a et a quod a potestas a pape a ex @ 2127 a iure a humano a potest a augeri p ; a et a quod a unus a summus a pontifex a habet a vel @ 2128 a habere a potest a maiorem a potestatem a vel a meliorem a quam a alius p . # # ###################################################################### # # Book 2 # @section 1 {3.1.2} $ {3.1.2} # @section 2 {c1} $ {3.1.2}{c1} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c1}{tt} # @ 2136 a Capitulus a I # # @section 3 {tx1d} $ {3.1.2}{c1}{tx1d} # @ 2140 a Quoniam a ista a quinta a assertio p , a via @ 2141 a media a inter a alias a quatuor a incedendo p , a cum a qualibet a illarum a in @ 2142 a quibusdam a concordat a et a in a aliquibus a discrepare a dignoscitur p , a ipsam @ 2143 a quo a ad a alias a partes a eius a exquisite a discutere a etiam a alias @ 2144 a quodammodo a pertractare a propono p . a Ideo a de a ipsa a diffuse a aliquantulum @ 2145 a inquiramus p , a incipientes a a a prima a eius a particula p : a an a scilicet @ 2146 a Christus a constituerit a beatum a Petrum a caput p , a principem a et a praelatum @ 2147 a aliorum a Apostolorum a et a universorum a fidelium p . a Ad a cuius @ 2148 a intelligentiam a pleniorem a ante a omnia a conferendo a scrutemur a an @ 2149 a expediat a toti a communitati a fidelium a uni a capiti p , a principi a et @ 2150 a praelato a fideli a sub a Christo a subiici a et a subesse p . a Primo a autem a pro @ 2151 a parte a affirmativa a nitere a allegare p . # # @section 3 {tx2m} $ {3.1.2}{c1}{tx2m} # @ 2155 a Quod a toti a congregationi a fidelium @ 2156 a expediat a uni a capiti a fideli a sub a Christo a subesse a videtur a multis @ 2157 a modis a posse a probari p . a Nam a uni a corpori a expedit a unum a caput a habere p . @ 2158 a Corpus a enim a sine a capite a imperfectum a esse a dignoscitur a cum @ 2159 a principaliori a membro a sit a orbatum p . a Corpus a vero a habens a capita a duo @ 2160 a vel a plura a monstruosum a esse a videtur p . a Omnes a autem a fideles a sunt a unum @ 2161 a corpus p , a teste a Apostolo a ad a Romanos s 12 p : p " a Multi p , a inquam p , a unum a corpus @ 2162 a sumus a in a Christo p " p . a Ergo a cunctis a fidelibus a expedit a uni a capiti @ 2163 a subesse p . a Illud a autem a caput a non a debet a esse a infidele p , a quia a omnia @ 2164 a alia a membra p , a praecipue a in a his a quae a spectant a ad a salutem a animae p , @ 2165 a conaretur a inficere p . a Ergo a debet a esse a fidele p . # # @section 3 {tx3d} $ {3.1.2}{c1}{tx3d} # @ 2169 a Ista a allegatio a videtur a deficere p , a eo @ 2170 a quod a non a probat a quod a illud a caput a debeat a esse a sub a Christo p . a Immo @ 2171 a per a ipsam a ostendi a videtur a quod a universi a fideles a non a debent a uni @ 2172 a capiti a sub a Christo a subesse p : a cum a Christus a sit a caput a totius @ 2173 a ecclesiae p , a ut a apostolus a ait a ad a Ephesios s 1 a et a in a pluribus a aliis @ 2174 a locis a asserit a manifeste p , a ex a quo a sequitur p , a cum a corpus a habens a duo @ 2175 a vel a plura a capita a monstruosum a debeat a reputari p ( a ut a innuit a allegatio @ 2176 a supradicta p ) p , a quod a tota a congregatio a fidelium a non a debet a uni a capiti @ 2177 a sub a Christo a subesse p , a sed a oportet a ipsam a solum a Christum a pro a capite @ 2178 a venerari p . # # @section 3 {tx4m} $ {3.1.2}{c1}{tx4m} # @ 2182 a Nonnullis a apparet a quod a ista a obiectio @ 2183 a faciliter a potest a excludi p : a quia p , a quamvis a Christus a sit a caput @ 2184 a ecclesiae p , a tamen a sub a Christo a oportet a quod a sit a aliud a caput a eiusdem @ 2185 a ecclesiae a quod a sub a Christo a curam a eius a gerat p , a eo a quod a ecclesiae @ 2186 a esse a debet a vicarius a rector p , a qui a corporaliter a sit a praesens a eidem p , @ 2187 a qui a eam a visibiliter a regat p , a ad a quem a fideles p , a cum a necesse a fuerit p , @ 2188 a pro a variis a necessitatibus a corporaliter a possint a accedere p . a Per a quem @ 2189 a modum a Christus a ecclesiam a minime a regit p , a quia a solummodo @ 2190 a invisibiliter a regit p , a nisi a aliquando a in a casu p . a Licet a ergo a Christus @ 2191 a sit a caput p , a tamen a homo a mortalis a fidelis a debet a esse a caput p , a quamvis @ 2192 a sub a capite p . a Nec a tamen a propter a hoc a monstruosum a est a putandum @ 2193 a corpus p . a Constat a enim a quod a episcopus a est a caput a respectu a sibi @ 2194 a subiectorum a et a rex a est a caput a sibi a subditorum p , a et a tamen a omnes @ 2195 a habent a unum a caput a Deum p ; a quamvis a ergo a corpus a naturale a esset @ 2196 a monstruosum a si a haberet a duo a capita a corporalia a vel a plura p , a quia a unum @ 2197 a non a est a caput a alterius p , a tamen a unum a corpus a mysticum a potest a habere @ 2198 a plura a capita a spiritualia a quorum a unum a sit a sub a alio p : a non a est @ 2199 a monstruosum p , a sed a naturale a etiam a multis a expediens a et a decorum p . # # @section 3 {tx5d} $ {3.1.2}{c1}{tx5d} # @ 2203 a Alias a allegationes a ad a eandem @ 2204 a conclusionem a adducas p . # # @section 3 {tx6m} $ {3.1.2}{c1}{tx6m} # @ 2208 a Idem a sic a probatur p . a Expedit a uni a ovili a ut @ 2209 a ab a uno a pastore a regatur a et a pascatur p ; a quod a Salvator a ipse a insinuare @ 2210 a videtur a cum a dicit p , a ut a habetur a Ioh~ s 10 p , p " a Fiet a unum a ovile a et a unus @ 2211 a pastor p " p . a Tota a autem a congregatio a fidelium a est a unum a ovile p , a ipso @ 2212 a pastore a supremo a testante p , a qui p ( a ubi a prius p ) a dicit p : p " a Alias a oves @ 2213 a habeo a quae a non a sunt a ex a hoc a ovili p , a et a illas a oportet a me a adducere p , @ 2214 a et a vocem a meam a audient p , a et a fiet a unum a ovile p " p , a etc~ p . a Ergo a expedit @ 2215 a quod a tota a congregatio a fidelium a uni a subsit a pastori p : a non a solummodo @ 2216 a Christo p , a qui a invisibiliter a pascit a ecclesiam p , a sed a etiam a fideli p ( a et @ 2217 a non a infideli p , a quia a ille a foret a lupus a et a fur a in a dispergendo p , @ 2218 a mactando a et a perdendo a oves a Christi p ) a qui a sensibiliter a pascat a et @ 2219 a gubernet a universitatem a fidelium p . # @ 2221 a Amplius p , a omni a populo a expedit a uni a rectori a subesse p , a teste a Salomone p , @ 2222 a qui a Proverb~ s 11 a ait p : p " a Ubi a non a est a gubernator a populus a corruet p " p . @ 2223 a Dicens p , p " a ubi a non a est a gubernator p " p , a non p " a ubi a non a sunt @ 2224 a gubernatores p " p , a videtur a etiam a innuere a manifeste a quod a ubi a non a est @ 2225 a unus a gubernator a populus a corruet p . a Tota a autem a congregatio a fidelium @ 2226 a est a unus a populus p ( a licet a plures a populos a partiales a includat p ) p , a teste @ 2227 a beato a Iohanne p , a qui a Apocalyp~ s 21 a c~ a ait p : p " a Ecce a tabernaculum a Dei @ 2228 a cum a hominibus p , a et a habitabit a cum a eis p , a et a ipsi a populus a eius a erunt p " p . @ 2229 a Ergo a expedit a toti a universitati a fidelium a uni a capiti a et a gubernatori @ 2230 a subesse p . # @ 2232 a Rursus p , a communitati a illi a quae a optime a regi a non a potest a absque @ 2233 a multitudine a iudicum p , a qui a possunt a inter a se a circa a causas a et a negotia @ 2234 a variari a et a etiam a in a totius a communitatis a periculum a discordare p , @ 2235 a expedit a ut a uno a supremo a rectori a et a capiti a subsit p , a qui a possit @ 2236 a omnibus a indicare a veritatem a iudicii p . a Quod a Deus a ipse a in a populo a suo @ 2237 a ordinasse a videtur p , a qui a praecepit p , a ut a legitur a Deuter~ s 17 p , a dicens p : @ 2238 p " a Si a difficile a et a ambiguum a apud a te a iudicium a esse a prospexeris a inter @ 2239 a sanguinem a et a sanguinem p , a causam a et a causam p , a lepram a et a lepram p , a et @ 2240 a iudicum a intra a portas a tuas a videris a verba a variari p , a surge a et a ascende @ 2241 a ad a locum a quem a elegerit a Dominus a Deus a tuus p , a veniesque a ad a sacerdotes @ 2242 a Levitici a generis a et a ad a iudicem a qui a fuerit a illo a tempore a quaeresque @ 2243 a ab a eis a qui a indicabunt a tibi a iudicii a veritatem p " p . a Sed a communitas @ 2244 a fidelium a etiam p , a ad a ea a quae a sunt a propria a religioni a Christianae a et @ 2245 a quae a ad a infideles a iudices a et a rectores a minime a spectant p , a absque @ 2246 a multitudine a iudicum p , a qui a possunt a circa a causas a et a negotia @ 2247 a huiusmodi a in a communitatis a periculum a discrepare p , a convenienter a regi @ 2248 a non a potest p , a cum a in a diversis a provinciis p , a diocesibus a et a civitatibus @ 2249 a necesse a sit a distinctos a constituere a iudices a et a doctores p . a Ergo @ 2250 a expedit a toti a communitati a fidelium a ut a pro a huiusmodi a casibus a subsit @ 2251 a uni a capiti a et a rectori a fideli p : a et a non a infideli p , a qui a in a talibus @ 2252 a iudicium a omnino a subverteret a et a nequaquam a veritatem a iudicii @ 2253 a indicaret p . # # @section 3 {tx7d} $ {3.1.2}{c1}{tx7d} # @ 2257 a Videtur a quod a auctoritas a in a hac @ 2258 a allegatione a adducta a contra a opinionem a militet p ; a quia a ex a ipsa @ 2259 a colligitur a quod a in a tali a casu a non a est a recurrendum a ad a unum a caput @ 2260 a vel a iudicem a sed a ad a plures p , a cum a dicat a expresse p , p " a Veniesque a ad @ 2261 a sacerdotes a Levitici a generis a et a ad a iudicem p " p ; a ergo a in a veteri a lege @ 2262 a fuit a recurrendum a ad a plures a in a huiusmodi a casu p . a Quod a ex a verbis a quae @ 2263 a sequuntur a probari a videtur p , a cum a dicitur p : p " a Facies a quodcunque @ 2264 a dixerint a qui a praesunt a loco a quem a elegerit a Dominus p " p , a et a post p , p " a Qui @ 2265 a autem a superbierit p , a nolens a obedire a sacerdotis a imperio a qui a eo @ 2266 a tempore a ministrat a Domino a tuo a et a decreto a iudicis p , a morietur a homo @ 2267 a ille p " p . a Ex a quibus a verbis p , a ut a videtur p , a datur a intelligi a quod a in @ 2268 a huiusmodi a casu a ultima a decisio a causae a pertinebat a ad a plures p . # # @section 3 {tx8m} $ {3.1.2}{c1}{tx8m} # @ 2272 a Respondetur a tibi a quod a de a praecepto a Dei @ 2273 a unus a debuit a esse a in a populo a Iudaico a iudex a supremus p , a caput a omnium @ 2274 a atque a rector p , a sive a sacerdos a sive a alius p , a qui a tamen a de a consilio @ 2275 a sacerdotum a decidere a debuit a maiores a causas p ; a et a ita a recurrendum @ 2276 a fuit a tunc a ad a unum a tanquam a ad a caput a et a iudicem a supremum a et a ad @ 2277 a plures a tanquam a ad a consiliarios a capitis a et a iudicis p . # # @section 3 {tx9d} $ {3.1.2}{c1}{tx9d} # @ 2281 a Adhuc a alias a allegationes a ad a idem @ 2282 a adducas p . # # @section 3 {tx10m} $ {3.1.2}{c1}{tx10m} # @ 2286 a Alia a allegatio a potest a esse a talis p . a Illis @ 2287 a qui a in a una a fide a et a quibusdam a eisdem a ritibus a et a observantiis @ 2288 a concordare a tenentur a expedit a unum a habere a caput a quod p , a salvo a aliorum @ 2289 a iure p , a ad a huiusmodi a veritatem a transgressores a cogat p , a vel a saltem @ 2290 a inducat p ; a quia a absque a tali a capite a faciliter a dividerentur a in @ 2291 a diversas a sectas a et a haereses a atque a in a observantias a et a ritus @ 2292 a illicitos p . a Sed a tota a communitas a Christianorum a in a una a fide a ac @ 2293 a quibusdam a eisdem a ritibus a et a observantiis a concordare a tenetur p , @ 2294 a quia p , a ut a testatur a Apostolus a ad a Eph~ s 4~ p , p " a Una a fides p , a unum @ 2295 a baptisma p " p . a Ergo a toti a communitati a fidelium a expedit a unum a caput @ 2296 a habere a fidele p : a non a infidele p , a quod a ad a fidem a contrariam a ac @ 2297 a observantias a et a ritus a illicitos a fideles a induceret a universos p . # @ 2299 a Adhuc p , a illis a qui a subsunt a diversis a iudicibus a potentibus a errare @ 2300 a circa a maiora a negotia a expedit a unum a caput a habere a ad a quod a eadem @ 2301 a maiora a negotia a referantur p , a per a quod a iudicentur a iuste a et a rite p . @ 2302 a Quod a Moyses a de a consilio a Ietro a cognati a sui a ex a recta a ratione a moti @ 2303 a sapienter a fecisse a in a populo a sibi a commisso a videtur p , a de a quo a Exod~ @ 2304 s 18 a sic a legitur p : p " a Quibus a auditis a Moyses a fecit a omnia a quae a ille p " p , @ 2305 a scilicet a Ietro p , p " a suggesserat p ; a et a electis a viris a strenuis a de a cuncto @ 2306 a Israelitico p , a constituit a eos a principes a populi p , a tribunos a et @ 2307 a centuriones a et a quinquagenarios a et a decanos p , a qui a iudicabant a populum @ 2308 a omni a tempore p ; a quicquid a autem a gravius a erat a referebant a ad a eum p , @ 2309 a faciliora a tantummodo a iudicantes p " p . a Qui a etiam a ut a habetur a Deut~ s 1 @ 2310 a dixit a inferioribus a iudicibus p , p " a Si a difficile a aliquid a vobis a visum @ 2311 a fuerit p , a referte a ad a me a et a ego a audiam p " p . a Fideles a autem a per @ 2312 a latitudinem a orbis a dispersi a subsunt a in a his a quae a ad a religionem @ 2313 a pertinent a Christianam a diversis a iudicibus a et a praelatis p , a quorum @ 2314 a multi a saepe a sufficientem a non a habent a maiorum a negotiorum a peritiam p . @ 2315 a Ergo a expedit a toti a communitati a fidelium a unum a caput a habere a ad a quod @ 2316 a huiusmodi a maiora a negotia a referantur p . # # @section 3 {tx11d} $ {3.1.2}{c1}{tx11d} # @ 2320 a Ad a istas a duas a rationes a simul a potest @ 2321 a dupliciter a responderi p : a uno a modo a quod p , a tam a pro a transgressoribus @ 2322 a seu a nolentibus a compellendis a ad a unitatem a fidei a et a observantiarum @ 2323 a ac a rituum a ecclesiasticorum a quam a pro a maioribus a negotiis p , @ 2324 a recurrendum a est a ad a concilium a generale p , a non a ad a aliquam a unam @ 2325 a personam p ; a aliter a quod a recurrendum a est a ad a iudicem a supremum @ 2326 a secularem p , a qui a habet a tam a de a spiritualibus a quam a temporalibus @ 2327 a iudicare p . # # @section 3 {tx12m} $ {3.1.2}{c1}{tx12m} # @ 2331 a Primam a istarum a responsionum a quidam @ 2332 a impugnant a per a hoc p , a quod p , a cum a fideles a per a provinciarum a quamplurium @ 2333 a latitudinem a sint a divisi p , a difficiliter a et a in a longo a tempore @ 2334 a generale a concilium a congregatur a et a non a absque a gravissimis @ 2335 a laboribus a et a expensis p ; a quare p , a cum a tales a casus a omni a anno a etiam @ 2336 a pluries a possunt a contingere p , a non a expedit a communitati a fidelium a pro @ 2337 a omni a tali a casu a generale a concilium a congregari p . a Quare p , a ad a levius a in @ 2338 a huiusmodi a casibus a praecavendum a periculis p , a expedit a ut a communitas @ 2339 a fidelium a habeat a unum a caput a et a praelatum a qui a in a huiusmodi a habeat @ 2340 a potestatem p , a ad a quem p , a pro a supremis a prelatis p ( a cum a excesserint p ) @ 2341 a puniendis a et a aliis a maioribus a negotiis a ad a quae a sufficit a unius @ 2342 a hominis a peritia a et a potentia a terminandis p , a recurratur p . # @ 2344 a Secunda a responsio a per a hoc a repellitur p , a quod a sicut a ante a ascensionem @ 2345 a Christi a et a etiam a aliquo a tempore a post a nullus a erat a fidelis p , @ 2346 a secularis a et a laicus a qui a potestatem a vel a iurisdictionem a secularem @ 2347 a haberet p , a ita a etiam a posset a adhuc a contingere p ; a et a tamen a pro @ 2348 a huiusmodi a casibus a expediret a communitati a fidelium a provideri p . a Ergo @ 2349 a expedit a communitati a fidelium a ut a habeat a unum a caput p , a praeter @ 2350 a potestates a et a iudices a laicos p , a quod a in a huiusmodi a habeat @ 2351 a potestatem p ; a quia a imperator a aut a rex a aut a alius a princeps a secularis @ 2352 a non a habet a ex a officio a suo a super a fideles a huiusmodi a potestatem p , a cum @ 2353 a aliquando a imperator a ac a omnes a reges a et a principes a seculares a fuerunt @ 2354 a infideles p , a et a adhuc a possent a esse p . a Aliter a autem a infidelis a in @ 2355 a talibus a posset a habere a potestatem a super a fideles p , a qui a in a omnibus @ 2356 a talibus a perperam a iudicaret p . # # @section 3 {tx13d} $ {3.1.2}{c1}{tx13d} # @ 2360 a Adhuc a aliquas a allegationes a adducas p . # # @section 3 {tx14m} $ {3.1.2}{c1}{tx14m} # @ 2364 a Alia a allegatio a potest a esse a talis p . a Non @ 2365 a expedit a communitati a fidelium a ut a multi a inter a eos p , a et a praecipue @ 2366 a super a alios a potestatem a habentes p , a absque a omni a timore a correctionis @ 2367 a et a poenae a temporalis a delinquere a valeant a insolentes p . a Quia p , a ut @ 2368 a habetur s 6 p , a q~ s 1 p , p / a Ex a merito p / p , p " a Capite a languescente a caetera @ 2369 a membra a inficiuntur p " p . a Quare p , a cum a praelati a fidelium a sicut a et @ 2370 a caeteri a proni a sunt a ad a malum p , a pro a eo a quod p , a ut a ait a concilium @ 2371 a Tolletanum p , a ut a habetur s 12 p , a q~ s 1 p , a c~ s 1 p , p " a Omnis a aetas a ab @ 2372 a adolescentia a in a malum a prona a est p " p , a summe a expediens a est a fidelibus @ 2373 a ut a praelatos p " a quos a divinus a timor a a a malo a non a revocat p , a temporalis @ 2374 a saltem a poena a cohibeat a a a peccato p " p , p / a Extra p / p , p / a De a vita a et @ 2375 a honestate a clericorum p / p , a c~ p / a Ut a clericorum p / p . a Ergo @ 2376 a expedit a congregationi a fidelium a ut a habeat a unum a caput a quod a etiam @ 2377 a universos a praelatos a valeat a corrigere a si a in a periculum a religionis @ 2378 a Christianae a deliquerint p . a Nec a valet a dicere p , a ut a quibusdam a apparet p , @ 2379 a quod a talis a correctio a spectat a ad a iudicem a laicum p , a quia p , a sicut @ 2380 a tactum a est a prius p , a ante a ascensionem a domini a non a fuit a laicus a fidelis @ 2381 a qui a aliquam a iurisdictionem a haberet a super a quoscunque p , a et a adhuc @ 2382 a esset a possibile a quod a omnes a laici a fideles a potestati a infidelium @ 2383 a subderentur p . a Ergo a praeter a iudicem a laicum a expedit a ut a aliquis @ 2384 a fidelis a prelatus a super a alios a praelatos a habeat a in a huiusmodi @ 2385 a potestatem p . # @ 2387 a Item p , a idem a est a expediens a toti a et a parti p , a parvis a et a magnis p , a sicut @ 2388 a idem a iuris a est a in a toto a et a parte p , a parvis a et a magnis p , @ 2389 p / a Extra p / p , p / a De a appellationibus p / p , a c~ p / a De @ 2390 a appellationibus p / p ; p / a Extra p / p , p / a De a praebendis p / p , a c~ @ 2391 p / a Maioribus p / p ; s 14 p , a q~ a ultima p , a c~ a ultimo p . a Sed a cuilibet a populo @ 2392 a fideli a partiali a expedit a ut a habeat a unum a episcopum a qui a sit a caput @ 2393 a omnium a in a spiritualibus a et a non a plures p , s 7 p , a q~ s 1 p , p / a In @ 2394 a apibus p / p , a ubi a dicit a Hieronym~ p : p " a Ecclesiarum a singuli a episcopi p , @ 2395 a singuli a archipresbyteri p , a singuli a archidiaconi p , a et a omnis a ordo @ 2396 a ecclesiasticus a suis a rectoribus a nititur p " p . a Ergo a toti a communitati @ 2397 a fidelium a expedit a unum a caput a habere p . # @ 2399 a Praeterea p , a expedit a communitati a fidelium a ut a in a his a quae a ad @ 2400 a religionem a pertinent a Christianam a illo a regimine a gubernetur a quod @ 2401 a politiae a optimae a seculari a maxime a assimilatur p . a Politia a autem @ 2402 a optima a secularis a est a regnum p , a teste a Aristotel~ p , a qui a VIII @ 2403 p / a Ethicorum p / a ait p : p " a Politiae a autem a sunt a species a tres p , @ 2404 a aequales a autem a transgressiones p , a puta a corruptiones a harum p . a Sunt @ 2405 a autem a politiae a quidem a regnum p , a et a aristocratia p , a tertia a autem a quae @ 2406 a a a preciis p , a quam a Timocratiam a dicere a conveniens a videtur p ( a politiam @ 2407 a autem a consueverunt a ipsam a plures a vocare p ) p . a Harum a autem a optima @ 2408 a quidem a regnum p . p " a Et a post a loquens a de a tyrannide a ait p : p " a Manifestius a in @ 2409 a hac a quoniam a pessima p ; a pessimum a autem a contrarium a optimo p . p " a Ex a quibus @ 2410 a verbis a patenter a habetur a quod a regnum a inter a omnes a politias a est @ 2411 a optima p ; a unius a autem a regni a est a unus a rex a qui a omnibus a praeest p ; a ergo @ 2412 a et a toti a multitudini a fidelium a expedit a ut a unus a omnibus a praesit p . # @ 2414 a Adhuc p , a non a minor a unitas a capitis a requiritur a in a tota a communitate @ 2415 a fidelium a quam a in a tota a universitate a mortalium p . a Sed a expedit a toti @ 2416 a universitati a mortalium a ut a unus a omnibus a principetur p . a Ergo a etiam @ 2417 a expedit a toti a communitati a fidelium a ut a habeat a unum a caput a quod @ 2418 a praesit a fidelibus a universis p . # # @section 2 {c2} $ {3.1.2}{c2} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c2}{tt} # @ 2423 a Capitulus a II # # @section 3 {tx15d} $ {3.1.2}{c2}{tx15d} # @ 2427 a Ex a ista a ratione a coniicio a quod a ex a his @ 2428 a quae a potero a invenire a in a secundo a tractatu a istius a tertiae a partis @ 2429 a Dialogi a libri a primi p , a ubi a tractatur a an a expediat a toti a mundo a uni @ 2430 a principi a seculari a subesse p , a potest a perpendi a faciliter a qualiter a pro @ 2431 a utraque a parte a hoc a valeat a allegari p ; a omnia a enim a illa a vel a plura @ 2432 a possunt a ad a istam a materiam a applicari p . a Ideo a pro a assertione @ 2433 a praescripta a noli a amplius a allegare p , a sed a levius a ad a assertionem @ 2434 a contrariam a studeas a pertransire p , a pro a ipsa a paucas a allegationes p ( a et @ 2435 a breves p ) a inducendo p . # # @section 3 {tx16m} $ {3.1.2}{c2}{tx16m} # @ 2439 a Quod a communitati a fidelium a non a expediat @ 2440 a uni a capiti a sub a Christo a subesse a videtur a sic a posse a probari p . a Nullum @ 2441 a iniustum a est a expediens a communitati a fidelium p . a Sed a unum a esse a caput @ 2442 a et a principari a universis a fidelibus a est a iniustum p . a Multi a enim a inter @ 2443 a fideles a sunt a aequales p , a vel a nesciuntur a esse a inaequales p , a in @ 2444 a prudentia a et a virtute a et a in a omnibus a conditionibus a quae a ad a bonum @ 2445 a caput a et a principem a requiruntur p . a Sed a iniustum a est a ut a aliquis a sibi @ 2446 a similibus a et a aequalibus a principetur p . a Quod a Aristoteles a III @ 2447 p / a Politic~ p / s 15 p . a testari a videtur a cum a dicit p : p " a Similibus a enim @ 2448 a natura a idem a iustum a necessarium a et a eandem a dignitatem a secundum @ 2449 a naturam a esse p ; a quare a siquidem a inaequales a aequale a alimentum a habere @ 2450 a vel a vestimentum a nocivum a corporibus a sic a habent a et a quae a circa @ 2451 a honores p ; a similiter a et a inaequale a aequales a propter a quod a quidem @ 2452 a nihil a magis a principari a quam a subiici a iustum p " p . a Ex a quibus a verbis @ 2453 a colligitur a quod a iniustum a est a ut a aliquis a sibi a similibus a et @ 2454 a aequalibus a principetur p . a Quorum a enim a est a eadem a virtus a et @ 2455 a sufficientia a eorum a debet a esse a aequalis a honor a et a dignitas p , @ 2456 a quemadmodum a in a naturalibus a qui a non a habent a virtutem a digestivam @ 2457 a aequalem a non a debent a recipere a alimentum a aequale p . a Ergo a non a expedit @ 2458 a ut a unus a sit a caput a totius a communitatis a fidelium p . # @ 2460 a Amplius p , a id a quod a est a inutile a non a expedit a congregationi a fidelium p ; @ 2461 a sed a unum a caput a praeesse a congregationi a fidelium a est a inutile p . a Quia @ 2462 a caput a quod a non a potest a in a operationem a debitam a est a inutile @ 2463 a reputandum p ; a operatio a autem a debita a capitis a quod a membris a caeteris @ 2464 a principatur a est a in a iniquitates a irrumpere p , a delinquentis a poenis @ 2465 a congruis a coercendo p ; a ergo a qui a non a potest a impios a coercere @ 2466 a inutiliter a principatur p . a Quod a sapiens a Ecclesiast~ s 7 a videtur @ 2467 a innuere a dicens p : p " a Noli a quaerere a fieri a iudex a nisi a virtute a valeas @ 2468 a irrumpere a iniquitates p , a ne a forte a extimescas a faciem a potentis a et @ 2469 a ponas a scandalum a in a aequitate a tua p " p . a Qui a autem a praeesset @ 2470 a congregationi a fidelium a non a posset a delinquentes a debite a castigare p , @ 2471 a cum a talis a castigatio a seu a punitio p , a praecipue a multitudinis a et @ 2472 a potentum p , a absque a potentia a temporali p ( a que a communiter a sine a divitiis @ 2473 a copiosis a non a habetur p ) a exerceri a non a possit p . a Hinc a rex p , a ad a quem @ 2474 a spectat a cohibere a crimina p ( a secundum a quod a testatur a beatus @ 2475 a Cyprianus p , a ut a habetur s 23 p , a q~ s 5 p , a c~ p / a Rex a debet p / p ) p , a potentia @ 2476 a debet a et a divitiis a abundare p , a teste a Aristotele p , a qui s 8~ a Ethicorum @ 2477 a ait p : p " a Non a enim a est a rex a qui a non a per a se a sufficiens a et a omnibus a bonis @ 2478 a superexcellens a est p ; a talis a autem a nullo a indiget p " p . a Qui a autem @ 2479 a praeesset a congregationi a fidelium a non a propter a hoc a divitiis @ 2480 a abundaret p . a Tum a quia a tempore a Apostolorum p , a quando a fuit a congregatio @ 2481 a fidelium a optime a gubernata p , a nullus a fidelis a praepositus a aliis @ 2482 a divitiis a abundabat p . a Tum a quia a Christus a nullas a divitias a pro @ 2483 a quocunque a praelato a fidelium a ordinavit p , a sed a magis a consuluisse @ 2484 a videtur a ut a inter a fideles a praecipui a victu a et a vestitu a essent @ 2485 a contenti p ; a hinc a Apostolus p , a I a ad a Tim~ s 6 p , a pro a se a et a aliis a qui @ 2486 a fidelibus a praeerant p , a ait p , p " a Habentes a alimenta a et a quibus a tegamur p , @ 2487 a his a contenti a sumus p " p . a Tum a quia a si a caput a fidelium a divitiis @ 2488 a abundaret p , a cum a imperatores a et a reges a ac a principes a seculares @ 2489 a divitiis a affluant p , a inter a ipsos a et a caput a fidelium p , a cum a invicem a in @ 2490 a multis a communicent a et a insimul a habitent p , a dissensiones a et a guerrae @ 2491 a periculosissimae a faciliter a orirentur p , a quia a inter a divites a qui @ 2492 a insimul a commorantur a leviter a nascuntur a lites a et a iurgia a ex a quibus @ 2493 a ad a pugnas a et a guerras a proceditur p . a Cuius a exemplum a habemus a Gen~ s 13 p , @ 2494 a ubi a propter a divitias a facta a est a rixa a inter a pastores a Abraham a et @ 2495 a Loth p , a et a Abraham a timuit a ne a inter a se a et a Loth p , a quamvis a essent @ 2496 a sancti a et a propinqui p , a propter a copiam a facultatum p , a si a manerent @ 2497 a simul p , a periculosa a dissensio a oriretur p . a Ibidem a enim a sic a legitur p : @ 2498 p " a Erat a quippe a substantia a eorum a multa p , a et a nequibant a habitare @ 2499 a communiter p ; a unde a et a facta a est a rixa a inter a pastores a gregum a Abraham @ 2500 a et a Loth p " p ; a et a postea p : p " a Dixit a ergo a Abraham a ad a Loth p , a ne a quaeso a sit @ 2501 a iurgium a inter a me a et a te a et a inter a pastores a meos a et a pastores a tuos p , @ 2502 a fratres a enim a sumus p . a Ecce p , a universa a terra a coram a te a est p ; a recede a a @ 2503 a me a obsecro p " p . a Inter a divites a igitur a de a facili a discordiae @ 2504 a suscitantur p . a Unde a et a nonnulli a existimant a omnes a dissensiones p , a et @ 2505 a guerras p , a et a pugnas a et a praelia p , a ac a civitatum a et a regionum @ 2506 a destructiones a et a vastationes p , a innumeraque a alia a mala p , a quae a in @ 2507 a Italia a multis a retroactis a temporibus p ( a et a adhuc a non a desinunt p ) @ 2508 a acciderunt a ex a divitiis a Romanae a ecclesiae a processisse p ; a fuissetque @ 2509 a expediens a toti a ecclesiae a Dei a ut a eadem a Romana a ecclesia a paupertatem @ 2510 a Apostolorum a et a modum a eorum a vivendi p ( a omnibus a pompis a quo a ad a vasa p , @ 2511 a vestes a et a supellectilem a universam p , a ac a scutiferos a et a alios @ 2512 a quomodolibet a servientes p , a atque a quaecunque a alia a procul a motis p ) @ 2513 a facto a et a opere a imitata a fuisset p . a Nullatenus a ergo p , a ut a nonnullis @ 2514 a apparet p , a expedit a communitati a fidelium a unum a caput a habere p . # @ 2516 a Rursus p , a expedit a communitati a fidelium a ut a regatur a a a pluribus p ; a ergo @ 2517 a non a expedit a sibi a ut a subsit a uni a capiti a et a praelato p . a Antecedens @ 2518 a videtur a posse a probari a per a rationes a consimiles a illis a quas @ 2519 a Aristoteles a III p / a Politic~ p / a allegat a ad a ostendendum a quod @ 2520 a melius a est a civitatem a regi a optimis a legibus a quam a optimis a hominibus @ 2521 a et a pluribus a optimis a quam a uno a optimo a viro p . a Quarum a aliquae a ad @ 2522 a propositum a possunt a taliter a applicari p . a Per a illum a vel a illos a expedit @ 2523 a regi a totam a congregationem a fidelium a cuius a vel a quorum a iudicium a est @ 2524 a certius a et a melius a in a iudicando a et a discernendo a quae a sunt @ 2525 a procuranda a tanquam a utilia a toti a communitati a fidelium a et a quae @ 2526 a tanquam a inutilia a et a nociva a sunt a penitus a repellenda p , a et a cuius a vel @ 2527 a quorum a est a plura a talia a perpendere a et a videre p . a Absque a enim a plenorum @ 2528 a talium a certa a peritia a nulla a communitas a potest a commode a gubernari p , @ 2529 a quia a ut a ipse a Salvator a testatur a Matth~ s 15 p , p " a Si a caecus a caecum @ 2530 a ducat p , a ambo a in a foveam a cadunt p " p . a Sed a plures a melius a et a certius a in @ 2531 a talibus a iudicant a et a discernunt a ac a plura a talia a perpendunt a et @ 2532 a vident a quam a unus a solus p . a Unde a et a Aristoteles a III @ 2533 p / a Politic~ p / p , a c~ s 13 p , a ait p : p " a Convenientes a disceptant a et @ 2534 a consiliantur a et a iudicant p ; a haec a autem a sunt a iudicia a omnia a de @ 2535 a singularibus p . a Secundum a unum a quidem a igitur a comparatus p , a quicunque @ 2536 a forte a deterior p , a sed a est a civitas a ex a multis p , a sicut a concenatio @ 2537 a comportata a pulchrior a una a et a simplici p ; a propter a hoc a et a iudicat @ 2538 a melius a turba a multa a quam a unus a quicunque p " p . a Et a cap~ s 14 a ait p : @ 2539 p " a Inconveniensque a forte a utique a esse a videbitur a si a melius a percipiat @ 2540 a quis a duobus a oculis a et a duabus a auribus p , a iudicans a et a agens a duobus @ 2541 a pedibus a et a manibus p , a quam a multi a multis p . p " a Hoc a enim a inconveniens a est @ 2542 a dicere a quod a unus a duobus a oculis a et a duabus a auribus a melius a aut a plura @ 2543 a percipiat a quam a multi a multis a oculis a et a multis a auribus p . a Similiter @ 2544 a inconveniens a est a quod a unus a melius a aut a plura a operetur a duobus @ 2545 a pedibus a et a duabus a manibus a quam a multi a multis a pedibus a et a multis @ 2546 a manibus p . a Multi a ergo a certius a et a plura a vident a quam a unus p . a Unde a et @ 2547 a Act~ s 15 a legitur a quod p " a convenerunt a Apostoli a et a seniores a videre a de @ 2548 a verbo a hoc p " p , a scilicet a de a quaestione a quae a super a circumcisione @ 2549 a servanda a inter a beatos a Paulum a et a Barnabam a ac a quosdam a Christianos @ 2550 a alios a vertebatur p . a Apostolus a etiam a Paulus p , a ut a ipse a testatur a ad @ 2551 a Gal~ p , a contulit a cum a aliis a Apostolis a evangelium p , a ne a forte a in a vacuum @ 2552 a curreret a ac a cucurrisset p . a Ex a quibus a colligitur a quod a plura a et @ 2553 a certius a vident a plures a quam a unus a etiam a optimus p , a teste a Innoc~ a papa p , @ 2554 a qui p , a ut a habetur a dist~ s 20 p , a c~ p / a De a quibus p / p , a ait p : p " a Facilius p " p , @ 2555 a et a eadem a ratione a certius p , p " a invenitur a quod a a a pluribus a senioribus @ 2556 a quaeritur p " p . a Hinc a est a quod a pro a difficilioribus a et a maioribus @ 2557 a negotiis a ecclesiasticis p , a quando a imminent p , a generale a concilium @ 2558 a congregatur p . a Ergo a expedit a toti a congregationi a fidelium a ut a a @ 2559 a pluribus a quam a ab a uno a regatur p . # @ 2561 a Amplius p , a ab a illo a vel a illis a expedit a regi a communitatem a fidelium @ 2562 a cuius a vel a quorum a appetitus a sive a voluntas a est a minus a pervertibilis @ 2563 a et a corruptibilis a a a malitia p , a concupiscentiis p , a affectionibus a et @ 2564 a passionibus a pravis p ; a oportet a enim a principem a esse a virtuosum a et @ 2565 a bonum p , a ac a passionum a minime a sectatorem p . a Impii a enim a et a qui @ 2566 a sequuntur a passiones a et a affectiones a pravas a non a sunt a digni @ 2567 a aliqualiter a principari p , a teste a Salomone p , a qui a Proverbiorum s 28 a ait p , @ 2568 p " a Regnantibus a impiis p , a ruinae a hominum p " p , a et s 29 a ait p , p " a Cum a impii @ 2569 a sumpserint a principatum p , a gemet a populus p " p . a Hinc a sapiens a ille a Ietro p , @ 2570 a rationi a rectae a assentiens p , a dedit a consilium a Moysi a ut a solummodo @ 2571 a bonos a viros a praeficeret a populo p , a dicens p , p " a Provide a autem a de a omni @ 2572 a plebe a viros a potentes a et a timentes a Deum p , a in a quibus a sit a veritas a et @ 2573 a qui a oderint a avaritiam p ; a et a constitue a ex a eis a tribunos p " p , a etc~ p . a Et @ 2574 a Aristoteles p , a III p / a Politicorum p / a c~ s 2 p , a ait p : p " a Epiices p " p , a id @ 2575 a est a virtuosos p , p " a principari a oportet p " p . a Plures a autem a sunt a minus @ 2576 a pervertibiles a et a corruptibles a a a malitiis a concupiscentiis p , @ 2577 a affectionibus a et a passionibus a pravis a quam a unus p . a Igitur a magis @ 2578 a expedit a communitati a fidelium a regi a a a pluribus a quam a ab a uno p . a Maior @ 2579 a istius a rationis a etiam a innumeris a auctoritatibus a tam a Philosophorum @ 2580 a quam a fidelium a posset a ostendi p , a sed a videtur a tam a nota a quod a non @ 2581 a oportet a eam a plus a probare p . a Minor a videtur a posse a probari a multis @ 2582 a modis p . a Ait a enim a Aristoteles p , a III p / a Politicorum p / p , a c~ s 8 p , @ 2583 p " a Multos a enim a quorum a unusquisque a est a non a studiosus a vir a tamen @ 2584 a contingit p , a cum a convenerint p , a esse a meliores a illis p " p , a scilicet @ 2585 a paucis p , a et a per a consequens a multo a magis a uno p , p " a non a ut a singulum a sed @ 2586 a ut a simul a omnes p , a veluti a comportatae a coenae a his a quae a ex a una a expensa @ 2587 a elargitae a sunt p ; a multis a enim a existentibus a unumquemque a partem @ 2588 a habere a virtutis a et a prudentiae p , a et a fieri a congregatorum a quasi a unum @ 2589 a hominem a multitudinem a multorum a pedum a et a multarum a manuum a et a multos @ 2590 a sensus a habentem p ; a sic a et a quae a circa a mores a et a circa a intellectum p " p . @ 2591 a Ex a quibus a verbis a colligitur a quod a melius a est a totam a multitudinem @ 2592 a principari a quam a paucos a etiam a virtuosos p . a Ex a quo a infertur a quod @ 2593 a melius a est a plures a regere a quam a unum a solum p . a Item p , a cap~ s 14~ a quaerit @ 2594 a utrum a unus a princeps a difficilius a poterit a perverti a et a corrumpi a quam @ 2595 a plures a etiam a boni a viri p , a dicens p , p " a Si a plures a sint a boni a viri a et @ 2596 a cives p , a utrum a unus a magis a incorruptibilis a princeps p ? p " p , a et a respondet @ 2597 a dicens p , p " a Sed a magis a plures a quidem a numero p , a boni a autem a viri p " p . a Ex @ 2598 a quibus a verbis a datur a intelligi a quod a plures a sunt a magis @ 2599 a incorruptibiles a et a impervertibiles a a a passionibus a pravis a quam @ 2600 a unus p . a Unde a et a videtur a concludere a quod a melius a est a civitatem a regi a a @ 2601 a pluribus a quam a ab a uno p , a dicens p , p " a Aut a palam a quod a plures p ? p " p , a scilicet @ 2602 a melius a regent a quam a unus p . a Unde a et a ibidem a videtur a concludere @ 2603 a Aristoteles a quod a aristocratia p , a quae a est a principatus a plurium @ 2604 a bonorum p , a est a eligibilior a et a melior a quam a regnum p , a quod a est a unius p , @ 2605 a dicens p : p " a Si a itaque a plurium a principatum a bonorum a autem a virorum @ 2606 a omnium a aristocratiam a ponendum p , a eum a autem a qui a unius a regnum p , @ 2607 a eligibilior a utique a erit a civitatibus a aristocratia a quam a regnum p , a et @ 2608 a cum a potentia a et a sine a potentia a existente a principatu p , a si a sit @ 2609 a accipere a plures p " p . a Ex a praedictis a omnibus a concluditur a quod a melius @ 2610 a est a communitatem a fidelium a regi a a a pluribus p , a quam a ab a uno a qui a sit @ 2611 a omnium a aliorum a caput a et a princeps a et a praelatus p . # # @section 2 {c3} $ {3.1.2}{c3} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c3}{tt} # @ 2616 a Capitulus a III # # @section 3 {tx17d} $ {3.1.2}{c3}{tx17d} # @ 2620 a Quia a superius a allegasti a in @ 2621 p / a Politicis p / a et p / a Ethicis p / a Aristotelem p , a et a es @ 2622 a inferius a forsitan a allegaturus a quampluries p , a qui a pluribus a vocabulis @ 2623 a utitur a Grecis a quorum a significationes a puris a Iuristis a et a aliis a qui @ 2624 a in a Philosophia a morali a minime a studuerunt a sunt a ignotae p , a ideo p , a ut @ 2625 a tractanda a melius a intelligantur a ab a illis p , a significationes @ 2626 a aliquorum a huiusmodi a vocabulorum a studeas a explicare p , a una a cum a hoc @ 2627 a sub a brevi a compendio a quis a et a qualiter a secundum a intentionem @ 2628 a Aristotelis a in p / a Politicis p / a et p / a Ethicis p / a debeat @ 2629 a aliis a principari p , a prout a aliqui a ipsum a intelligunt p , a exponendo p . a Cum @ 2630 a enim a ipse a de a hac a materia a diffuse a tractaverit a et a in a multis @ 2631 a rationabiliter a processisse a putetur p , a non a modica a occasio a tribuetur @ 2632 a studiosis a intelligendi a quis a et a qualiter a inter a Catholicos a debeat @ 2633 a alios a tam a in a spiritualibus a quam a in a temporalibus a gubernare p . # # @section 3 {tx18m} $ {3.1.2}{c3}{tx18m} # @ 2637 a Quamvis a quod a petis a non a reputem a facile p , @ 2638 a tamen a satisfacere a voluntati a tuae a conabor p , a et a tibi a intentionem @ 2639 a Aristotelis a in a hoc a secundum a opinionem a quorundam p , a cum a quibus a tamen @ 2640 a non a omnes a concordant a in a omnibus p , a recitabo p . a Dicitur a igitur a quod @ 2641 a Aristoteles a I p / a Politicorum p / a ponit a tres a communitates a in @ 2642 a quibus a aliquis a vel a aliqui a debet a vel a debent a aliis a principari p . @ 2643 a Quarum a prima a secundum a eum a est a domus p , a quae a tres a combinationes p , @ 2644 a communitates a seu a coniugationes a complectitur p : a scilicet a eam a quae @ 2645 a est a viri a ad a vxorem p , a et a illam a quae a est a patris a ad a filium p , a et a illam @ 2646 a quae a est a domini a ad a servos p . a Prima a autem a combinatio a vocatur a ab @ 2647 a Aristotele a nuptialis p . a Secunda a potest a vocari a paterna p , a et a eam @ 2648 a Aristoteles a vocat a celmostinam p , a id a est a facturam a filiorum p . a Tertiam @ 2649 a vero a Aristoteles a vocat a despoticam p , a id a est a dominativam p ; a despotes @ 2650 a enim a est a idem a quod a dominus p , a et a principatus a despoticus a est @ 2651 a principatus a dominativus p . # @ 2653 a Ut a tamen a hoc a melius a intelligatur p , a dicitur a esse a sciendum a quod @ 2654 a huiusmodi a vocabula p " a dominus p " p , p " a dominans p " p , p " a dominari p " a et @ 2655 a consimilia a in a significatione a in a diversis a scripturis a et a scientiis @ 2656 a accipiuntur a aequivoce p ; a propter a cuius a aequivocationis a ignorantiam @ 2657 a saepe a ignoratur a intellectus a auctorum a utentium a huiusmodi a vocabulis @ 2658 a secundum a sensus a contrarios p . a Omissis a autem a variis @ 2659 a significationibus a huiusmodi a vocabulorum a dominus p , a dominans p , @ 2660 a praedominans p , a dominium p , a dominantium a et a consimilium a quibus @ 2661 a diversimode a utuntur a interdum a Philosophia a naturalis a et a moralis a et @ 2662 a legales a scientiae a ac a vulgaris a locutio p ( a qua a saepe a utuntur @ 2663 a scripturae a divinae p ) p , a duae a sunt a tantummodo a quae a videntur a ad @ 2664 a propositum a exponendae p . a Est a ergo a sciendum p , a secundum a istos p , a quod @ 2665 a dominus a uno a modo a dicitur a respectu a subiectorum a liberorum a quidem p , @ 2666 a quibus a scilicet a dominatur a quis a non a principaliter a propter @ 2667 a utilitatem a propriam a sed a principaliter a propter a utilitatem @ 2668 a subditorum p ; a et a talis a dominus a non a vocatur a ab a Aristotele a despotes p , @ 2669 a nec a principatus a quo a talis a principatur a vocatur a ab a eo a despoticus p . @ 2670 a Aliter a dicitur a dominus a respectu a subiectorum a non a liberorum a sed @ 2671 a servorum p , a qui a sunt a possessio a domini a quemadmodum a aliae a res @ 2672 a temporales a dicuntur a possessio a alicuius p ; a et a talis a dominus a vocatur @ 2673 a ab a Aristotele a despotes p , a et a principatus a eius a vocatur a despoticus p . @ 2674 a Qui a despotes p , a sicut a possidet a res a alias a temporales a propter @ 2675 a utilitatem a propriam a et a non a propter a utilitatem a earum p , a sic @ 2676 a principatur a servis a principaliter a propter a utilitatem a propriam a et @ 2677 a non a principaliter a propter a utilitatem a servorum p ( a licet a saepe p , @ 2678 a secundum a Aristotelem p , a idem a sit a expediens a servis a et a domino p ) p . @ 2679 a Quare p , a licet a inveniatur a ab a Aristotele a in p / a Politicis p / a quod @ 2680 a rex a sit a dominus a sibi a subiectorum p , a tamen a nusquam a invenitur a quod @ 2681 a debet a dici a despotes p , a vel a quod a principatus a regalis a debeat @ 2682 a despoticus a appellari p , a licet a quandoque a principatus a tyrannicus @ 2683 a despoticus a nominetur a propter a similitudinem a magnam a inter @ 2684 a despoticum a et a tyrannicum a principatum p . a Quia a proprie a loquendo @ 2685 a principatus a despoticus a non a est a tyrannicus p . a Sicut a enim a aliqui @ 2686 a iuste a sunt a servi a secundum a Aristotelem p - p - a tam a illi a scilicet a qui a a @ 2687 a ratione a deficiunt a ut a nesciant a regere a seipsos p , a licet a corpore a sint @ 2688 a robusti a ut a aliis a valeant a deservire p ( a qui a secundum a Aristototelem @ 2689 a dicuntur a naturaliter a servi p ) p , a quam a illi a qui a sunt a servi a secundum @ 2690 a legem a iustam p , a quia a in a bello a iusto a capiuntur a vel a aliter a fiunt @ 2691 a servi a aliorum p - p - a sic a principatus a despoticus p , a qui a est a solummodo @ 2692 a respectu a talium a servorum p , a est a iustus a et a licitus a atque a bonus p ; @ 2693 a principatus a autem a tyrannicus a est a iniustus p , a illicitus a atque a malus p ; @ 2694 a unde a et a secundum a Aristototelem a tyrannis a est a pessima a politia p . # @ 2696 a Praeter a principatum a despoticum a quo a paterfamilias a principatur @ 2697 a servis a in a domo a est a principatus a paternus a quo a filiis a tanquam @ 2698 a liberis a principatur p , a quibus a secundum a Aristotelem a regaliter a et a non @ 2699 a despotice a principatur p : a non a quod a principatus a paternus a sit @ 2700 a principatus a regalis p , a quia a principatus a regalis a non a est a nisi @ 2701 a respectu a civitatis a vel a regni p ( a quod a maius a est a civitate a et a ut @ 2702 a plurimum a plures a civitates a complectitur p ) p ; a sed a pater a dicitur a filiis @ 2703 a regaliter a principari p , a non a quidem a quando a domus a in a qua a principatur @ 2704 a est a pars a vici a vel a civitatis a aut a regni p , a sed a quando a principatur a in @ 2705 a domo a quae a non a est a pars a communitatis a perfectioris p , a qualiter a Adam @ 2706 a principabatur a filiis a suis a et a Noe a filiis a suis a antequam a filii a illi @ 2707 a diversas a domos a haberent p . a Talis a autem a principatus a paternus p , a licet @ 2708 a non a dicatur a regalis a stricte a loquendo p , a potest a tamen a dici a regalis @ 2709 a propter a magnam a similitudinem a ad a principatum a regalem a stricte @ 2710 a sumptum p . a Sicut a enim a in a regno a habente a regem a qui a propriissime a et @ 2711 a autentice a dicitur a rex a unus a existens a principatur a omnibus a liberis @ 2712 a principaliter a propter a utilitatem a subiectorum a secundum a voluntatem @ 2713 a suam p , a non a secundum a legem p , a secundum a Aristotelem p , a III @ 2714 p / a Politicorum p / a c~ s 15 p ( a quod a qualiter a debeat a intelligi a postea @ 2715 a exponitur p ) p , a sic a in a domo a quae a non a est a pars a communitatis @ 2716 a perfectioris p , a quandocunque a est a talis a pater p , a principatur a filiis @ 2717 a principaliter a propter a utilitatem a ipsorum a secundum a voluntatem @ 2718 a suam p , a non a secundum a legem p , a ita a ut a filios a delinquentes a omni a poena @ 2719 a qua a expedit a valeat a castigare p , a possitque a de a ipsis a et a ipsis a facere @ 2720 a quaecunque a redundant a in a utilitatem a ipsorum p , a quibus p , a quia a non @ 2721 a principatur a principaliter a propter a utilitatem a propriam p , a non @ 2722 a despotice a sed a quodammodo a potest a dici a regaliter a principari p . a In @ 2723 a domo a autem a quae a est a pars a vici a vel a civitatis a pater a non a principatur @ 2724 a filiis a regaliter p , a quia a non a habet a tantam a potestatem a super a filios @ 2725 a ut a principetur a eis a secundum a voluntatem a suam p , a non a secundum a legem p , @ 2726 a etiam a in a multis a quae a essent a ad a utilitatem a ipsorum p , a nec a pro a multis @ 2727 a delictis a potest a eos a poena a qua a expedit a coercere a sed a talis a vindicta @ 2728 a est a illi a qui a principatur a in a vico a vel a in a civitate a aut a in a regno @ 2729 a servanda p . # @ 2731 a Paterfamilias a autem a in a domo a principatur a uxori a neque a despotice @ 2732 a neque a regaliter p : a non a despotice p , a quia a non a est a serva p ; a nec @ 2733 a regaliter p , a quia a non a debet a principari a ei a secundum a voluntatem a suam @ 2734 a sed a secundum a legem a matrimonii p . a Neque a enim a tantam a potestatem a habet @ 2735 a vir a super a uxorem a quantam a habet a pater a super a filios p . a Quando a domus @ 2736 a eius a non a est a pars a perfectioris a communitatis p , a principatur a ergo a vir @ 2737 a uxori a principatu a politico p . a Hic a enim a principatus a viri a super a uxorem @ 2738 a assimilatur a principatui a politico p , a in a hoc a scilicet a quod a sicut a in @ 2739 a principatu a politico a principantes a secundum a virtutem a et a sapientiam @ 2740 a antecellunt a sibi a subiectos p , a sic a naturaliter a vir a excedit a uxorem @ 2741 a secundum a sapientiam a et a virtutem p - p - a nisi a aliquid a accidat a praeter @ 2742 a naturam p , a secundum a Aristotelem p , a I p / a Politicorum p / p , a sicut @ 2743 a contingit a in a masculis a effoeminatis p . p ( a Per a quem a modum a intelligenda @ 2744 a sunt a quae a dicta a sunt a superius a de a principatu a despotico a et a paterno p : @ 2745 a quando a scilicet a natura a non a deficit a in a despote a vel a patre p . a Si a enim @ 2746 a natura a ex a aliqua a causa a deficeret a in a patre a vel a despote a non a esset @ 2747 a iustum a naturale a despotem a aut a patrem a servis a vel a filiis a principari p , @ 2748 a quorum a tamen a principatus a sunt a naturales p , a id a est a ex a ratione @ 2749 a naturali p , a non a ex a institutione a humana p , a provenientes p , a quando a natura @ 2750 a non a deficit a in a patre a vel a despote p . p ) # @ 2752 a Tres a autem a praedicti a principatus a ad a oeconomiam p , a id a est a ad @ 2753 a gubernationem a domus p , a spectant p ; a et a sic a accipitur a oeconomia a ab @ 2754 a Aristotele a in a Philosophia a morali p , a licet p " a oeconomus p " a in a iure @ 2755 a vocetur a ille a cui a res a ecclesiastica a gubernanda a mandatur p , a ut a qui @ 2756 a administrat a res a canonicorum p , a qui a in a quibusdam a ecclesiis @ 2757 a appellatur a praepositus p . # # @section 2 {c4} $ {3.1.2}{c4} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c4}{tt} # @ 2762 a Capitulus a IV # # @section 3 {tx19m} $ {3.1.2}{c4}{tx19m} # @ 2766 a Secunda a communitas p , a quae a est a perfectior @ 2767 a domo p , a vocatur a vicus p ; a quia a ex a multis a domibus a constat a tanquam a ex @ 2768 a partibus p , a nec a tamen a ad a tantam a perfectionem a attingit a ut a civitas @ 2769 a sit a et a debeat a appellari p . a Ista a autem a communitas p , a si a non a sit a pars @ 2770 a perfectioris a communitatis p ( a scilicet a civitatis a aut a alterius @ 2771 a comprehendentis a multos a vicos a seu a vicinias a aut a civitates p ) a et a in @ 2772 a ipsa a multitudo a domorum a processit a ex a uno a parente a superstite p , @ 2773 a rationabile a est a ut a ab a illo a regatur a secundum a voluntatem p , a non @ 2774 a secundum a legem p , a quantum a ad a illos a qui a processerunt a ab a ipso p , a si a in @ 2775 a eo a natura a non a deficit p , a quaemadmodum a filii a reguntur a a a patre p . @ 2776 a Quantum a ad a uxores a autem a quarum a non a est a parens p , a rationabile a est a ut @ 2777 a politice a principetur p , a quia a ratio a exigit a ut a legem a matrimonii @ 2778 a conservet p , a secundum a quam a vir a et a uxor a in a multis a ad a paria @ 2779 a iudicantur p . a Si a autem a multitudo a domorum a vici a non a processit a ab a uno @ 2780 a parente a superstite p , a rationabile a est a ut a aliquo a regimine a simili @ 2781 a regimini a quo a regitur a civitas a gubernetur p . # # @section 2 {c5} $ {3.1.2}{c5} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c5}{tt} # @ 2786 a Capitulus a V # # @section 3 {tx20m} $ {3.1.2}{c5}{tx20m} # @ 2790 a Tertia a communitas p , a quae a ex a pluribus @ 2791 a vicis a componitur p , a vocatur a civitas p , a quam a dicit a Aristoteles p , a I @ 2792 p / a Politicorum p / p , a esse a principalissimam a omnium a communitatum p . @ 2793 p ( a Quod a dicitur a veritatem a habere a de a communitatibus a simul @ 2794 a habitantium p , a non a de a communitate a habitantium a in a distantibus a locis @ 2795 a et a in a pluribus a civitatibus p ; a qualis a communitas a est a regnum a vel @ 2796 a ducatus p , a quod a etiam a potest a communitas a appellari p , a quia a est a illorum @ 2797 a qui a simul a in a multis a communicant a et a ab a uno a principante a reguntur p ; @ 2798 a et a multa a quae a dicuntur a de a civitate a proportionaliter a intelligenda @ 2799 a sunt a de a regno a et a quacunque a communitate a quae a plures a complectitur @ 2800 a civitates p . p ) a Civitas a autem a est a multitudo a civium a habitantium @ 2801 a civitatem p . a Quorum a ordo a vocatur a politia p . a Sine a ordine a enim a nulla @ 2802 a est a civitas p ; a nisi a enim a habeat a principantem a vel a principantes a et @ 2803 a subiectos p , a non a est a civitas a appellanda p , a in a qua a diversi a et @ 2804 a diversimode a sunt a subiecti p , a saltem a saepe a et a in a perfectissima @ 2805 a civitate p . a Quidam a enim a reperiuntur a subiecti a tanquam a servi a vel @ 2806 a mercenarii a aut a bannausi p . p ( a Dicuntur a autem a bannausi a qui a manualiter @ 2807 a seu a corporaliter a operantes a opere a suo a maculant a corpus p , a et a isti a in @ 2808 a civitate a quae a temperata a et a rationabili a utitur a politia a non a sunt @ 2809 a proprie a cives p . p ) a Alii a autem a in a civitate a sic a sunt a subiecti a quod @ 2810 a aliquo a modo a participant a principatu p , a quia a quamvis a non a principentur @ 2811 a tamen a aliquo a modo a ad a principatum a attingunt p , a quia a ad a iudicium @ 2812 a vocantur a et a consilium a vel a eligunt a principantem a aut a electores @ 2813 a principantis p . a Principans a autem a in a civitate a aliquando a vocatur a ab @ 2814 a Aristotele a policernia p . a Policernia a autem a secundum a quosdam a tres @ 2815 a habet a significationes p : a primo a enim a significat a impositionem a ordinis @ 2816 a politiae p , a secundo a impositorem a ipsius p ; a tertio a significat a ipsum @ 2817 a ordinem a impositum p , a qui a est a politia p . a Et a ita a policernia a in a una @ 2818 a significatione a idem a est a quod a dominus a et a principans a in a civitate p . # # @section 2 {c6} $ {3.1.2}{c6} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c6}{tt} # @ 2823 a Capitulus a VI # # @section 3 {tx21m} $ {3.1.2}{c6}{tx21m} # @ 2827 a Politiarium a autem a duae a sunt a species @ 2828 a primae p , a sicut a et a duae a sunt a species a primae a principatuum a sive @ 2829 a praelationum a et a principantium a sive a praelatorum a seu a rectorum p . @ 2830 a Omnis a enim a principatus a aut a ordinatur a principaliter a ad a bonum a seu @ 2831 a conferens a commune p , a bonum a scilicet a principantis a vel a principantium @ 2832 a et a etiam a subiectorum p , a aut a non a ordinatur a ad a bonum a commune p . a Si @ 2833 a ordinetur a ad a bonum a commune p , a sic a est a principatus a temperatus a et @ 2834 a rectus p . a Si a non a ordinetur a ad a bonum a commune a est a principatus @ 2835 a vitiatus a et a transgressus p , a quia a est a corruptio a et a transgressio @ 2836 a principatus a temperati a et a recti a atque a iusti p . a Politia a ergo a omnis @ 2837 a aut a est a temperata a et a recta p , a vel a est a vitiata a et a transgressa p . # @ 2839 a Politiae a autem a temperatae a et a rectae a tres a sunt a species a principales @ 2840 a et a impermixtae p . a Prima a est a quando a principans a est a unus p , a et a vocatur @ 2841 a regalis a monarchia p , a in a qua a dominatur a unus a solus a propter a commune @ 2842 a bonum p , a et a non a principaliter a propter a propriam a voluntatem a et @ 2843 a conferens p . a Et a huiusmodi a politia p , a secundum a Aristotelem p , a VIII @ 2844 p / a Ethicorum p / p , a est a optima p , a secundum a optimum a modum a ipsius p . @ 2845 a Sunt a enim a ipsius a plures a modi a secundum a ipsum p , a III @ 2846 p / a Politicorum p / a c~ s 16 p , a sed a potissimus a modus a ipsius a videtur @ 2847 a quando a aliquis a regnat a et a principatur a in a regno a non a secundum a legem @ 2848 a sed a secundum a voluntatem a suam p . a Quod a quidam a sic a intelligunt p . a Ille @ 2849 a dicitur a principari a et a regnare a secundum a voluntatem a suam a et a non @ 2850 a secundum a legem a qui a regnat a propter a commune a bonum a omnium a et a nullis @ 2851 a legibus a humanis a pure a positivis a vel a consuetudinibus a alligatur a sed @ 2852 a est a supra a omnes a huiusmodi a leges p , a licet a legibus a naturalibus @ 2853 a astringatur p . a Et a ideo a talis a rex a non a habet a iurare a nec a etiam @ 2854 a promittere a se a servaturum a quascunque a leges a vel a consuetudines @ 2855 a humanas a introductas p , a licet a expediens a sit a ipsum a iurare a quod a leges @ 2856 a naturales a pro a utilitate a communi a servabit a et a quod a in a omnibus a quae @ 2857 a spectant a ad a principatum a assumptum a commune a bonum a intendet p , a non @ 2858 a privatum p . a Talis a rex a potest a dici a habere a plenitudinem a potestatis p , @ 2859 a respectu a scilicet a eorum a quae a bonum a commune a respiciunt a non @ 2860 a privatum p . a Talis a autem a principatus a differt a a a principatu a tyrannico p , @ 2861 a quia a ille a est a propter a bonum a commune p ; a principatus a autem a tyrannicus @ 2862 a non a est a propter a bonum a commune p . a Differt a etiam a a a principatu @ 2863 a despotico p , a quia a principatus a despoticus a est a principaliter a propter @ 2864 a bonum a proprium a principantis p , a quemadmodum a dominium a bestiarum a et @ 2865 a aliarum a rerum a temporalium a est a propter a bonum a possidentis p ; @ 2866 a principatus a autem a regalis a est a propter a bonum a commune p , a et a ideo a non @ 2867 a dicitur a proprie a principatus a despoticus p . a Et a tamen a rex a talis a est @ 2868 a quodammodo a dominus a omnium p , a sed a aliter a quam a in a principatu @ 2869 a despotico p . a Quia a in a principatu a despotico a principans a habet a tantum @ 2870 a dominium a quod a potest a uti a servis a suis p , a et a bonis a aliis a quibuscunque @ 2871 a quae a ad a suum a pertinent a principatum a talem p , a non a solum a propter a bonum @ 2872 a commune a sed a etiam a propter a bonum a proprium p , a dummodo a contra a legem @ 2873 a divinam a vel a naturalem a nihil a attentet p ; a sed a principans a in @ 2874 a principatu a regali a praedicto a potest a uti a subiectis a et a bonis a eorum @ 2875 a qualitercunque a sibi a placet a propter a bonum a commune a sed a non a potest @ 2876 a uti a eis a ut a sibi a placet a propter a bonum a proprium p , a et a ideo a sibi a non @ 2877 a sunt a servi a sed a naturali a libertate a gaudent p : a quia a ad a naturalem @ 2878 a libertatem a spectat a ut a nullus a possit a uti a liberis a propter @ 2879 a utilitatem a utentis p , a sed a non a est a contra a naturalem a libertatem a ut @ 2880 a quis a rationabiliter a utatur a liberis a ad a bonum a commune p , a cum a quilibet @ 2881 a teneatur a bonum a commune a praeferre a privato p . # # @section 3 {tx22d} $ {3.1.2}{c6}{tx22d} # @ 2885 a Secundum a ista p , a principatus a despoticus @ 2886 a esset a maior a et a perfectior a tali a principatu a regali p , a quia a maiorem @ 2887 a potestatem a includeret p . a Principans a enim a despotice a potest a uti @ 2888 a servis a et a bonis a eorum a propter a utilitatem a tam a communem a quam @ 2889 a privatam p , a rex a autem a nonnisi a propter a utilitatem a communem p ; a ergo a est @ 2890 a maior a et a perfectior p . # # @section 3 {tx23m} $ {3.1.2}{c6}{tx23m} # @ 2894 a Respondetur a quod a principatus a despoticus @ 2895 a est a quodammodo a maior p , a quia a ad a plura a quodammodo a se a extendit p ; a sed @ 2896 a ex a hoc a ipso a est a imperfectior p , a seu a quia a bonum a multorum a est a melius @ 2897 a quam a bonum a unius p , a seu a quia a detrimentum a boni a multorum a nullam @ 2898 a perfectionem a sed a imperfectionem a importat p . a In a principatu a autem @ 2899 a despotico a est a detrimentum a multorum a ex a hoc a ipso p , a quod a despotes @ 2900 a potest a uti a sibi a subiectis a et a bonis a eorum a ad a propriam a utilitatem p , @ 2901 a et a ideo a talis a potestas a maior a imperfectionem a boni a melioris p , @ 2902 a scilicet a boni a multorum p , a includit p . a Propter a quod a principatus @ 2903 a despoticus p , a non a solum a qui a est a unius a patrisfamilias a in a una a domo @ 2904 a sed a qui a esset a unius a regis a in a uno a regno p , a et a per a consequens a qui a est @ 2905 a unius a imperatoris a in a toto a orbe p , a esset a simpliciter a imperfectior @ 2906 a principatu a tali a regali p . # @ 2908 a Praeter a istum a principatum a regalem a sunt a alii a principatus a regales @ 2909 a diversimode a deficientes a ab a isto p , a convenientes a tamen a in a hoc a quod @ 2910 a sunt a monarchiae a quaedam p . a Quidam a enim a principatus a unius a monarchae @ 2911 a deficit a ab a isto a quantum a ad a intentionem a boni a communis p , a quia @ 2912 a scilicet a non a est a institutus a totaliter a propter a bonum a commune a sed @ 2913 a etiam a propter a bonum a proprium p . a Et a talis a principatus a regalis @ 2914 a aliquid a habet a de a principatu a tyrannico a vel a despotico p , a et a est @ 2915 a quodammodo a mixtus a ex a principatu a despotico a tyrannico a et a regali p . a In @ 2916 a quantum a enim a quo a ad a aliqua a intendit a bonum a proprium a et a non a commune @ 2917 a habet a aliquid a de a tyrannide a vel a despotico a principatu p , a in a quantum @ 2918 a autem a in a multis a intendit a bonum a commune a habet a aliquid a de @ 2919 a principatu a temperato a et a recto p ; a et a ideo p , a cum a unus a solus @ 2920 a principetur p , a habet a aliquid a de a principatu a regali p , a et a ideo a est @ 2921 a quodammodo a mixtus a ex a principatibus a illis p . a Unde a et a aliquis @ 2922 a principatus a regalis a tyrannicus a vocatur a ab a Aristotele p . a Principatus @ 2923 a autem a unius a interdum a deficit a a a saepedicto a principatu a regali @ 2924 a quantum a ad a potestatem p , a quia a scilicet a non a habet a illam a plenitudinem @ 2925 a potestatis a quam a habet a principatus a regalis a praefatus p . a Et a talis @ 2926 a principatus a regalis a dicitur p " a secundum a legem p " p , a quia p , a licet a unus @ 2927 a principetur p , a non a tamen a principatur a secundum a voluntatem a suam p , a sed @ 2928 a quibusdam a legibus a et a consuetudinibus a humanitus a introductis @ 2929 a astringitur p , a quas a tenetur a servare a et a ipsas a se a servaturum a iurare @ 2930 a vel a promittere a obligatur p ; a et a quanto a plures a tales a leges a et @ 2931 a consuetudines a servare a tenetur a tanto a magis a recedit a a a memorato @ 2932 a principatu a regali p - p - a et a ideo a forte a his a diebus a non a est a in a universo @ 2933 a orbe a talis a principatus a regalis p . # @ 2935 a Secundum a Aristotelem a nullus a est a dignus a tali a regno a nisi a sapientia @ 2936 a et a virtute a et a bonis a omnibus a tam a corporis a quam a animae a quam a etiam @ 2937 a exterioribus a bonis p , a scilicet a amicis a et a divitiis p , a superexcellat p . @ 2938 a Aliter a enim a timendum a est a ne a ad a tyrannidem a se a convertat p . a Unde a et @ 2939 a propria a bona a debet a habere p , a vel a ex a se a vel a ex a assignatione a illorum @ 2940 a quibus a praeest p , a ut a bona a liberorum a nequaquam a sibi a appropriet a nec @ 2941 a etiam a quoquomodo a accipiat p , a nisi a evidens a utilitas a vel a manifesta @ 2942 a necessitas a hoc a exposcat p . # @ 2944 a Isti a principatui a regali p , a et a summe p , a opponitur a tyrannis p , a quae a est @ 2945 a transgressio a et a corruptio a eius p , a quae a est a prima a species a et a pessima @ 2946 a politae a vitiatae p , a quia a tyrannis a non a intendit a bonum a subiectorum p , @ 2947 a nisi a per a accidens p , a sed a principaliter a intendit a bonum a proprium p , @ 2948 a sive a bonum a proprium a sit a bonum a etiam a aliorum a sive a sit a malum @ 2949 a ipsorum p . a Fiunt a autem a tyranni p , a secundum a Aristotelem p , a V @ 2950 p / a Politicorum p / a c~ s 8 p , a saepe a ex a demagogis p . p ( a Sunt a autem @ 2951 a demagogi a ducentes a populum a secundum a voluntatem a suam a de a beneplacito @ 2952 a populi p , a non a tanquam a reges a aut a domini a vel a tyranni a seu a ius a regendi @ 2953 a populum a aut a imperandi a ipsis a habentes p ; a sed a quasi a procuratores a et @ 2954 a concionatores a seu a monitores a instigant a populum a ad a illa a quae a populo @ 2955 a placent p , a id a est a quibus a populus a credit p ; a et a ideo a Aristoteles a vocat @ 2956 a eos p , a IV p / a Politicorum p / a c~ s 3 p , a adulatores p . p ) a Tales a enim a saepe p , @ 2957 a postquam a sibi a unierint a populum p , a incipiunt a propter a potentiam @ 2958 a tyrannizare a et a etiam a involuntariis a dominari p . a Fiunt a etiam a tyranni @ 2959 a nonnunquam a ex a regibus p , a quia p , a ut a dicit a Aristoteles p , a VIII @ 2960 p / a Ethicorum p / p , a malus a rex a tyrannus a fit p . a Sive a enim a aliquis a sit @ 2961 a primo a rex a secundum a voluntatem a suam a sive a secundum a legem p , a si @ 2962 a incipiat a principari a involuntariis a propter a bonum a proprium a fit @ 2963 a tyrannus p , a si a incipiat a principari a voluntariis a propter a bonum @ 2964 a proprium a fit a proprie a despotes p , a cuius a principatus a nonnunquam @ 2965 a tyrannis a ab a Aristotele a nuncupatur a propter a similitudinem a magnam a ad @ 2966 a despoticam p ; a non a tamen a tyrannis a proprie a est a despotia p , a sicut a ex @ 2967 a supradictis a patere a potest p . # @ 2969 a Ex a praedictis a colligi a potest a quod a principatui a regali p , a praesertim @ 2970 a potissimo p , a non a solum a tyrannis a proprie a dicta a sed a etiam a principatus @ 2971 a despoticus a aliquo a modo a opponitur p ; a vel a est a principatus a ita @ 2972 a disparatus a ut a nullus a unus a principatus a possit a esse a regalis a et @ 2973 a despoticus a respectu a eorundem p . a Quod a tamen a aliquibus a dominetur @ 2974 a regaliter a et a aliquibus a despotice a inconveniens a non a videtur p . # # @section 2 {c7} $ {3.1.2}{c7} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c7}{tt} # @ 2979 a Capitulus a VII # # @section 3 {tx24m} $ {3.1.2}{c7}{tx24m} # @ 2983 a Secunda a species a politiae a temperatae a et @ 2984 a rectae a atque a iustae a vocatur a aristocratia p , a in a qua a scilicet a aliqui @ 2985 a pauci a viri a et a optimi a principantur a propter a bonum a commune @ 2986 a multitudinis a et a non a propter a bonum a proprium p . a Quia a licet a habeat @ 2987 a plures a species p , a ut a docet a Aristoteles p , a IV p / a Politicorum p / a c~ @ 2988 s 5 p , a tamen a prima a et a optima a species a eius a est a quando a in a sublimando @ 2989 a aliquos a ad a principatum a aristocraticum a potest a haberi p , a et a habetur p , @ 2990 a respectus a solummodo a ad a virtutes p , a scilicet a intellectuales a et @ 2991 a morales p , a non a ad a divitias a nec a ad a potentiam a nec a ad a amicos a nec a ad @ 2992 a quaecunque a quae a possent a absque a bonitate a et a sapientia a reperiri p . @ 2993 a Politia a autem a intemperata a et a vitiata a atque a transgressa a quae @ 2994 a aristocratiae a directe a opponitur a vocatur a oligarchia p , a quando @ 2995 a scilicet a aliqui a divites a vel a potentes a vel a qualitercunque a insignes @ 2996 a propter a bonum a proprium a principantur p , a in a tantum a quod a si a etiam @ 2997 a optimi a viri a principarentur a propter a bonum a proprium a et a non @ 2998 a principarentur a propter a bonum a multitudinis p , a dicendi a essent @ 2999 a oligarchice a principari p , a et a quod a principatus a eorum a esset @ 3000 a oligarchicus a reputandus p . a Et a ideo a quicquid a fit a in a electione a vel @ 3001 a sublimatione a principantium a habendo a respectum a ad a aliquam a aliam @ 3002 a praerogativam a quam a ad a sapientiam a et a virtutem p ( a puta a ad a divitias @ 3003 a vel a potentiam a vel a genus a vel a amicos a vel a dignitatem a vel @ 3004 a superioritatem a seu a maioritatem a vel a sequelam a aut a quamcunque a aliam @ 3005 a excellentiam p ) a obligarchicum a est a habendum p . a Nec a tamen a est a hoc @ 3006 a semper a reprehensibile a reputandum p , a quia a ex a causa p , a propter a bonum @ 3007 a finem p , a licet a in a huiusmodi a ad a aliquam a aliam a praerogativam a vel @ 3008 a excellentiam a habere a respectum p . a Tam a aristocratiae a quam a oligarchiae @ 3009 a sunt a diversae a species a de a quibus a non a est a tractandum a ad a praesens p . # # @section 2 {c8} $ {3.1.2}{c8} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c8}{tt} # @ 3014 a Capitulus a VIII # # @section 3 {tx25m} $ {3.1.2}{c8}{tx25m} # @ 3018 a Tertia a species a politiae a temperatae a et @ 3019 a rectae a atque a iustae a diversis a nominibus a appellatur p . a Uno a nomine @ 3020 a vocatur a communi a nomine a politia p . a Politia a enim a in a una @ 3021 a significatione a est a commune a ad a omnem a politiam p , a rectam a et a non @ 3022 a rectam p . a In a alia a significatione a signat a solummodo a quandam a speciem @ 3023 a politiae p , a quae a alio a nomine a timocratia a nominatur p , a de a qua a sunt @ 3024 a diversae a opiniones p . a Una a est a quod a timocratia p , a sive a politia a communi @ 3025 a nomine a dicta p , a est a illa a in a qua a principantur a multi a propter a bonum @ 3026 a commune p , a sive a sunt a optimi a sive a non a optimi p , a sive a sunt a divites a sive @ 3027 a pauperes p , a ita a quod a politia a per a se a per a multitudinem a distinguitur @ 3028 a ab a aristocratia p . a Alia a est a quod a politia a est a illa a in a qua @ 3029 a principantur a aliqui a egeni a virtuosi a propter a bonum a commune p . a Alia @ 3030 a est a quod a politia a est a illa a in a qua a principantur a aliqui a neque a optimi @ 3031 a neque a mali a sed a mediocres a propter a virtutem a et a bonum a commune p , a ita @ 3032 a quod a per a defectum a virtutis a et a bonitatis a distinguitur a ab @ 3033 a aristocratia p . a Sed a quaecunque a politia a debeat a appellari a timocratia p , @ 3034 a vel a politia a tanquam a nomine a communi p , a politia a vitiata a et @ 3035 a transgressa a vocatur a democratia p , a quando a scilicet a populus @ 3036 a principatur a vel a ordinat a et a constituit a principantem a non a propter @ 3037 a bonum a commune p ; a quae a species a diversas a complectitur p . a Sicut a autem @ 3038 a omnium a politiarum a temperatarum a optima a est a regnum p , a et a post a eam @ 3039 a aristocratia p , a et a ultimo a timocratia p , a sic a politiarum a intemperatarum @ 3040 a sive a vitiatarum a pessima a est a tyrannis p , a et a post a ipsam a oligarchia p ; @ 3041 a sed a in a democratia a minima a perversitas a reperitur p , a secundum @ 3042 a Aristotelem p , a VIII p / a Ethicorum p / p . # # @section 2 {c9} $ {3.1.2}{c9} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c9}{tt} # @ 3047 a Capitulus a IX # # @section 3 {tx26d} $ {3.1.2}{c9}{tx26d} # @ 3051 a Exposuisti p , a ut a aestimo p , @ 3052 a significationes a vocabulorum a extraneorum p , a secundum a quorundam @ 3053 a opinionem p , a quae a frequentius a in a auctoritatibus a Aristotelis @ 3054 a allegatis a et a allegandis a ponuntur p . a Ideo a noli a plura a exponere p , a sed @ 3055 a ad a quaesitum a principale a revertere p , a et a qualiter a ad a allegationes @ 3056 a supra a primo a et a secundo a capitulo a huius a secundi a pro a opinionibus @ 3057 a diversis a et a adversis a inductas a secundum a ipsas a respondere a contingat @ 3058 a studeas a recitare p . a Veruntamen a antequam a ad a ipsas a responsiones @ 3059 a enarres p , a peto a ut a aliquas a allegationes a adducas a ad a probandum a quod @ 3060 a magis a expediat a toti a communitati a fidelium a regi a ab a uno a quam a a @ 3061 a pluribus p . # # @section 3 {tx27m} $ {3.1.2}{c9}{tx27m} # @ 3065 a Quod a petis a dupliciter a intelligi a potest p , @ 3066 a quia a dupliciter a contingit a plures a regere a sibi a subiectos p : a uno a modo @ 3067 a ut a plures a diversos a habeant a sibi a subiectos p , a ita a quod a regimen @ 3068 a plurium a ad a eosdem a minime a se a extendat p , a quemadmodum a plures @ 3069 a archiepiscopi a regunt a omnes a in a aliqua a regione a diffusa a existentes p , @ 3070 a et a diversa a regna a a a diversis a regibus a quorum a nullus a est a sub a alio @ 3071 p ( a et a quandoque a ipsis a nullus a imperator a praeest p ) a reguntur p . a Aliter @ 3072 a plures a regunt a sibi a subiectos a sic p , a scilicet p , a quod a omnes a eosdem @ 3073 a habent a subiectos p , a quibus a communi a consilio a principantur p , @ 3074 a quemadmodum a in a aristocratia a et a politia a stricte a sumpta a ac a in @ 3075 a politiis a vitiatis a et a transgressis a eisdem a oppositis p , a scilicet a in @ 3076 a oligarchia a et a democratia p , a reperitur p . a Sive a primo a modo a sive a secundo @ 3077 a modo a intelligas p , a potes a superius a primo a capitulo a huius a secundi a ad @ 3078 a id a quod a petis a allegationes a aliquas a invenire p . a Quia a aliquae a earum @ 3079 a non a solum a probant a quod a expedit a communitati a fidelium a regi a ab a uno @ 3080 a et a non a a a pluribus a primo a modo p , a sed a etiam a videntur a ostendere a quod @ 3081 a expedit a ei a gubernari a ab a uno a et a non a a a pluribus a secundo a modo p . a Quare @ 3082 a non a videtur a necesse a ad a id a quod a petis a plures a allegationes @ 3083 a adducere p . # # @section 3 {tx28d} $ {3.1.2}{c9}{tx28d} # @ 3087 a Quamvis a ad a id a quod a peto a possint @ 3088 a allegationes a aliquae a supra a adductae a allegari p , a et a etiam a plura @ 3089 a circa a consimilem a materiam a ex a quibus a potero a plura a advertere a circa @ 3090 a hoc a petitum a dicantur a in a secundo a tractatu a huius a Dialogi a lib~ s 3 p , @ 3091 a tamen a volo a ut a aliquas a speciales a allegationes a inducas a ad a probandum @ 3092 a quod a magis a expedit a communitatem a fidelium a regi a ab a uno a quam a a @ 3093 a pluribus a secundo a modo p . # # @section 3 {tx29m} $ {3.1.2}{c9}{tx29m} # @ 3097 a Hoc a videtur a posse a sic a probari p . a Illo @ 3098 a regimine a expedit a magis a regi a communitatem a fidelium a quod a magis @ 3099 a assimilatur a regimini a et a principatui a naturali p ; a quia a sicut a ars p , a si @ 3100 a est a recta p , a imitatur a naturam p , a ita a principatus p , a si a est a rectus p , @ 3101 a imitatur a et a assimilatur a principatui a naturali p ; a et a per a consequens @ 3102 a principatus a qui a magis a assimilatur a principatui a naturali a est @ 3103 a rectior a et a perfectior p , a et a per a consequens a magis a expediens p . a Sed @ 3104 a regimen a sive a principatus a unius p , a quando a scilicet a unus a solus a regit @ 3105 a multos a et a praesidet a eis p , a magis a assimilatur a principatui a naturali @ 3106 a quam a regimen a seu a principatus a plurium p , a quia a tale a regimen @ 3107 a assimilatur a principatui a regali p , a qui a est a unius p . a Principatus a autem @ 3108 a regalis a magis a assimilatur a principatui a naturali a quam a principatus @ 3109 a aristocraticus a vel a politicus a stricte a sumptus p ; a magis a autem @ 3110 a assimilatur a communitati a quae a est a domus a in a qua a principatur a unus @ 3111 a paterfamilias p . a Unde a et a principatus a patrisfamilias a regalis @ 3112 a quodammodo a esse a videtur a teste a Aristotele p , a qui a I @ 3113 p / a Politicorum p / p , a c~ s 10 p , a ait a patremfamilias a principari a natis @ 3114 a regaliter p , a et a eodem a c~ a dicit p , p " a Puerorum a autem a principatus @ 3115 a regalis p : a quod a enim a genuit a et a secundum a amorem a principans a et @ 3116 a secundum a senectutem a est p , a quod a quidem a est a regalis a species @ 3117 a principatus p " p . a Ex a quibus a verbis a colligitur a quod a principatus @ 3118 a regalis a assimilatur a communitati a quae a est a domus p , a in a qua @ 3119 a principatur a unus a et a non a plures a neque a primo a modo a neque a secundo @ 3120 a modo p . a Communitas a autem a domus a est a naturalis p , a secundum a Aristotelem p , @ 3121 a qui a I p / a Politicorum p / a in a prologo a ait p : p " a In a omnem a quidem @ 3122 a igitur a diem a communitas a constituta a secundum a naturam a domus a est p " p . @ 3123 a Quibus a verbis a habetur a quod a communitas a illa a quae a est a domus a est @ 3124 a secundum a naturam a et a naturalis p . a Principatus a ergo a regalis a magis @ 3125 a assimilatur a principatui a naturali a quam a aristocraticus a et a politicus @ 3126 a stricte a sumptus p , a et a per a consequens a principatus a ille a qui a magis @ 3127 a assimilatur a regali p , a scilicet a in a quo a regit a unus a et a non a plures p , @ 3128 a magis a assimilatur a principatui a naturali p , a et a per a consequens a est @ 3129 a perfectior a et a melior a atque a magis a expediens p . a Ex a quo a infertur a quod @ 3130 a magis a expedit a communitatem a fidelium a ab a uno a regi a quam a a a pluribus @ 3131 a etiam a secundo a modo p . # # @section 3 {tx30d} $ {3.1.2}{c9}{tx30d} # @ 3135 a Videtur a quod a ista a allegatio a non @ 3136 a concludit p , a quia a principatus a regalis a non a magis a assimilatur @ 3137 a communitati a illi a quae a est a domus a quam a principatus a politicus a in a quo @ 3138 a principantur a plures p . a Quia a secundum a Aristotelem p , a I @ 3139 p / a Politicorum p / a c~ s 2~ a et s 10 p , a communitatis a illius a quae a domus @ 3140 a est p , a quae a est a communitas a oeconomica p , a sunt a tres a partes p , a quarum a una @ 3141 a est a despotica p , a alia a nuptialis p , a et a tertia a paterna p ; a et a ideo a sunt @ 3142 a ibi a tres a principatus a specie a differentes p , a scilicet a despoticus p , a quo @ 3143 a paterfamilias a principatur a servis p , a politicus p , a quo a paterfamilias @ 3144 a principatur a uxori p , a et a regalis p , a quo a paterfamilias a principatur @ 3145 a liberis a sive a natis p . a Ait a enim a Aristoteles p , p " a Quoniam a autem a tres @ 3146 a partes a oeconomicae a erant p , a una a quidem a despotica p , a de a qua a dictum a est @ 3147 a prius p , a una a autem a paterna p , a tertia a autem a nuptialis p . a Et a enim a mulieri @ 3148 a praeest a et a natis a tanquam a liberis a quidem p , a ambobus a non a eodem a autem @ 3149 a modo a principatur a sed a mulieri a quidem a politice p , a natis a autem @ 3150 a regaliter p " p . a Ex a quibus a verbis a colligitur a quae a dicta a sunt p , a et @ 3151 a infertur a quod a non a magis a assimilatur a communitati a domus a principatus @ 3152 a regalis a quam a politicus p , a quia a sicut a uni a parti a assimilatur @ 3153 a principatus a regalis p , a ita a alteri a parti a assimilatur a principatus @ 3154 a politicus p . a Quare p , a ut a videtur p , a non a magis a assimilatur a principatus @ 3155 a regalis a principatui a naturali a quam a principatus a politicus p , a cum @ 3156 a principatus a quo a paterfamilias a in a domo a principatur a uxori p , a cui @ 3157 a assimilatur a principatus a politicus p , a sit a naturalis p , a sicut @ 3158 a principatus a quo a principatur a natis p , a cui a assimilatur a principatus @ 3159 a regalis p . a Quia a teste a Aristotele p , a eodem a capitulo p , a dicente p : @ 3160 p " a Masculus a natura a foemella a principalior p , a nisi a aliqualiter a constet @ 3161 a praeter a naturam p , a et a senius a et a perfectum a est p " p , a scilicet @ 3162 a principalius p , p " a iuniore a et a imperfecto p " p . a Ex a quo a concluditur a quod @ 3163 a masculus a naturaliter a principatur a uxori a et a pater a natis p . a Quod a de @ 3164 a masculuo a respectu a uxoris a patenter a dicit a Aristoteles p , a I @ 3165 p / a Politicorum p / a c~ s 3 p : p " a Adhuc a autem a masculinum a ad a femininum p , @ 3166 a natura a hoc a quidem a melius p , a hoc a autem a deterius p , a et a hoc a quidem @ 3167 a principans p , a hoc a autem a principatum p " p . a Ex a istis a infertur a quod a ex a hoc @ 3168 a quod a principatus a regalis a assimilatur a principatui a naturali a probari @ 3169 a non a potest a quod a sit a melior a et a perfectior a principatu a aristocratico @ 3170 a et a politico a stricte a sumpto p . # # @section 3 {tx31m} $ {3.1.2}{c9}{tx31m} # @ 3174 a Istam a responsionem a quidam a evacuare @ 3175 a nituntur p , a dicentes a quod a licet a tam a principatus a regalis a quam @ 3176 a politicus p , a et a etiam a aristocraticus p , a imo a omnis a principatus a rectus p , @ 3177 a assimiletur a aliquo a modo a principatui a naturali p , a tamen a principatus @ 3178 a regalis a magis a assimilatur a principatui a naturali a perfectiori a et @ 3179 a meliori a quam a principatus a politicus a stricte a sumptus p . a Principatus @ 3180 a enim a patrisfamilias a respectu a natorum a principalior a est a et @ 3181 a perfectior a atque a melior a quam a principatus a quo a principatur a uxori p . @ 3182 a Tum a quia a principatus a respectu a liberorum a est a melior a quam @ 3183 a principatus a respectu a uxoris p , a quia a inter a liberos a sunt a masculi p , a qui @ 3184 a meliores a sunt a foeminis p , a sicut a supra a per a Aristotelem a est a probatum p ; @ 3185 a principatus a autem a meliorum a subiectorum a semper a est a melior p , @ 3186 a secundum a eundem p , a I p / a Politicorum p / a c~ s 3 p . a Tum a quia @ 3187 a principatus a quo a paterfamilias a principatur a uxori a est a propter @ 3188 a principatum a quo a principatur a natis p , a quia a propter a prolem @ 3189 a procreandam a uxor a principaliter a est a ducenda p . a Tum a quia a pater @ 3190 a naturaliter a plus a diligit a filios a quam a uxorem p , a quia a naturali @ 3191 a coniunctione a et a perfectiori a sunt a sibi a coniuncti a quam a uxor p . a Et a ita @ 3192 a in a communitate a domus a principalissimus a et a aptissimus a et @ 3193 a naturalissimus a principatus a est a ille a quo a paterfamilias a principatur @ 3194 a natis p , a cui a assimilatur a principatus a regalis p ; a ergo a principatus @ 3195 a regalis a est a perfectior a aliis a principatibus a in a communitate a domus p . # @ 3197 a Adhuc p , a principatus a regalis a similior a est a principatui a naturali a quo @ 3198 a paterfamilias a principatur a natis a quam a principatus a politicus @ 3199 a principatui a quo a paterfamilias a principatur a uxori p . a Nam a regalis @ 3200 a principatus a assimilatur a principatui a paterno a tam a quo a ad a unitatem @ 3201 a principantis a quam a quo a ad a plenitudinem a potestatis p , a quia a in a utroque @ 3202 a principatu a est a unus a principans a et a uterque a habet a plenitudinem @ 3203 a potestatis a super a sibi a subiectos p . a Principatus a autem a politicus p , @ 3204 a licet a assimiletur a principatui a quo a paterfamilias a principatur a uxori @ 3205 a in a hoc p , a quod a neuter a principans a habet a plenitudinem a potestatis p , @ 3206 a tamen a in a hoc a differt p , a quod a in a principatu a politico a principans a non @ 3207 a est a unus a sed a plures p . a In a principatu a autem a naturali a quo @ 3208 a paterfamilias a principatur a uxori a principans a est a unus p , a sive a habeat @ 3209 a plures a uxores a sive a unam p . a Et a ita a principatus a regalis a magis @ 3210 a assimilatur a principatui a naturali a quam a principatus a patrisfamilias @ 3211 a respectu a uxoris p . a Ex a quo a concluditur a quod a magis a expedit @ 3212 a communitati a fidelium a regi a ab a uno a quam a a a pluribus p . # # @section 2 {c10} $ {3.1.2}{c10} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c10}{tt} # @ 3217 a Capitulus a X # # @section 3 {tx32d} $ {3.1.2}{c10}{tx32d} # @ 3221 a Hic a possemus a multa a scrutari a de @ 3222 a principatu a regali a et a plenitudine a potestatis p , a tam a patris a respectu @ 3223 a natorum a quam a regis a respectu a sibi a subiectorum p . a Sed a quia a haec @ 3224 a postea a forte a habebunt a locum p , a ideo a ipsis a pertransitis a aliam @ 3225 a allegationem a adducas a ad a probandum a quod a magis a expedit a communitati @ 3226 a fidelium a regi a ab a uno a quam a a a pluribus p . # # @section 3 {tx33m} $ {3.1.2}{c10}{tx33m} # @ 3230 a Hoc a iterum a quidam a sic a probant p . a Illud @ 3231 a regimen a est a maxime a expediens a communitati a fidelium a quo a amicitia a et @ 3232 a concordia a maxime a conservatur a et a seditio p , a quae a est a cuiuslibet @ 3233 a communitatis a corruptio p , a devitatur p , a teste a Aristotele p , a qui p , a II @ 3234 p / a Politicorum p / a c~ s 3 p , a ait p : p " a Amicitiam a putamus a maximum a esse @ 3235 a bonorum a communitatibus p ; a sic a enim a utique a minime a seditiones @ 3236 a faciunt p " p ; a et a VIII p / a Ethicorum p / p , a c~ s 1 p , a ait p : p " a Videtur a autem @ 3237 a et a civitates a continere a amicitiam p , a et a legis a positores a magis a circa @ 3238 a ipsam a student a quam a iustitiam p . a Concordia a enim a simile a aliquid @ 3239 a amicitiae a videtur a esse p ; a hanc a autem a maxime a appetunt p " p . a Hoc a etiam @ 3240 a ipsa a veritas p , a Matt~ s 12 p , a insinuare a videtur p , a cum a dicit p : p " a Omne @ 3241 a regnum a divisum a contra a se a desolabitur p , a et a omnis a civitas a aut a domus @ 3242 a divisa a per a discordiam a et a odium a contra a se a non a stabit p , p " a etc~ p . # # # [Hic caret in parte; suppleatur igitur, etc~ (MzFr); Hic multa # # deficiunt, scilicet residuum huius decimi undecimum et duodecimum # # capitula (Lm). MSS do not contain chapters 11 and 12.] # # @section 2 {c11} $ {3.1.2}{c11} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c11}{tt} # @ 3251 a Capitulus a XI # # @section 3 {tx34d} $ {3.1.2}{c11}{tx34d} # @ 3255 a Satis a quidem a modo a allegationibus @ 3256 a plurimis p , a quanquam a multo a plures a adducere a posses p , a probasti a quod @ 3257 a unus a in a principatu a ecclesiae a esse a debeat p , a quia a maius a bonum a et @ 3258 a maior a unitas a et a concordia a ex a hoc a generatur a et a nutritur p . a Qualis @ 3259 a tamen a ille a debeat a esse a libenter a scire a vellem p . # # @section 3 {tx35m} $ {3.1.2}{c11}{tx35m} # @ 3263 a Circa a id a quod a petis a tibi a explanari a duo @ 3264 a sunt a modi a dicendi p . a Quidam a enim a dicunt a quod a nullus a debet a caeteris @ 3265 a omnibus a principari a nisi a reliquos a omnes a sapientia a et a virtute @ 3266 a praecellat p . a Alii a vero a dicunt a quod a aliquis a potest a reliquis a omnibus @ 3267 a principari a quamvis a non a praestet a omnibus a sapientia a et a virtute p ; a et @ 3268 a iste a modus a iterum a diversificatur p , a quoniam a quidam a dicunt a quod a si @ 3269 a in a populo a Christiano a nullus a invenitur a excellentior a caeteris p , a si @ 3270 a tamen a aliquis a bonus a inveniatur p , a talis a erit a eligendus a in a papam p , @ 3271 a sed a si a nullus a inveniatur a bonus a et a idoneus p , a nullus a est a ad a tantum @ 3272 a beneficium a sublimandus p ; a secundum a alios a vero p , a sive a inveniatur @ 3273 a aliquis a bonus a sive a non p , a tamen a aliquis a est a in a summum a pontificem @ 3274 a eligendus p , a et a ad a hoc a probandum a tali a innituntur a rationi p , a quoniam @ 3275 a melius a est a qualecunque a caput a habere a quam a capite a omnino a carere p . # # @section 2 {c12} $ {3.1.2}{c12} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c12}{tt} # @ 3280 a Capitulus a XII # # @section 3 {tx36d} $ {3.1.2}{c12}{tx36d} # @ 3284 a Quoniam a secundum a modum a dicentium a quod @ 3285 a aliquando a ecclesia a deberet a esse a sine a principe a et a pastore a satis @ 3286 a irrationabilem a reputem a cum a hoc a totam a politiam a destruat a et @ 3287 a hierarchicum p , a quare a ut a pro a ipso a aliquas a alleges a rationes a non @ 3288 a curo p ; a ipsum a tanquam a vanum a relinquamus p . a Alius a vero a modus a eiusdem @ 3289 a secundi a modi a dicentium p , a quod a qualitercunque a aliquis a sit p , a si a alius @ 3290 a non a invenitur a melior a et a dignior p , a in a summum a pontificem a possit @ 3291 a eligi p , a primo a modo a dicendi a omnino a repugnat p . a Quare a aliquas a rationes @ 3292 a et a auctoritates a in a contrarium a adducas p , a nam a per a eas a primus a modus @ 3293 a magis a confirmabitur p . # # @section 3 {tx37m} $ {3.1.2}{c12}{tx37m} # @ 3297 a Contra a illum a modum a dicendi a et a pro a primi @ 3298 a confirmatione a arguitur a primo a ab a aliis a sic p . a Ille a debet a eligi a in @ 3299 a pastorem a respectu a cuius a caeteri a possunt a dici a et a appellari a grex p ; @ 3300 a sed a respectu a nullius a dicuntur a grex a nisi a eius a qui a singulos @ 3301 a praecellit a scientia a et a sanctitate p ; a igitur a nullus a talis a debet @ 3302 a eligi a in a summum a pontificem a qui a sit a aequalis a caeteris p . a Maior @ 3303 a videtur a probatione a non a indigere p . a Minor a vero a probatur p : a quoniam @ 3304 a pastor a debet a singulis a praestare a ducatum a scientia p , a ut a habetur a di~ @ 3305 s 63 p , p / a Ephesios p / p , a et s 8 p , a q~ s 1 p , p / a Audacter p / a in a fine p , @ 3306 a similiter a et a vitae a sanctitate p , a ut a scribitur s 11 p , a q~ s 3 p , @ 3307 p / a Praecipue p / p , a et a per a consequens a in a huiusmodi a praecellere @ 3308 a singulos a debet p . # @ 3310 a Item p , a idem a patet a auctoritate a Simachi a papae p , a quae a scribitur s 1 p , a q~ @ 3311 s 1 p , p / a Ubi a sit p / p . a Inquit p : p " a Vilissimus a computandus a est a nisi @ 3312 a pracellat a scientia a et a sanctitate a qui a est a honore a praestantior p " p . # @ 3314 a Praeterea p , a praestantior a et a sanctior a est a ad a sacerdotium a eligendus @ 3315 a et a singulis a praeferendus p , a ut a inquit a Hieronymus p , a et a Leo a papa p , a qui p , @ 3316 a ut a habetur a dist~ s 63 p , p / a Si a forte p / p , a sic a inquit p : p " a Is @ 3317 a metropolitani a iudicio a praeferatur a qui a maioribus a iuvatur a studiis @ 3318 a et a meritis p " p . a Et a Ambrosius p : p " a Diaconi a et a presbyteri a cunctum a populum @ 3319 a vitam a secularem a in a omnibus a ducentem a debent a conversatione a et @ 3320 a sermone a praeire p " p . a Igitur a et a quantumcunque a sanctos a debet a vita a et @ 3321 a conversatione a praeire a qui a singulis a debet a praeesse p . a Plures a aliae @ 3322 a possent a adduci a rationes a et a auctoritates a quas a gratia a brevitatis @ 3323 a transire a oportet p . # # @section 2 {c13} $ {3.1.2}{c13} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c13}{tt} # @ 3328 a Capitulus a XIII # # @section 3 {tx38d} $ {3.1.2}{c13}{tx38d} # @ 3332 a Si a aliquae a aliae a allegationes a tibi @ 3333 a occurrunt a ad a probandum a quod a nullus a debet a praeesse a cunctis @ 3334 a fidelibus a nisi a omnes a superet a in a sapientia a et a virtute p , a adducas p . # # @section 3 {tx39m} $ {3.1.2}{c13}{tx39m} # @ 3338 a Hoc a adhuc a probatur a sic p . a Non a minor @ 3339 a sapientia a neque a virtus a requiritur a ad a principantem a in @ 3340 a spiritualibus a toti a congregationi a fidelium a quam a ad a regem a qui a in @ 3341 a temporalibus a praesidet a sibi a subiectis p , a ut a Aristoteles p , a VII @ 3342 p / a Politicorum p / a c~ s 13 p , a velle a videtur p , a cum a secundum a ipsum @ 3343 a ibidem p , a non a est a iustum a aliquos a semper a principari p ( a qualiter @ 3344 a principantur a reges a et a etiam a summi a pontifices p ) a et a alios a semper @ 3345 a subiici a nisi a differant a a a subiectis a sibi a quantum a dii a et a heroes @ 3346 a differunt a ab a hominibus p , a qui a sunt a simpliciter p , a secundum a ipsum p , @ 3347 a omnibus a hominibus a excellentes p . a Ait a enim a sic p : p " a Si a igitur a fuerint @ 3348 a tantum a differentes a alteri a ab a alteris a quantum a Deos a et a heroes @ 3349 a aestimamus a ab a hominibus a differre p , a confestim a primo a secundum a corpus @ 3350 a multam a habentes a excellentiam p , a demum a secundum a animam p , a ut @ 3351 a indubitata a sit a et a manifesta a excellentia a principantium a respectu @ 3352 a subiectorum p , a palam a quia a melius a semper p " p , a etc~ p . a Illud a enim a quod a est @ 3353 a excellentius a et a perfectius p , a quamdiu a manet a tale p , a natum a est @ 3354 a principari a illis a qui a ab a excellentia a tanta a deficiunt p . a Quando a autem @ 3355 a non a inveniuntur a tales a qui a differant a ab a aliis a quemadmodum @ 3356 a differunt a dii a et a heroes a ab a hominibus p , a tunc a non a est a iustum a ut @ 3357 a aliqui a eorum a principentur a aliis a secundum a totam a vitam a suam p , a sed @ 3358 a iustum a est a ut a omnes a quodammodo a communicent a principatu p , a ut @ 3359 a scilicet a omnes a qui a sunt a aequales a in a sapientia a et a virtute a vicissim @ 3360 a principentur p , a primo a aliqui a et a postea a alii p , a ut a Aristoteles a ibidem @ 3361 a velle a videtur p , a dicens p : p " a Quoniam a autem a hoc a non a facile a accipere p , @ 3362 a neque a est p , a sicut a apud a Indos a ait a Silax a esse p , a reges a tantum @ 3363 a differentes a a a subiectis p , a manifestum a quod a propter a multas a causas @ 3364 a necessarium a omnes a communicare a eo a quod a est a secundum a partem @ 3365 a principari a et a subiici p " p , a ut a scilicet a nullus a principetur a toto @ 3366 a tempore a vitae a suae p , a sed a illi a qui a aliquando a principentur a aliquando @ 3367 a subiciantur p . a Cuius a rationem a assignat a dicens p , p " a Quod a enim a aequale @ 3368 a idem a similibus p " p . a Ex a quibus a verbis a ratio a talis a elicitur p . a Iniustum @ 3369 a est a ut a aliquis a semper a principetur a sibi a aequalibus a et a similibus p , @ 3370 a ergo a quando a aliqui a sunt a similes a iniustum a est a ut a aliqui a eorum @ 3371 a semper a principentur a et a alii a semper a subiiciantur p . a Quare @ 3372 a concluditur a quod p , a si a inter a fideles a sint a multi a similes a inter a se a in @ 3373 a sapientia a et a virtute p , a iniustum a est a ut a unus a eorum a semper a toto @ 3374 a tempore a vitae a suae a principetur a et a alii a semper a subiiciantur p . @ 3375 a Quare p , a cum a papa a toto a tempore a vitae a suae a debeat a praeesse a fidelibus @ 3376 a universis p , a iniustum a est a ut a aliquis a efficiatur a papa a si a alii @ 3377 a inveniuntur a sibi a similes a in a sapientia a et a virtute p . a Iniustum a est @ 3378 a ergo a ut a aliquis a fiat a papa a nisi a sapientia a et a virtute a fideles @ 3379 a superet a universos p . # @ 3381 a Amplius p , a principatus a papalis a est a perfectior a principatu a regali p , @ 3382 a teste a Gregorio a Nazianzeno p , a qui p , a ut a legitur a dist~ s 10 p , a c~ @ 3383 p / a Suscipitis p / p , a ait p , a scribens a Imperatoribus @ 3384 a Constantinopolitanis p : p " a Dedit a et a nobis a potestatem p ; a dedit @ 3385 a principatum a multo a perfectiorem a principatibus a vestris p " p . a Nullus @ 3386 a autem a est a dignus a principatu a regali a nisi a superet a alios a sapientia @ 3387 a et a virtute p - p - a imo a omnibus a bonis p , a ut a Aristoteles a videtur a asserere p , @ 3388 a VIII p / a Ethicorum p / p , a sicut a allegatum a est a supra p , a cap~ s 2 a huius @ 3389 a secundi p . a Quod a etiam a probatur a ex a hoc p , a quod p " a regnum a est a secundum @ 3390 a aristocratiam a institutum p " p , a secundum a Aristotelem p , a lib~ a V @ 3391 p / a Politicorum p / a c~ s 8 p . a In a aristocratia a autem a principantur @ 3392 a illi a qui a sunt a caeteris a meliores p , a secundum a eundem p , a IV @ 3393 p / a Politicorum p / s c~5 p . a Ergo a et a in a regno a nullus a debet @ 3394 a principari a regaliter a nisi a caeteros a antecellat p . a Unde a et a Deus p , @ 3395 a quando a primo a regem a populo a suo a praetulit p , a optimum a totius a populi @ 3396 a elegit p , a teste a Samuele p , a qui a de a ipso p , a scilicet a Saule p , a pro a tempore @ 3397 a illo p , a dixit p , a I a Regum s 10 p : p " a Certe a videtis a quem a elegit a Dominus p , @ 3398 a quoniam a non a sit a similis a ei a in a omni a populo p " p . a Ergo a multo a fortius @ 3399 a nullus a est a dignus a principatu a papali a nisi a omnes a praecellat @ 3400 a sapientia a et a virtute p . a Ergo a quando a non a invenitur a aliquis a cuius @ 3401 a excellentia a tanta a sit a indubitata a et a manifesta p ( a cum a excellentia @ 3402 a principantium a debeat a esse a indubitata a et a manifesta p , a secundum @ 3403 a Aristotelem p , a ut a dictum a est a prius a in a primo a capitulo p ) p , a tunc a nullus @ 3404 a est a ad a summum a Pontificem a eligendus p , a sed a assumendi a sunt a plures @ 3405 a excellentiores a aliis p , a qui a aristocratice a vel a politice a omnes a alios @ 3406 a regant p . # # @section 2 {c14} $ {3.1.2}{c14} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c14}{tt} # @ 3411 a Capitulus a XIV # # @section 3 {tx40d} $ {3.1.2}{c14}{tx40d} # @ 3415 a Ex a rationibus a istis a mihi a dedisti @ 3416 a occasionem a cogitandi a quamplura a tam a pro a conclusione a ad a quam @ 3417 a inducuntur a quam a contra p , a necnon a etiam a circa a totam a materiam a quam a in @ 3418 a principio a huius a secundi a coepimus a pertractare p , a an a scilicet @ 3419 a expediat a congregationi a fidelium a uni a praelato a subesse p . a Ideo @ 3420 a exquisitius a quam a proposuerim a ipsam a et a quae a prius a tacta a sunt @ 3421 a intendo a discutere p , a et a quantam a virtutem a rationes a pro a una a parte a et @ 3422 a pro a alia a allegatae a obtineant a investigare p . a In a primis a autem a aliquas @ 3423 a allegationes a inducas a ad a probandum a quod a quamvis a in a toto a populo @ 3424 a Christiano a nullus a esset a qui a omnes a alios a virtute a et a sapientia @ 3425 a superaret p , a melius a esset a populum a Christianum a regi a ab a uno a quam a a @ 3426 a pluribus p , a secundum a quod a tenet a secundus a modus a ponendi a qui @ 3427 a recitatus a est a superius p , a undecimo a capitulo a huius a secundi p . # # @section 3 {tx41m} $ {3.1.2}{c14}{tx41m} # @ 3431 a Hoc a videtur a sic a posse a probari p . a Tale @ 3432 a regimen a maxime a expedit a toti a congregationi a fidelium a quale a Deus a tam @ 3433 a in a Veteri a Testamento a quam a in a Novo a voluit a populum a suum a gubernari p , @ 3434 a cum a ipse a omnis a regiminis a virtuosi a et a utilis a sit a optimus a et @ 3435 a sapientissimus a institutor p . a Sed a Deus a tam a in a Veteri a quam a in a Novo @ 3436 a Testamento a voluit a totum a populum a suum a gubernari a ab a uno a qui a per @ 3437 a totam a vitam a suam a esset a omnium a gubernator p , a quamvis a non a esset a omnes @ 3438 a alios a in a sapientia a et a virtute a praecellens p . a Nec a enim a invenitur @ 3439 a quod a aliquis a iudex a vel a rex a in a veteri a Testamento a omnes a alios @ 3440 a excelleret a sapientia a et a virtute p . a Sanctus a etiam a Petrus a non a videtur @ 3441 a fuisse a sanctior a et a sapientior a universis a Apostolis a et a aliis @ 3442 a orthodoxis p ; a sanctus a enim a Iohannes a Apostolus a in a amore a Christi p , a et @ 3443 a per a consequens a in a sanctitate a et a virtute p , a ipsum a praecessisse @ 3444 a videtur p ; a sancto a etiam a Paulo a sapientia a videtur a fuisse a inferior p . @ 3445 a Ergo p , a non a obstante a quod a non a inveniatur a aliquis a Christianus a qui @ 3446 a excellat a omnes a alios a sapientia a et a virtute p , a est a aliquis a ad a summum @ 3447 a pontificium a eligendus a qui a Christianorum a omnium a sit a praelatus p . # # @section 2 {c15} $ {3.1.2}{c15} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c15}{tt} # @ 3452 a Capitulus a XV # # @section 3 {tx42d} $ {3.1.2}{c15}{tx42d} # @ 3456 a Ut a mihi a et a aliis a detur a occasio @ 3457 a inveniendi a circa a praedicta a clarius a veritatem p , a ad a omnia a quae a pro @ 3458 a assertionibus a contrariis a sunt a adducta a responsiones a aliquas @ 3459 a studeas a recitare p . a Primo a autem a narra a quomodo a respondetur a ad a illa @ 3460 a quae a supra a c~ s 2 a recitantur p , a quae a contra a secundum a modum a ponendi @ 3461 a qui a supra a c~ s 11 a recitatur a et a pro a quo a nunc a ultimo a allegasti @ 3462 a militare a videntur p ; a ille a enim a modus a ponendi a apparentiam a aliquam @ 3463 a habere a mihi a videtur p . # # @section 3 {tx43m} $ {3.1.2}{c15}{tx43m} # @ 3467 a Ille a modus a ponendi a est a bipartitus p . @ 3468 a Dicitur a enim a uno a modo a quod a si a nullus a in a populo a Christiano @ 3469 a invenitur a excellentior a omnibus a aliis p , a et a tamen a invenitur a idoneus @ 3470 a atque a bonus a aliquis p , a talis a est a eligendus a in a papam p , a sed a si a nullus @ 3471 a invenitur a bonus a et a idoneus p , a nullus a est a ad a tantum a officium @ 3472 a sublimandus p . a Aliter a dicitur a quod p , a sive a inveniatur a idoneus a sive @ 3473 a non p , a aliquis a est a ad a summum a pontificium a eligendus p , a quia a melius a est @ 3474 a qualemcunque a in a caput a habere a quam a capite a omnino a carere p . # # @section 3 {tx44d} $ {3.1.2}{c15}{tx44d} # @ 3478 a Primo a narra a quomodo a secundum a primum @ 3479 a istorum a modorum a respondetur p . # # @section 3 {tx45m} $ {3.1.2}{c15}{tx45m} # @ 3483 a Ad a primam a allegationem a quae a inducitur @ 3484 a supra a cap~ s 2 a huius a secundi p , a quae a in a auctoritate a Aristotelis @ 3485 a fundari a videtur p , a qui a videtur a asserere a iniustum a esse a ut a aliquis @ 3486 a principetur a sibi a similibus a et a aequalibus p , a respondetur a quod a si a in @ 3487 a aliqua a communitate a omnes a essent a boni a et a nullatenus a pervertibles @ 3488 a per a malitiam a in a actu a vel a potentia p , a iniustum a esset a ut a aliquis @ 3489 a principaretur a sibi a similibus a et a aequalibus a in a sapientia a et @ 3490 a virtute p , a quia a tunc a nulla a ratio a appareret a quare a plus a deberet a unus @ 3491 a quam a alius a principari p , a sed a quando a in a aliqua a communitate a sunt @ 3492 a multi a aut a plures a perversi p , a vel a qui a perverti a possunt p , a et a cum a maior @ 3493 a pars a et a potentior a voluntarie a sustinet a principatum a unius a ut a a a tali @ 3494 a voluntate a averti a non a possit p , a tunc a expedit a ut a unus a super a omnes @ 3495 a recipiat a principatum p , a dummodo a inveniatur a talis a qui a sit a dignus @ 3496 a principari a deterioribus p ( a eo a quod a aliter a non a esset a bonus a vel @ 3497 a idoneus a reputandus p ) p . a Si a autem a est a aliqua a pars a tam a potens a quod @ 3498 a possit a seditionem a periculosam a toti a communitati a suscitare a quae @ 3499 a compesci a non a posset p , a et a principatum a unius a vellet a nullatenus @ 3500 a sustinere p , a tunc a non a esset a aliquis a omnibus a sibi a similibus a et a aliis @ 3501 a praeferendus p , a sed a esset a talis a principantis a institutio a ad a tempus @ 3502 a aliud a differenda p . a Quemadmodum a enim a interdum a propter a malitiam @ 3503 a subditorum a episcopus a licite a deserit a ipsos a etiam a penitus @ 3504 a renunciando a regimini p ( p / a Extra p / p , p / a De a renunciatione p / p , @ 3505 p / a Nisi a cum a pridem p / p ; s 7 p , a q~ s 1 p , p / a Hoc a tamen a servandum p / p ) p , @ 3506 a sic a propter a malitiam a aliquorum a quandoque a licet a institutionem @ 3507 a principantis a differre p . a Et a ideo p , a quamvis a regulariter a expediat a toti @ 3508 a communitati a fidelium a ut a aliquis a unus a qui a omnibus a aliis a praesit a ad @ 3509 a summum a sacerdotium a eligatur p , a tamen p , a si a esset a tanta a malitia @ 3510 a alicuius a partis a Christianorum a quae a posset a exponere a totam @ 3511 a Christianitatem a periculo a et a nullo a modo a vellet a uni a summo a sacerdoti @ 3512 a obedire p , a non a esset a tunc a aliquis a ad a tale a officium a eligendus p , a sed @ 3513 a esset a eius a electio a differenda p . a Sicut a enim a saepe a permittuntur @ 3514 a minora a mala a ut a maiora a vitentur p , a dist~ s 3 p , a c~ p / a Omnis p / p , a sic @ 3515 a nonnunquam a omittuntur a bona a quaedam p , a etiam a magna p , a ut a maxima @ 3516 a pericula a declinentur p . a Aristoteles a igitur a intelligit a quod a iniustum @ 3517 a est a quod a aliquis a sibi a similibus a in a virtute a et a aequalibus @ 3518 a principetur p , a nisi a ex a aliqua a utilitate a vel a necessitate a expediat @ 3519 a ordinare a ut a aliquis a etiam a sibi a similibus a et a aequalibus p , a et a non @ 3520 a solum a inaequalibus a et a dissimilibus p , a principetur p . # @ 3522 a Ad a rationem a vero a Aristotelis p , a qua a absolute a et a sine a distinctione @ 3523 a vel a modificatione a probare a videtur a quod a iniustum a est a quod a aliquis @ 3524 a sibi a similibus a et a aequalibus a principetur p , a quia a aequalibus @ 3525 a secundum a virtutem a debetur a aequalis a honor a et a dignitas p , a respondetur @ 3526 a quod a quando a convenienter a et a utiliter a fieri a potest a ut a aequalibus @ 3527 a aequalis a honor a et a dignitas a tribuatur p , a hoc a faciendum a est p , a in a quo @ 3528 a casu a loquitur a Aristoteles p ; a tamen a quando a non a est a possibile a aut a non @ 3529 a est a utile a vel a est a minus a utile p , a praesertim a communi a bono p , a quod @ 3530 a aequalis a honor a et a dignitas a aequalibus a conferatur p , a tunc a absque @ 3531 a omni a iniustitia p , a imo a iuste p , a electione a vel a sorte a aut a quovis a alio @ 3532 a licito a modo a aliquis a quo a ad a dignitatem a et a honores a potest a similibus @ 3533 a et a aequalibus a sibi a praeferri p . a Et a si a alii a in a hoc a turbarentur a et a ad @ 3534 a seditionem a faciendam a provocarentur p , a efficerentur a dissimiles a et @ 3535 a inaequales a secundum a virtutem a alteri a cui a prius a aequales a et a similes @ 3536 a extiterunt p , a tanquam a ambitiosi a et a invidi p , a praeferentes a honorem @ 3537 a proprium a bono a communi p : a cum a magis a periclitari a vellent a bonum @ 3538 a commune a vel a minime a procurari a quam a aliquem a eis a cum a utilitate @ 3539 a communi a praeferri p . # @ 3541 a Exemplum a autem a Aristotelis a de a habentibus a aequalem a vel a inaequalem @ 3542 a virtutem a digestivam p , a et a de a habentibus a aequale a vel a inaequale @ 3543 a corpus p , a quia a aequalibus a secundum a virtutem a digestivam a vel a corpus @ 3544 a expedit a habere a aequale a alimentum a vel a vestitum p , a quod a nocet @ 3545 a inaequalibus a secundum a virtutem a digestivam a et a corpus p , a non @ 3546 a concludit a quod a universaliter a absque a omni a exceptione a aequalibus a et @ 3547 a similibus a secundum a virtutem a debeat a dari a idem a honor a et a dignitas p : @ 3548 a quia a in a ministrando a alimentum a et a vestitum a aequalibus a vel @ 3549 a inaequalibus a secundum a virtutem a digestivam a vel a corpus p , a solummodo @ 3550 a attenditur a propria a virtus a et a proprium a corpus a uniuscuiusque @ 3551 a ipsorum p , a quid a scilicet a expediat a vel a noceat a unicuique a ipsorum @ 3552 a divisim p . a In a distribuendo a autem a honores a et a dignitates a quandoque @ 3553 a solum a attenditur a meritum a et a dignitas a illorum a quibus a debent @ 3554 a distribui p , a quia a tunc a iniustum a est a ut a aequalibus a inaequalis a honor @ 3555 a seu a dignitas a tribuatur p , a et a tunc a locum a habet a exemplum a Aristotelis p ; @ 3556 a quandoque a autem a non a solum a attenditur a meritum a et a dignitas @ 3557 a honorandorum p , a sed a etiam a attenditur a utilitas a publica p , a quae a melius @ 3558 a procuratur a principaliter a per a unum a quam a per a plures p , a et a tunc p , a quia @ 3559 a maior a respectus a habendus a est a ad a bonum a commune a quam a ad a meritum a et @ 3560 a dignitatem a honorandorum p , a iustum a est a ut a aequalibus a et a similibus @ 3561 a secundum a virtutem a non a aequalis a honor a et a dignitas a tribuatur p . # # @section 2 {c16} $ {3.1.2}{c16} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c16}{tt} # @ 3566 a Capitulus a XVI # # @section 3 {tx46d} $ {3.1.2}{c16}{tx46d} # @ 3570 a Quia a contra a istum a modum a videntur @ 3571 a specialiter a militare a ea a quae a allegata a sunt a prius p , a cap~ s 12 a et s 13 @ 3572 p ( a ibi a enim a ostenditur a quod a nullus a debet a praeferri a cunctis @ 3573 a fidelibus a nisi a praecellat a virtute a et a sapientia a universos p , a cuius @ 3574 a contrarium a tenet a praedictus a modus a ponendi p ) p , a ideo a narra a qualiter @ 3575 a respondetur a ad a ipsa p . # # @section 3 {tx47m} $ {3.1.2}{c16}{tx47m} # @ 3579 a Ad a illa a quae s 12 a cap~ a inducuntur @ 3580 a respondetur a quod a regulariter a quando a invenitur a aliquis a qui a virtute @ 3581 a et a sapientia a omnes a alios a superet a et a excellat p , a ille a praeferendus @ 3582 a est a in a summum a pontificem p , a et a regulariter a peccant a qui a scienter @ 3583 a talem a dimittunt a et a essent a merito a potestate a eligendi a privandi p ; a et @ 3584 a in a hoc a casu a loquuntur a auctoritates a inductae p . a Quando a autem a non @ 3585 a invenitur a aliquis a talis p , a sed a multi a sunt a similes a et a aequales @ 3586 a secundum a virtutem a et a sapientiam p , a tunc a non a est a eligendus a talis @ 3587 p ( a cum a nullus a sit a talis p ) p , a nec a tamen a propter a hoc a debet a differri @ 3588 a electio a quousque a inveniatur a talis p , a sed a sufficit a tunc a unus @ 3589 a aequalium a vel a similium a in a sapientia a et a virtute p , a habendo a respectum @ 3590 a ad a aliquid a aliud a quod a aliquo a modo a suffragetur a eidem p , a ut a eligatur p . # # @section 3 {tx48d} $ {3.1.2}{c16}{tx48d} # @ 3594 a Quamvis a istam a responsionem p , a ut a puto p , @ 3595 a intelligam p ; a tamen a qualiter a ista a opinio a auctoritates a supra s 12 a cap~ @ 3596 a allegatas p , a quae a fortiter a contra a ipsam a militare a videntur p , a exponit @ 3597 a ignoro p . a Ideo a breviter a discurre a per a ipsas a et a dic a quem a intellectum @ 3598 a habent a de a ipsis p . # # @section 3 {tx49m} $ {3.1.2}{c16}{tx49m} # @ 3602 a Ad a illam a auctoritatem a quae a dicit a quod @ 3603 a talis a debet a eligi a respectu a cuius a caeteri a grex a dicantur p , @ 3604 a respondetur a quod a potest a habere a duplicem a intellectum a verum p . a Unus @ 3605 a est a quod a quando a aliquis a eligitur p , a talis a elegi a debet a respectu @ 3606 a cuius a caeteri p , a boni a et a mali p , a dici a possint a merito a grex p . a Alius a est @ 3607 a quod p , a quia a in a ecclesia a semper a inveniuntur a mali p , a semper a debet @ 3608 a eligi a talis a respectu a cuius a caeteri p , a id a est a mali p , a grex a dicantur p ; @ 3609 a non a tamen a est a semper a possibile a ut a eligatur a talis a respectu a cuius @ 3610 a eminentes a in a sapientia a et a virtute a possint a dici a grex p . # @ 3612 a Ad a aliam a quae a ponitur s 1 p , a q~ p , s 1 p , a c~ p / a Vilissimus p / p , @ 3613 a respondetur a quod a prelatus a vilissimus p , a id a est a valde a vilis p , a est @ 3614 a putandus a nisi a praecellat a malos a et a indignos a tanto a honore a scientia @ 3615 a et a sanctitate p , a sed a non a est a vilissimus a reputandus a quamvis a non @ 3616 a praecellat a scientia a et a sanctitate a eminentes a secundum a sapientiam @ 3617 a et a virtutem p . # @ 3619 a Ad a tertiam p , a quae a est a Hieronymi p , a respondetur a quod a quando a est @ 3620 a aliquis a praestantior p , a sanctior p , a etc~ p , a ille a ad a sacerdotium @ 3621 a eligendus a est p ; a quando a autem a non a est a talis p , a sufficit a eligere @ 3622 a praestantiorem p , a sanctiorem p , a doctiorem a et a in a omni a virtute @ 3623 a eminentiorem a omnibus a malis a et a stultis a in a populo p . # @ 3625 a Ad a auctoritatem a Leonis a Papae a consimiliter a dicitur a quod a quando a est @ 3626 a aliquis a optimus a ipse a est a eligendus p , a quando a non a est a aliquis @ 3627 a optimus a eligendus a est a bonus p . # @ 3629 a Ad a auctoritatem a Ambrosii a dicitur a quod a presbyteri a et a diacones @ 3630 a cunctum a populum a vitam a ducentem a in a omnibus a secularem a debent @ 3631 a conversatione a et a sermone a praeire p , a sed a non a oportet a quod a praeeant @ 3632 a illos a ex a populo a qui a ducunt a vitam a singulariter a sanctam p . # @ 3634 a Ad a alias a auctoritates a per a modum a consimilem a respondetur p . # # @section 3 {tx50d} $ {3.1.2}{c16}{tx50d} # @ 3638 a Puto a me a non a ignorare a qualiter a ista @ 3639 a opinio a intelligat a omnes a sacros a canones a qui a in a hoc a contra a ipsam @ 3640 a militare a videntur p . a Sed a dic a an a teneat a electionem a debere a cassari a si @ 3641 a non a eligitur a optimus p , a quando a optimus a et a excellentior a omnibus @ 3642 a invenitur p . # # @section 3 {tx51m} $ {3.1.2}{c16}{tx51m} # @ 3646 a Tenet a quod a quia a propter a scandala p , @ 3647 a turbationes p , a dissensiones p , a seditiones a etiam p , a saepe a tolerantur @ 3648 a minora a mala a ut a maiora a vitentur p , a ita a potest a electio a boni a non @ 3649 a optimi a quando a invenitur a optimus a licite a non a cassari p , a et a saepe @ 3650 a periculosissime a cassaretur p . # # @section 3 {tx52d} $ {3.1.2}{c16}{tx52d} # @ 3654 a Nunquid p , a non a obstante a quod a talis @ 3655 a electio a cassari a non a debeat p , a tenetur a electus a bonus a non a consentire @ 3656 a electioni a de a se a factae p , a vel a cedere a si a iam a consenserit p , a quando @ 3657 a aliquis a optimus a est a dimissus p ? # # @section 3 {tx53m} $ {3.1.2}{c16}{tx53m} # @ 3661 a Respondetur a quod a talis p , a quando a alius @ 3662 a optimus a invenitur p , a si a absque a periculo a vel a turbatione a notabili @ 3663 a valeat a non a consentire p ( a vel a cedere a si a consenserit p ) p , a de a necessitate @ 3664 a salutis a tenetur a non a consentire a vel a cedere p , a maxime a si a cum a bono @ 3665 a exemplo a et a aedificatione a totius a communitatis a fidelium a hoc a facere @ 3666 a possit p . a Aliter a enim a damnabiliter a bonum a vel a honorem a proprium a bono @ 3667 a communi a praeferret p . # # @section 2 {c17} $ {3.1.2}{c17} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c17}{tt} # @ 3672 a Capitulus a XVII # # @section 3 {tx54d} $ {3.1.2}{c17}{tx54d} # @ 3676 a Dic a nunc a qualiter a respondetur a ad a illa @ 3677 a quae a supra s 13~ a capitulo a sunt a adducta p . # # @section 3 {tx55m} $ {3.1.2}{c17}{tx55m} # @ 3681 a Omnia a illa a fundantur a in a hoc p , a ut @ 3682 a videtur p , a quod a nullus a est a dignus a principatu a regali a nisi a superet @ 3683 a omnes a alios a sapientia a et a virtute p , a secundum a quod a Aristoteles a in @ 3684 p / a Politicis p / a et a etiam a in p / a Ethicis p / a sentire a videtur p , @ 3685 a ut a nullus a debeat a esse a rex a nisi a sit a optimus p , a et a melior a secundum @ 3686 a sapientiam a et a virtutem a omnibus a sibi a subiectis p . a Ad a quod a dicitur @ 3687 a quod a hoc a non a est p , a secundum a Aristotelem p , a universaliter a absque a omni @ 3688 a exceptione a verum p . a Ad a cuius a evidentiam a dicitur a esse a sciendum a quod @ 3689 a principatum a regalem a pluribus a modis a contingit a adipisci p , a de a quibus @ 3690 a ad a praesens a sufficit a enumerare a duos p , a quorum a unus a est a quando @ 3691 a aliquis a a a subditis a voluntarie a sublimatur a in a regem p , a alius a est @ 3692 a quando a quis a voluntarie a de a principatu a despotico a quem a iuste a adeptus @ 3693 a fuit a ad a principatum a regalem a se a transfert p . a Si a primo a modo a debeat @ 3694 a quis a ad a principatum a regalem a regulariter a assumi p , a assumendus a est @ 3695 a optimus a secundum a sapientiam a et a virtutem p , a si a invenitur a talis a et @ 3696 a nullum a iustum a impedimentum a impedit a promotionem a eius p . a Et a si a tale @ 3697 a genus a invenitur a quod a tali a modo a excedat a omnes a alios a iustum a est @ 3698 a regulariter a ut a tale a genus a regnet p . a Et a sic a intelligit a Aristoteles p , @ 3699 a III p / a Politicorum p / a c~ s 16 p , a cum a dicit p : p " a Cum a igitur a sit a genus @ 3700 a totum a vel a aliorum a unum a acciderit a esse a differentem a secundum @ 3701 a virtutem a tantum a ut a excedat a quae a illius a eam a quae a aliorum a omnium p , @ 3702 a tunc a iustum a est a genus a hoc a esse a regale a et a dominans a omnium p , a et @ 3703 a regem a unum a hunc p , a sicut a et a dictum a est a prius p " p . a Si a autem a non @ 3704 a invenitur p , a inveniuntur a tamen a multi a boni p , a aliquis a eorum a assumendus @ 3705 a est p , a cuius a principatum a alii a ei a similes a et a aequales a in a sapientia @ 3706 a et a virtute a propter a commune a bonum a patienter a et a libenter a ferre @ 3707 a tenentur p . a Qualiter a autem a assumi a debeat a postea p , a si a volueris p , @ 3708 a poteris a inquirere p . # @ 3710 a Si a autem a secundo a modo a pervenerit a quis a ad a principatum a regalem p , @ 3711 a puta a quia a primo a obtinuit a dominium a regionis a totius a et a omnium @ 3712 a habitantium a in a ea p , a sive a per a occupationem a sive a per a emptionem a sive @ 3713 a per a donationem a sive a per a iustum a bellum a sive a quocunque a alio a modo @ 3714 a iusto p , a et a postea p , a renuens a principatum a despoticum p , a contentus a est @ 3715 a solo a principatu a regali p , a ut a scilicet a principaliter a velit @ 3716 a principari a eis a propter a bonum a et a conferens a subditorum p , a non a propter @ 3717 a bonum a proprium p , a qualiter a principatur a despotes p , a poterit a iuste @ 3718 a potiri a principatu a regali a quamvis a non a sit a optimus p , a quia a ex a hoc @ 3719 a quod a partem a iuris a sui a dimittit a et a partem a retinet a non a est a iniustus @ 3720 a censendus p , a licet a non a sit a optimus p . # @ 3722 a Ad a Aristotelem a autem a qui a innuit a VII p / a Politicorum p / p , a cap~ @ 3723 s 13 p , a quod a non a est a iustum a aliquos a semper a principari a nisi a tantum @ 3724 a differant a a a subditis a quantum a dii a et a heroes a differunt a ab @ 3725 a hominibus p , a respondetur a multismodis p , a uno a modo a quod a hoc a est a verum @ 3726 a si a attendatur a solummodo a meritum a et a dignitas a principantis p , a non @ 3727 a autem a si a attendatur a utilitas a boni a communis p . a Aliter a dicitur a quod @ 3728 a hoc a est a verum a de a iusto a naturali a in a particulari p , a puta a quod a non a est @ 3729 a iustum a naturale a ut a isti a principentur a omnibus a aliis a nisi a tali a modo @ 3730 a differant a ab a omnibus a illis a quibus a principantur p ; a per a quem a modum @ 3731 a iustum a est a ut a ille a vir a principetur a uxori a suae a vel a uxoribus p , a et @ 3732 a pater a filiis p , a et a iste a dominus a servis a qui a naturaliter a sunt a servi p , @ 3733 a secundum a Aristotelem a I p / a Politicorum p / p . a Sed a non a est a verum a de @ 3734 a iusto a positivo p . a Nam a cum a saepe a sit a iustum a et a naturale a ut a aliquis @ 3735 a dominetur a multis a sibi a similibus a et a aequalibus a in a communitate @ 3736 a perfecta p ( a quia a sunt a tot a similes a et a aequales a secundum a virtutem @ 3737 a quod a non a possunt a utiliter a omnes a simul a principari p , a et a tamen a talis @ 3738 a communitas a sine a principante a non a potest a consistere p , a secundum @ 3739 a Aristotelem p ) p , a et a tamen a non a est a iustum a naturale a ut a magis @ 3740 a principentur a isti a quam a illi p , a quare a necesse a est a quod a per a iustum @ 3741 a positivum a determinetur a quod a isti a principentur p , a vel a simpliciter @ 3742 a secundum a totam a vitam a suam a vel a ad a tempus p . a Et a sic p , a non a obstante @ 3743 a quod a non a sit a iustum a naturale a ut a iste a principetur a secundum a totam @ 3744 a vitam a suam a sibi a similibus a et a aequalibus p , a qualiter a intelligit @ 3745 a Aristoteles p , a tamen a potest a ex a causa a fieri a iustum a positivum p , a quod @ 3746 a Aristoteles a negare a non a intendit p . # # @section 3 {tx56d} $ {3.1.2}{c17}{tx56d} # @ 3750 a Quomodo a potest a esse a iustum a naturale @ 3751 a quod a aliquis a principetur a sibi a similibus p , a et a tamen a non a est a iustum @ 3752 a naturale a quod a iste a principetur a sibi a similibus p , a nec a est a iustum @ 3753 a naturale a quod a ille a principetur a sibi a similibus p , a et a sic a de @ 3754 a singulis p ? # # @section 3 {tx57m} $ {3.1.2}{c17}{tx57m} # @ 3758 a Respondetur a quod a ista a interrogatio a tua @ 3759 a procedit a ex a ignorantia a primitivorum p , a scilicet a logicalium p , a quae @ 3760 a nullus a desudans a cuicunque a scientiae a ignorare a deberet p ; a aliter a enim @ 3761 a procedet a sophistice a quando a putabit a se a demonstrative a procedere p . @ 3762 a Dicitur a ergo a quod a sicut a saepe a tam a universalis a quam a particularis @ 3763 a est a necessaria p , a et a tamen a quaelibet a singularis a est a contingens p , a ita @ 3764 a possible a est a quod a particularis a sit a secundum a iustitiam a naturalem @ 3765 a et a tamen a nulla a singularis a erit a secundum a iustitiam a naturalem p . @ 3766 a Quare a possible a est a quod a aliquem a debere a principari a sibi a similibus @ 3767 a sit a iustum a naturale p , a et a tamen a non a est a iustum a naturale a istum @ 3768 a principari a debere a sibi a similibus p , a nec a est a iustum a illum a debere @ 3769 a principari a sibi a similibus p , a et a sic a de a singulis p . a Et a sicut a possibile @ 3770 a est a quod a propositio a cathegorica a de a disiuncto a extremo a in a qua @ 3771 a subiiciuntur a termini a discreti a contenti a sub a aliquo a termino a communi @ 3772 a sit a necessaria p , a et a tamen a quod a disiunctiva a correspondens a cum a modo @ 3773 a necessitatis a sit a falsa a et a ideo a nulla a singularium a illarum a sit @ 3774 a necessaria p , a ita a potest a contingere a quod a talis a sit a vera p : p " a istum a vel @ 3775 a illum p " a et a sic a de a singulis p " a principari a sibi a similibus a est a iustum @ 3776 a naturale p " p , a quae a est a cathegorica a de a disiuncto a subiecto p , a et a tamen @ 3777 a quod a disiunctiva a sit a falsa p , a et a per a consequens a quaelibet @ 3778 a singularis a est a falsa p . a Ut a igitur p ( a secundum a istos p ) a absque a omni @ 3779 a deceptione a in a talibus a procedatur p , a diligentissime a est a cognoscenda @ 3780 a differentia a inter a propositionem a disiunctivam a et a de a disiuncto @ 3781 a extremo p , a et a inter a propositionem a de a eisdem a terminis a acceptam a in @ 3782 a sensu a compositionis a et a in a sensu a divisionis p ( a secundum a quosdam p ) p , @ 3783 a vel a inter a diversos a sensus a talium a propositionum a secundum @ 3784 a amphibologiam p ( a secundum a nonnullos p ) p . a Quia a saepe a propter @ 3785 a ignorantiam a diversitatis a inter a tales a propositiones a et a sensus p , @ 3786 a intellectus a auctorum a in a pluribus a ignoratur p , a dum a putantur a unum @ 3787 a habuisse a sensum a et a quandoque a alium p , a imo a quandoque a contrarium @ 3788 a habuerunt p , a et a variis a modis a sophismata a fiunt a in a talibus p , a quamvis @ 3789 a ignoranter a a a multis p , a dum a unus a sensus a vel a propositio a equipollens @ 3790 a sophistice a infertur a ex a alio a aut a econverso p , a vel a ex a propositione a in @ 3791 a uno a sensu a accepta p , a vel a ex a uno a sensu p , a inferuntur a illa a quae a non a ex @ 3792 a ipso a sed a ex a alio a sensu a sequuntur p , a vel a econverso a unus a sensus @ 3793 a sophistice a concluditur a ex a illis a ex a quibus a alius a sensus a vero @ 3794 a argumento a potest a inferri p . a Pluribus a etiam a aliis a modis a fiunt @ 3795 a sophismata a in a talibus a propter a ignorantiam a distinctionis a huius @ 3796 a sensus a earundem a propositionum a secundum a vocem p . # # @section 3 {tx58d} $ {3.1.2}{c17}{tx58d} # @ 3800 a Recitasti a duos a modos a respondendi a ad @ 3801 a Aristotelem p . a Nunc a recita a alium p , a si a occurrerit p . # # @section 3 {tx59m} $ {3.1.2}{c17}{tx59m} # @ 3805 a Aliter a dicitur a quod a non a est a iustum @ 3806 a aliquos a vel a aliquem a semper a principari p , a nisi a tantum a differant a vel @ 3807 a differat a a a subiectis a quantum a differunt a dii a et a heroes a ab @ 3808 a hominibus p , a si a probabiliter a timetur a quod a aequales p , a si a non @ 3809 a aequaliter a honorentur p , a periculosas a dissensiones a et a seditiones @ 3810 a procurabunt p . # # @section 3 {tx60d} $ {3.1.2}{c17}{tx60d} # @ 3814 a Secundum a ista a discurre a per @ 3815 a auctoritates a quae a allegatae a sunt a supra a cap~ s 13 p . # # @section 3 {tx61m} $ {3.1.2}{c17}{tx61m} # @ 3819 a Primam a auctoritatem a Aristotelis @ 3820 a concedit a ista a opinio a sicut a sonat p . a Ad a secundam a dicitur a quod a quando @ 3821 a sunt a plures a aequales a in a aliqua a communitate a perfecta p , a vult @ 3822 a Aristoteles a quod a expedit a omnes a participare a principatu a secundum @ 3823 a partem p , a id a est a quandoque a principari p , a quandoque a subiici p , a quando @ 3824 a probabiliter a timetur a quod a aliter a periculosae a seditiones a orientur @ 3825 a nisi a quilibet a qui a est a aeque a dignus a aliquando a principetur p . a Si @ 3826 a autem a de a huiusmodi a seditione a minime a formidatur p , a expedit p ( a si @ 3827 a aliquis a invenitur a idoneus p ) a ut a unus a tanquam a rex a omnibus @ 3828 a principetur p , a etiam a secundum a totam a vitam a suam p , a nisi a praesumatur @ 3829 a quod a velit a principatum a regalem a in a tyrannidem a convertere a vel @ 3830 a timeatur a de a aliquo a alio a malo a quod a posset a propter a aliquam a malitiam @ 3831 a accidere p . # @ 3833 a Ad a aliam a autem a per a Aristotelem p , a quod a enim a aequale a idem a similibus p , @ 3834 a responsum a est a prius p . # @ 3836 a Ad a aliam p , a cum a accipitur a ab a Aristotele a quod a nullus a est a dignus @ 3837 a principari a regaliter a nisi a superet a omnes a alios a omnibus a bonis p , @ 3838 a respondetur a quod a hoc a verum a est a si a solummodo a attendantur a meritum @ 3839 a et a dignitas a personae a illius a qui a debet a esse a rex p , a non a habendo @ 3840 a respectum a ad a bonum a commune p . # @ 3842 a Ad a aliam p , a cum a accipitur a quod a regnum a est a secundum a aristocratiam @ 3843 a institutum p , a in a qua a solummodo a principantur a qui a sunt a caeteris @ 3844 a meliores p , a respondetur a quod a si a in a aliqua a communitate a volente @ 3845 a Aristocratice a regi a inveniuntur a aliqui a pauci a caeteris a meliores p , @ 3846 a iustum a est a quod a illi p ( a nisi a aliquid a aliud a impediat p ) a caeteris @ 3847 a principentur p . a Si a autem a non a inveniuntur a aliqui a pauci a qui a sunt @ 3848 a caeteris a meliores p , a sed a sunt a multi a in a sapientia a et a virtute @ 3849 a aequales p , a et a tot a quod a non a esset a expediens a omnes a principari p , a tunc @ 3850 a non a potest a fieri a ut a principantes a aristocratice a sint a caeteris @ 3851 a meliores p , a et a tamen a principatus a aristocraticus a est a toti @ 3852 a communitati a expediens p , a si a principatum a regalem a noluerit a sustinere p , @ 3853 a et a utilius a tunc a erit a aliquos a paucos a de a aequalibus a ad a principandum @ 3854 a omnibus a assumere a quam a principatum a politicum a oligarchicum a vel @ 3855 a democraticum a instituere p . # @ 3857 a Ad a illud a quod a dicitur a Deum a elegisse a optimum a de a toto a populo a in @ 3858 a primum a regem a Israel p , a scilicet a Saulem p , a respondetur a quod a Saul a non @ 3859 a erat a melior a secundum a sapientiam a et a virtutem a omnibus a aliis p ; a Samuel @ 3860 a enim a fuit a multo a melior a illo p , a et a forte a quamplures a alii a ipsum @ 3861 a virtute a et a sapientia a excesserunt p . a Propter a tamen a staturam a proceram @ 3862 a ipsius a dicebatur a quod a non a erat a ei a similis a in a omni a populo p , a quia @ 3863 p ( a ut a habetur a ibidem p ) p " a altior a fuit a in a omni a populo a ab a humero a et @ 3864 a sursum p " p . a Ex a isto a colligunt a multi a quod a non a est a necesse @ 3865 a universaliter a absque a omni a exceptione a semper a eligere a meliorem a in @ 3866 a regem p , a quia a Samuel a non a fuit a electus a in a regem a et a tamen a fuit a multo @ 3867 a melior a Saule p . # # @section 3 {tx62d} $ {3.1.2}{c17}{tx62d} # @ 3871 a Dic a breviter p , a applicando a praedicta a ad @ 3872 a papam p , a quomodo a respondetur a ad a praescripta a inquantum a probare @ 3873 a videntur a quod a nullus a tanquam a papa a praeesse a debet a cunctis @ 3874 a fidelibus a nisi a omnes a superet a sapientia a et a virtute p . # # @section 3 {tx63m} $ {3.1.2}{c17}{tx63m} # @ 3878 a Dicitur a quod a si a inveniretur a aliquis @ 3879 a catholicus a cuius a excellentia a talis a esset a nota p , a ille p ( a nisi a aliquid @ 3880 a singulare a specialiter a impediret p ) a deberet a praeesse a toti @ 3881 a communitati a fidelium p , a ita a quod a si a aliquis a alius a eligeretur p ( a vel @ 3882 a etiam a ante a praesidens a extitisset p ) a minus a perfectus p , a amore a communis @ 3883 a boni a ei a de a necessitate a salutis a cedere a teneretur p , a nisi a cessionem @ 3884 a huiusmodi a aliqua a specialis a ratio a impediret p . a Si a autem a non @ 3885 a inveniretur a aliquis a qui a taliter a excederet p , a de a aequalibus a esset @ 3886 a aliquis a assumendus p , a quia a quamvis a non a sit a iustum a naturale a vel @ 3887 a divinum a ut a iste a assumatur p , a tamen a iustum a naturale a est a ut a aliquis @ 3888 a assumatur p . a Et a ideo p , a quia a non a omnes a aequales a debent a praesse p , @ 3889 a expedit a ut a si a non a possit a rationabiliter a aliter a quam a per a sortem p , @ 3890 a quod a per a sortem a aliquis a de a aequalibus a praeferatur p , a quemadmodum @ 3891 a apostoli p , a propter a omnimodam a aequalitatem a quam a perpenderunt a inter @ 3892 a Mathiam a et a Ioseph a qui a vocabatur a Bersabas p , a sortes a eisdem a dederunt p , @ 3893 a et a eum a super a quem a sors a cecidit a ad a apostolatus a officium @ 3894 a assumpserunt p . a Si a autem a aliqui a discernuntur a in a aliquibus @ 3895 a inaequales p , a quamvis a non a in a sapientia a et a virtute p , a tunc a ad @ 3896 a inaequalia a potest a respectus a haberi p , a pro a temporis a qualitate p : a quia @ 3897 a in a uno a tempore a posset a haberi a iuste a respectus a ad a unum a et a in a alio @ 3898 a tempore a ad a contrarium p ; a uno a enim a tempore a posset a iuste a haberi @ 3899 a respectus a ad a amicorum a potentiam a et a alio a tempore a ad a carentiam @ 3900 a amicorum p ; a et a sic a de a aliis a a a sapientia a et a virtute a putant a quidam @ 3901 a consimiliter a esse a dicendum p . # # @section 2 {c18} $ {3.1.2}{c18} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c18}{tt} # @ 3906 a Capitulus a XVIII # # @section 3 {tx64d} $ {3.1.2}{c18}{tx64d} # @ 3910 a Audivi a quomodo a respondetur a ad a illa @ 3911 a quibus a videbatur a probatum a quod a nullus a deberet a fieri a summus @ 3912 a Pontifex a et a caput a cunctorum a fidelium a nisi a excelleret a omnes a alios @ 3913 a sapientia a et a virtute p . a Nunc a narra a quomodo a respondetur a ad a illa @ 3914 a quibus a supra a cap~ s 2 a huius a secundi a ostenditur a quod a non a expedit @ 3915 a communitati a fidelium a subiici a uni a capiti a et a praelato a quia a expedit @ 3916 a sibi a quod a regatur a a a pluribus p . a Ante a omnia a autem a peto a ut a dicas @ 3917 a propter a quam a utilitatem p , a secundum a istos p , a magis a expedit @ 3918 a communitati a fidelium a regi a ab a uno a quam a a a pluribus p . # # @section 3 {tx65m} $ {3.1.2}{c18}{tx65m} # @ 3922 a Huius a dicunt a esse a utilitates a plures p . @ 3923 a Quarum a una a est a quod a facilius a habetur a accessus a ad a unum a quam a ad @ 3924 a plures a propter a hoc p , a quod a plures a non a semper a reperiuntur a in a eodem @ 3925 a loco p ; a non a modicum a autem a expedit a subiectis a pro a diversis @ 3926 a necessitatibus a facilem a posse a habere a accessum a ad a principantem p , @ 3927 a propter a quod a principes a tam a seculares a quam a ecclesiastici a sunt @ 3928 a reprehensibiles a reputandi a qui a inaccessibiles a exhibent a se @ 3929 a subiectis p . a Alia a utilitas a est a quod a unus a principans a facilius a potest @ 3930 a regulariter p ( a quando a occurrit a necessitas p ) a facere a iudicium a et @ 3931 a iustitiam a et a pericula a vitare a quam a plures p . a Si a enim a unus a est @ 3932 a principans p , a quandocunque a oportet a facere a iudicium a et a iustitiam a et @ 3933 a periculum a aliquod a vitare p , a non a est a necesse a quod a alium @ 3934 a praestoletur p . a Si a autem a essent a plures a principantes p , a quamvis @ 3935 a necesse a esset a celeriter a talia a expedire a nec a sine a periculo a differri @ 3936 a valerent p , a oportet a unum a alium a vel a alios a expectare p . a Tertia a utilitas @ 3937 a est a quod a facilius a potest a corrigi a unus p , a si a exorbitaverit p , a quam @ 3938 a plures p , a quia a plures a haberent a plures a defensores a quam a unus p . a Quarta @ 3939 a est a quod a cum a sine a consilio a multorum a nulla a possit a bene a regi a magna @ 3940 a communitas p , a iuxta a illud a Salomonis p , a Proverbiorum s 24 p , p " a Erit a salus @ 3941 a ubi a multa a consilia p " p . a Unde a et a in a laudem a dicitur a Romanorum p , s 1 @ 3942 a Machabaeorum s 8 p , a quod p " a quotidie a consulebant a trecenti a viginti p , @ 3943 a consilium a agentes a semper a de a multidudine p , a ut a quae a digna a sunt @ 3944 a gerant p " p . a Melius a regetur a eorundem a communitas a si a unus a aliis @ 3945 a principetur p , a qui a de a tempore a et a loco a consilii a et a omnibus a aliis p , @ 3946 a puta a de a consiliariis a admittendis a vel a repellendis a et a consimilibus p , @ 3947 a valeat a ordinare p , a quam a si a principarentur a plures a quorum a unus a alium p , @ 3948 a etiam a si a machinaretur a in a malum a rei a publicae p , a non a posset a faciliter @ 3949 a excludere a a a consilio a et a caeteris a quibusque a agendis p . a Quinta @ 3950 a utilitas a est a quia a plura a negocia a et a pluribus a modis a et a cum a minori @ 3951 a labore a potest a expedire a unus a quam a plures p , a quia a pluribus a modis @ 3952 a potest a accidere a impedimentum a ne a plures a simul a de a eisdem a negociis @ 3953 a diffiniant p . # @ 3955 a Propter a has a et a alias a utilitates a plures p , a dicunt a isti a quod a magis @ 3956 a expedit a communitati a fidelium a regi a ab a uno a optimo a viro a quam a a @ 3957 a pluribus a optimis a viris p , a et a similiter a magis a expedit a sibi a regi a ab @ 3958 a uno a bono a et a sapiente a qui a de a consilio a velit a agere a sapientum a quam a a @ 3959 a pluribus a bonis a et a sapientibus p . a Hinc p , a ubi a prius p , a dicitur a in a laudem @ 3960 a Romanorum a quod p " a commitunt a uno a homini a magistratum a suum a per @ 3961 a singulos a annos a dominari a universae a terrae p , a et a omnes a obediunt a uni p " p , @ 3962 a et a tamen p , a ut a allegatum a est p , a trecenti a viginti a erant a consiliarii @ 3963 a quotidie a consulentes p . a Hinc a Abimelech p , a ut a habetur a Iudicum s 9 p , @ 3964 a astute a suasit a per a fratres a matris a suae a viris a Sichen a ut a reciperent @ 3965 a eum a in a dominum p , a praetendens a id a quod a fuit a eis a utilius a si a ipse @ 3966 a fuisset a bonus p , a dicens p : p " a Loquimini a ad a omnes a viros a Sichen p : a Quid @ 3967 a vobis a est a melius p , a ut a dominentur a vestri a septuaginta a viri a omnes @ 3968 a filii a Ieroboali p , a an a ut a dominetur a vobis a unus a vir p ? p " # # @section 2 {c19} $ {3.1.2}{c19} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c19}{tt} # @ 3973 a Capitulus a XIX # # @section 3 {tx66d} $ {3.1.2}{c19}{tx66d} # @ 3977 a Audivi a utilitates a aliquas a propter @ 3978 a quas a isti a dicunt a quod a magis a expedit a communitati a fidelium a regi a ab @ 3979 a uno a fideli a quam a a a pluribus p . a Nunc a narra a quomodo a respondetur a ad @ 3980 a allegationes a quae a contrarium a probare a videntur a quae a supra a capitulo @ 3981 s 2 a huius a secundi a sunt a inductae p . # # @section 3 {tx67m} $ {3.1.2}{c19}{tx67m} # @ 3985 a Ad a primam a illarum p , a cum a adducitur a quod @ 3986 a per a illum a vel a illos a maxime a expedit a regi a totam a congregationem @ 3987 a fidelium a cuius a vel a quorum a iudicium a est a certius a et a melius a in @ 3988 a iudicando a et a discernendo a quae a sunt a procuranda a tanquam a utilia a et @ 3989 a quae a tanquam a inutilia a et a nociva a sunt a penitus a repellenda p , @ 3990 a respondetur a quod a hoc a non a est a universaliter a verum p , a licet a sit a verum @ 3991 a in a casu p . a Constat a enim a quod a iudicium a concilii a generalis p , a in a quo @ 3992 a convenire a debent a meliores a et a sapientores a de a omnibus a provinciis a et @ 3993 a regionibus a Christianorum p , a est a certius a et a melius a quam a iudicium @ 3994 a unius p , a vel a paucorum a qui a in a aliquo a uno a loco a valent a continue @ 3995 a commode a commorari p , a et a tamen a non a expedit a semper a esse a concilium @ 3996 a generale a pro a communitate a fidelium a gubernanda p , a quamvis a in a casu @ 3997 a etiam a pro a quibusdam a negociis a specialibus a quae a per a unum a vel a paucos @ 3998 a non a possunt a congrue a expediri a sit a expediens a concilium a generale @ 3999 a convocari a et a sequi a ipsius a sententiam p . a Pro a negociis a autem a quae a per @ 4000 a unum a vel a pauciores a possunt a utiliter a expediri a non a expedit @ 4001 a congregari a concilium a generale p , a et a ita a regulariter a magis a expedit @ 4002 a communitatem a fidelium a regi a ab a uno a vel a paucis a quam a a a concilio @ 4003 a generali p . a Sic a etiam a regulariter a expedit a magis a communitati @ 4004 a fidelium a regi a ab a uno a optimo a vel a bono a utente a consilio a sufficienter @ 4005 a bono a quam a a a pluribus a simul a principantibus p , a quia a melius a est a ut @ 4006 a plures p , a absque a quorum a consilio a non a bene a regeretur a communitas @ 4007 a fidelium p , a sint a tantummodo a consiliarii a unius a optimi a aut a boni p , a qui @ 4008 a possit a eos a quando a erit a expediens a invitare a et a omnes a aut a quosdam @ 4009 a vocare a et a diversis a diversa a committere p , a quam a quod a huiusmodi a omnes @ 4010 a sint a principantes a sive a rectores p . a Quia a necesse a erit a saepe a omnes @ 4011 a convenire a pro a negociis a quae a possent a expediri a per a paucos p . a Aliae @ 4012 a etiam a difficultates a et a incommoditates a plures a acciderent p , a quae @ 4013 a vitantur a si a unus a optimus a aut a bonus p , a habens a consiliarios @ 4014 a sufficientes a et a aeque a bonos a sicut a essent a plures a principantes p , @ 4015 a regit p . a Principatus a enim a neque a sapientiam a neque a bonitatem @ 4016 a largitur p . # @ 4018 a Ad a Aristotelem a autem p , a qui a probare a videtur a in p / a Politicis p / @ 4019 a quod a magis a expedit a communitatem a regi a a a pluribus a optimis a quam a ab @ 4020 a uno p , a quia a turba a melius a iudicat a quam a quisque a unus p , a respondetur @ 4021 a quod a plures a melius a et a certius a saepe a iudicant a quam a unus a et a turba @ 4022 a melius a quam a unus p , a et a ideo a bene a requiritur a disceptatio p , @ 4023 a consiliatio a et a iudicium a plurium p : a non a tamen a tanquam a principantium @ 4024 a necessario p , a sed a saepe a sufficit a ut a adsint a tanquam a consiliarii @ 4025 a solummodo p . a Ita a enim a disceptat p , a consiliatur a et a iudicat p , @ 4026 a discernendo a inter a bonum a et a malum p , a iustum a et a iniustum p , a ille a qui @ 4027 a solummodo a est a consiliarius a habens a intentionem a bonam p , a sicut a si @ 4028 a esset a principans p . a Saepe a etiam a pro a agendis a sufficit a deliberatio a et @ 4029 a iudicium a unius a solius p . a Et a ideo a magis a expedit a quod a toti @ 4030 a communitati a fidelium a principetur a unus a supremus a principans p , a qui @ 4031 a negocia a pro a quibus a ipse a solus a sufficit a expediat a per a seipsum a et @ 4032 a alia a pro a quibus a peritia a ipsius a solius a non a sufficit a expediat a de @ 4033 a consilio a aliorum p , a quam a quod a principentur a tales a plures a quos a pro @ 4034 a omnibus a negociis p , a parvis a et a magnis p , a facilibus a et a difficilibus p , @ 4035 a oporteat a convenire p . # @ 4037 a Ad a aliam a auctoritatem a Aristotelis p , a quae a videtur a asserere a quod @ 4038 a multi a multis a oculis a et a multis a auribus a plura a percipiunt a et a melius @ 4039 a quam a unus a duobus a oculis a et a duabus a auribus p , a et a similiter a multi @ 4040 a plura a possunt a operari a multis a manibus a et a multis a pedibus a quam a unus @ 4041 a duabus a manibus a et a duobus a pedibus p , a et a ita a magis a expedit a regimen @ 4042 a plurium a quam a unius p , a respondetur a quod a si a unus a bonus a et a sapiens @ 4043 a regat a communitatem a fidelium p , a non a solum a utitiur a duobus a oculis a et @ 4044 a duabus a auribus a ac a etiam a duabus a manibus a et a duobus a pedibus p , a sed @ 4045 a interdum a utitur a multis a huiusmodi a organis p . a Et a magis a expedit a quod @ 4046 a interdum a utatur a solummodo a duobus a oculis a et a duabus a manibus a quam @ 4047 a multis p ; a interdum a vero a magis a expedit a quod a utatur a multis a quam a solum @ 4048 a duobus p . a Et a ideo a magis a expedit a toti a communitati a fidelium a quod @ 4049 a regatur a ab a uno a qui a aliquando p , a prout a expedit p , a utatur a sua @ 4050 a sufficientia a propria p , a aliquando a aliena p , a quam a a a pluribus a qui @ 4051 a absque a necessitate a ad a omnia a expedienda a conveniant p . # @ 4053 a Ad a illud a quod a ibidem a accipitur a Act~ s 15 p , a quod p " a convenerunt @ 4054 a apostoli a et a seniores a videre a de a verbo a hoc p " p , a quasi a semper a magis @ 4055 a expediat a negocia a terminari a et a diffiniri a per a plures a quam a per a vnum p , @ 4056 a respondetur a quod a aliquando a magis a expedit a negocia a terminari a per @ 4057 a plures a quam a per a unum p , a et a aliquando a magis a expedit a quod a tractentur @ 4058 a per a unum p . a Et a ideo a expedit a communitati a fidelium a ut a regatur a ab a uno @ 4059 a optimo p , a vel a saltem a bono p , a qui a solus a aliqua a negotia a et a quaestiones @ 4060 a tractet a et a diffiniat p , a aliqua a vero a tractet a cum a aliis p , a pluribus a vel @ 4061 a paucioribus p , a secundum a quod a erit a expediens p , a et a diffiniat p . a Et a ideo @ 4062 a in a casu a de a quo a sit a mentio a Act~ s 15 a erat a expediens a ut a non a unus @ 4063 a solus a sed a plures a conquirerent p . a Et a convenerunt a apostoli a et @ 4064 a seniores p , a non a quidem a omnes a principantes a communitati a fidelium p , a sed @ 4065 a tanquam a necessarii a et a utiles a uni a principanti a et a capiti a omnium a pro @ 4066 a favore a vel a consilio a praestando p . a Quandoque a enim a vocantur a aliqui a ad @ 4067 a aliquos a tractatus a in a quibus a sufficit a sapientia a unius a magis a pro @ 4068 a favore a praestando a contra a resistentes a vel a inobedientes a quam a pro @ 4069 a consilio a requirendo p . # @ 4071 a Ad a Innocentium a vero a Papam p , a cum a dicit a quod a facilius a invenitur a quod @ 4072 a a a pluribus a senioribus a quaeritur p , a respondetur a quod a hoc a de a multis @ 4073 a dubiis a continet a veritatem p ; a quando a tamen a ad a alicuius a inventionem @ 4074 a sufficit a unus a solus a qui a tunc a non a indiget a favore a vel a auxilio a aut @ 4075 a consilio a plurium p , a melius a est a quod a queratur a et a inveniatur a ab a uno @ 4076 a quam a a a pluribus p . # @ 4078 a Ad a aliam a vero a allegationem p , a quae a fundatur a in a hoc p , a quod a plures @ 4079 a sunt a minus a pervertibles a et a corruptibiles a a a malitiis a et @ 4080 a concupiscentiis a et a passionibus a pravis a quam a unus p , a et a per @ 4081 a consequens a magis a expedit a communitati a fidelium a a a pluribus a regi @ 4082 a quam a ab a uno p , a quia a magis a expedit a sibi a regi a ab a illo a vel a illis a cuius @ 4083 a vel a quorum a voluntas a est a minus a pervertibilis a et a corruptibilis a a @ 4084 a passionibus a pravis p , a respondetur a quod a aliquo a modo a voluntas a unius @ 4085 a est a minus a pervertibilis a et a corruptibilis a a a passionibus a pravis a et @ 4086 a affectionibus a quam a voluntas a plurium p . a Ad a cuius a evidentiam a dicitur @ 4087 a esse a sciendum a quod a voluntatem a plurium a vel a multitudinis a esse @ 4088 a pervertibilem a dupliciter a potest a intelligi p : a vel a quod a sit @ 4089 a pervertibilis a secundum a se a totam p , a accipiendo a totam @ 4090 a sincathegoreumatice a vel a secundum a partem p . a Primo a modo a voluntas @ 4091 a plurium a est a minus a pervertibilis a quam a voluntas a unius p . a Secundo a modo @ 4092 a voluntas a plurium a est a magis a pervertibilis a quam a voluntas a unius @ 4093 a determinati p , a puta a voluntas a istius a vel a illius p ; a citius a enim a et @ 4094 a facilius a perverti a potest a et a corrumpi a aliqua a multitudo a secundum @ 4095 a partem a quam a unus a solus p , a quia a ad a corruptionem a cuiuslibet a de a illa @ 4096 a multitudine a corrumpitur a illo a modo a et a pervertitur a ipsa a multitudo p , @ 4097 a quia a quamvis a non a pervertantur a singuli p , a tamen a in a multitudine a ipsa @ 4098 a aliqua a perversio a reperitur p . a Ad a bonitatem a et a idoneitatem @ 4099 a principantis a requiritur a quod a nec a etiam a secundum a partem a sit @ 4100 a perversus p , a et a ideo a magis a expedit a communitati a fidelium a regi a ab @ 4101 a illo a qui a etiam a secundum a partem a est a minus a pervertibilis p . a Talis @ 4102 a autem a est a unus a et a non a plures p , a et a ideo a magis a expedit a communitatem @ 4103 a fidelium a regi a ab a uno a quam a a a pluribus p . # @ 4105 a Ad a auctoritatem a autem a Aristotelis a quae a accipitur a ex a III @ 4106 p / a Politicorum p / a c~ s 8 p , a respondetur a quod a in a casu p , a quando a pauci @ 4107 a non a sufficiunt a ad a perfecte a videndum a quid a est a agendum a et a quid @ 4108 a omittendum p , a quamvis a aliquo a modo a hoc a perpendant a imperfecte p , a tunc @ 4109 a expedit a multitudinem a convenire p : a non a quidem a ad a principandum p , a sed @ 4110 a ad a deliberandum a et a inveniendum a quid a est a toti a communitati @ 4111 a expediens a et a ad a consulendum a quid a facere a principans a teneatur p . a Quod @ 4112 a si a principans a nollet a sequi a eorum a consilium a et a immineret a periculum @ 4113 a notabile p , a haberent a corrigere a ipsum p . a Ideo a autem a in a tali a casu @ 4114 a expedit a multitudinem a convenire a modo a praedicto p , a quia a omnes a simul @ 4115 a sunt a aliquid a melius a quam a pauci p , a et a tam a circa a mores a quam a circa @ 4116 a intellectum a possunt a plura a videre p . a Quando a autem a pauci a sufficiunt @ 4117 a ad a videndum a perfecte a quid a est a agendum a et a quid a omittendum p , a non @ 4118 a expedit a multitudinem a convenire a ad a tractandum p , a sed a melius a est a quod @ 4119 a conveniant a pauci p , a sufficientes a tamen p . a Et a ideo a quando a unus @ 4120 a sufficit p , a non a oportet a convenire a multos p , a et a si a unus a non a sufficit @ 4121 a ad a inveniendum a quid a necesse a est p , a fieri a expedit a ut a quot @ 4122 a sufficiant p , a multos a vel a paucos p , a valeat a convocare a et a procedere a de @ 4123 a consilio a eorundem p , a ita a ut a non a principentur a cum a ipso p . # @ 4125 a Per a praedicta a patet a quomodo a respondetur a ad a auctoritatem @ 4126 a Aristotelis a cum a innuitur a quod a plures a sunt a magis a impervertibiles @ 4127 a quam a unus p . a Quia a dicunt a quod a uno a modo a sunt a magis a impervertibiles p , @ 4128 a et a alio a modo a sunt a magis a pervertibiles p : a non a quidem a ut a omnes a simul @ 4129 a pervertantur a facilius a quam a aliquis a unus a determinatus p , a sed a quia @ 4130 a facilius a invenitur a perversitas a inter a eos a quam a in a uno a determinato p , @ 4131 a quia a quocunque a eorum a perverso a reperitur a inter a omnes a perversitas p , @ 4132 a quamvis a non a oporteat a quod a in a aliquo a uno a determinato a reperiatur @ 4133 a perversitas p . a Ad a bonitatem a autem a et a idoneitatem a principantis @ 4134 a requiritur a quod a nulla a in a ipso a sit a perversitas p . a Et a ideo p , a quandoque @ 4135 a reperitur a perversitas a in a aliqua a multitudine p , a etiam a in a uno a solo @ 4136 a illius a multitudinis p , a eo a ipso a illa a multitudo a non a est a idonea a ad @ 4137 a principandum p , a iuxta a Apostolum p , a ad a Gal~ p , s 5 p , p " a Modicum a fermentum @ 4138 a totam a massam a corrumpit p " p . a Quare a magis a expedit a communitati a fidelium @ 4139 a ut a regatur a ab a uno a quam a a a pluribus a simul a principantibus a et a vicem @ 4140 a unius a gerentibus p , a quia a non a ita a faciliter a reperitur a perversitas a in @ 4141 a uno a sicut a in a quacunque a multitudine p , a quantumcumque a parva p , a cuius @ 4142 a ille a unus a sit a pars a et a alius a cum a eo p , a qui a ita a perverti a potest a sicut @ 4143 a ipse p . # # @section 3 {tx68d} $ {3.1.2}{c19}{tx68d} # @ 4147 a Secundum a ista a nunquam a essent a vocandi @ 4148 a plures a nec a etiam a multitudo a ad a consilium p , a cuius a oppositum a non @ 4149 a solum a Aristoteles a et a alii p , a sed a etiam a ista a opinio a tenet p : a quia @ 4150 a facilius a invenitur a perversitas a in a multitudine a et a inter a quosque @ 4151 a plures a quam a in a uno a solo p ; a perversitas a autem a summe a fugienda a est p . # # @section 3 {tx69m} $ {3.1.2}{c19}{tx69m} # @ 4155 a Respondetur a quod a quandoque a unus @ 4156 a sufficit p , a ita a quod a nec a consilio a nec a favore a indiget a aliorum p , a non @ 4157 a sunt a vocandi a plures p , a quia a frustra a fit a per a plures a quod a aeque a bene @ 4158 a potest a fieri a per a unum p . a Sed a quando a unus a non a sufficit a ad a perfecte @ 4159 a videndum a vel a agendum a id a quod a agendum a est p , a tunc a expedit a vocare @ 4160 a plures p , a vel a pro a consilio a vel a pro a auxilio a vel a pro a favore p , a quia @ 4161 a sicut a inter a plures a et a in a multitudine a potest a inveniri a perversitas p , @ 4162 a ita a inter a plures a et a in a multitudine a maior a scientia a et a prudentia a et @ 4163 a bonitas a reperitur p . a Et a ideo a quando a unus a non a sufficit a convenire @ 4164 a debent a plures p : a quamvis a hoc a possit a esse a indifferens a ad a bonum a et a ad @ 4165 a malum p . a Plures a enim a convenientes a interdum a bene a et a interdum a male @ 4166 a procedunt p . a Et a ideo p , a quando a propter a bonitatem a eorum a qui a convenire @ 4167 a habent a probabiliter a creditur a quod a recte a consulent a et a facient p , @ 4168 a agendum a est a ut a conveniant p , a si a unus a non a sufficit p . a Quando a autem @ 4169 a probabiliter a invenitur a quod a a a rectis a itineribus a deviabunt p , @ 4170 a impediendi a sunt a ne a conveniant p , a quia a melius a est a nihil a agere a quam @ 4171 a malum a facere p . a Unde a si a probabiliter a creditur a quando a aliqui a ad @ 4172 a generale a concilium a convocantur a quod a non a rite a concilium @ 4173 a celebrabunt p , a impediendi a sunt a ne a conveniant p . a Si a autem a probabiliter @ 4174 a creditur a quod a rite a concilium a celebrabunt p , a agendum a est a ut @ 4175 a conveniant p , a nisi a credatur a quod a minus a utilitatis a faciant a quam a sit @ 4176 a incommoditas a quam a incurrent a ex a laboribus a et a expensis p . # # @section 3 {tx70d} $ {3.1.2}{c19}{tx70d} # @ 4180 a Nunc a narra a quomodo a respondetur a ad @ 4181 a verba a Aristotelis a quibus a videtur a concludere a quod a aristocratia @ 4182 a melior a et a eligibilior a est a quam a regnum p . # # @section 3 {tx71m} $ {3.1.2}{c19}{tx71m} # @ 4186 a Respondetur a quod a non a intendit @ 4187 a Aristoteles a concludere a quod a simpliciter a et a semper a melior a est a et @ 4188 a eligibilior a aristocratia a quam a regnum p , a etiamsi a regitur a ab a uno @ 4189 a optimo a vel a bono p , a sed a intendit a concludere a quod a interdum a melior a est @ 4190 a et a eligibilior a aristocratia a quam a regnum p . a Quia a enim a tota a multitudo @ 4191 a principantium a in a aristocratia a non a est a secundum a se a totam a ita @ 4192 a pervertibilis a sicut a unusquisque a qui a esset a de a illa a multitudine p , a et @ 4193 a maior a est a prudentia a et a etiam a virtus a seu a bonitas a in a tota @ 4194 a multitudine a quam a in a uno p , a ideo a potest a accidere a quod a melius a sit a ut @ 4195 a plures a principentur a aristocratice a quam a unus a regaliter p , a quia a ille @ 4196 a unus a qui a regaliter a principaretur a posset a perverti a aliis a non @ 4197 a perversis p . a Peius a est a autem a quod a aliquis a pervertatur a quando a solus @ 4198 a principatur a quam a quando a principatur a cum a aliis p ; a si a enim @ 4199 a pervertatur a quando a principatur a cum a aliis p , a minora a et a pauciora a mala @ 4200 a facere a potest a regulariter a quam a si a solus a principans a pervertatur p . @ 4201 a Et a ideo a quandoque a melior a est a et a eligibilior a aristocratia a quam @ 4202 a regnum p . a Saepe a tamen a et a communius p , a et a ideo a quodammodo a simpliciter p , @ 4203 a melius a est a regnum a quam a aristocratia a propter a utilitates a quae @ 4204 a dictae a sunt a prius a c~ s 18 a et a propter a alias a plures p . a Et a hinc a est a quod @ 4205 a antiqui a rationabiliter a aliquando a aristocratiam a mutabant a in a regnum @ 4206 a et a aliquando a regnum a in a aristocratiam p , a sicut a de a Romanis a et a aliis @ 4207 a quampluribus a gentibus a possent a poni a exempla a quamplura p ; a aliquando @ 4208 a enim a principabantur a reges a et a aliquando a plures a simul p , a et a plures @ 4209 a tam a Romani a quam a aliae a gentes a huiusmodi a transmutationes a fecerunt p . # # @section 2 {c20} $ {3.1.2}{c20} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c20}{tt} # @ 4214 a Capitulus a XX # # @section 3 {tx72d} $ {3.1.2}{c20}{tx72d} # @ 4218 a Occasione a eorum a quae a ultimo @ 4219 a recitasti p , a interrogandum a duxi a an a secundum a istam a opinionem @ 4220 a expediat a communitati a fidelium a ut a habeant a potestatem a transmutandi @ 4221 a principatum a aristocraticum a in a principatum a similem a principatui @ 4222 a regali a et a econverso p , a ut a habeant a potestatem a constituendi a unum @ 4223 a summum a pontificem a qui a omnibus a aliis a praesit a et a etiam a habeant @ 4224 a potestatem a constituendi a seu a eligendi a simul a plures a summos @ 4225 a pontifices a qui p , a aequalem a potestatem a habentes p , a simul a aristocratice @ 4226 a regant a et a praesint a fidelibus a aliis a universis p , a ut a unum a principatum @ 4227 a in a alium a indifferenter p , a sicut a videbitur a expedire p , a valeat @ 4228 a transmutare p , a ad a modum a quo a gentes a principatum a aristocraticum @ 4229 a rationabiliter a transmutaverint a in a regalem p , a et a econverso p . # # @section 3 {tx73m} $ {3.1.2}{c20}{tx73m} # @ 4233 a Circa a hoc a diversae a sunt a opiniones p , a et @ 4234 p ( a stante a opinione a quae a ponit a quod a aliquibus a aliquando a melior a est @ 4235 a principatus a aristocraticus a principatu a regali a et a aliquando a eisdem @ 4236 a praecellit a principatus a regalis p ) a una a est a quod a expedit a communitati @ 4237 a fidelium a ut a habeat a talem a potestatem a transmutandi a principatum @ 4238 a aristocraticum a in a principatum a unius a summi a sacerdotis a et @ 4239 a econverso p , a secundum a quod a necessitas a et a qualitas a temporis a unum @ 4240 a principatum a vel a alium a exigit a et a requirit p . # # @section 3 {tx74d} $ {3.1.2}{c20}{tx74d} # @ 4244 a Pro a ista a opinione a aliquas @ 4245 a allegationes a adducas p . # # @section 3 {tx75m} $ {3.1.2}{c20}{tx75m} # @ 4249 a Pro a ipsa a potest a taliter a allegari p . a Sicut @ 4250 a expedit a ut a secundum a varietatem a temporum a statuta a varientur a humana p , @ 4251 p / a Extra p / p , p / a De a consanguinitate a et a affinitate p / p , @ 4252 p / a Non a debet a reprehensibile p / p , a sic a expedit a ut a secundum @ 4253 a varietatem a temporum a principatus a varientur a humani p . a Sed a Ecclesia @ 4254 a Christi a habet a potestatem a principaliter a super a humanos a principatus @ 4255 a quantum a ad a omnia a quae a sibi a expediunt p . a Ergo a habet a potestatem @ 4256 a variandi a huiusmodi a principatus p . # # @section 3 {tx76d} $ {3.1.2}{c20}{tx76d} # @ 4260 a Dici a posset a quod a principatus a quo @ 4261 a summus a sacerdos a principatur a cunctis a fidelibus a non a est a humanus a sed @ 4262 a divinus p , a quia a a a solo a Deo a institutus a existit p ; a ergo a non a decet p , a et @ 4263 a per a consequens a non a expedit p , a ut a ecclesia a super a principatum a papalem @ 4264 a habeat a potestatem p . # # @section 3 {tx77m} $ {3.1.2}{c20}{tx77m} # @ 4268 a Haec a responsio a impugnatur p , a quia a licet @ 4269 a principatus a papalis a sit a quoad a hoc a divinus p , a quod a Christus @ 4270 a ordinavit a ipsum a debere a esse a in a Ecclesia p , a quantum a ad a multa a tamen @ 4271 a videtur a esse a humanus p . a Nam a ad a homines a pertinet a ordinare a quis @ 4272 a assumi a debeat a ad a ipsum a et a qui a debent a eligere a et a qui a debeant @ 4273 a assumptum a corrigere p , a si a correctione a indigeat p , a et a consimilia p . a Ergo @ 4274 a consimiliter a quantum a ad a hoc a erit a humanus p , a quod a per a homines a debeat @ 4275 a ordinari a an a unus a tantummodo a vel a plures p , a quando a expedierit p , a ad @ 4276 a talem a assumi a debeat a principatum p . # @ 4278 a Amplius p , a communitati a fidelium p , a quantum a ad a omnia a quae a necessaria @ 4279 a sunt a pro a his a quae a sunt a propria a Christianis p , a optime a est a provisum p , @ 4280 a et a ideo a non a minus a bene a quam a cuique a alii a communitati a vel a genti p , a ut @ 4281 a in a omnibus a talibus p , a quantum a ad a omnia a quae a expediunt p , a et a ut @ 4282 a expediunt p , a habeat a potestatem p . a Sed a si a Ecclesia a haberet a potestatem @ 4283 a transmutandi a principatum a qui a inciperet a esse a minus a expediens a in @ 4284 a alium a principatum a magis a expedientem p , a melius a esset a provisum a quam @ 4285 a si a potestatem a huiusmodi a non a haberet p . a Ergo a cum a in a talibus a sit @ 4286 a optime a provisum a sibi p , a habet a potestatem a transmutandi a principatum @ 4287 a unius a in a principatum a plurium p , a si a adverterit a quod a sit a magis @ 4288 a expediens a ut a regatur a a a pluribus a principatu a aristocratico a quam a ab @ 4289 a uno a solo p . # @ 4291 a Rursus p , a non a minus a expedit a communitati a fidelium a ut a habeat @ 4292 a potestatem a tollendi a principatus a qui a incipiunt a esse a onerosi a vel @ 4293 a minus a utiles a quam a tollendi a consuetudines a onerosas p , a cum a nihil @ 4294 a possit a plus a nocere a Ecclesiae a quam a principatus a onerosus a et @ 4295 a inutilis p , a iuxta a sententiam a Augustini p , a qui p , a ut a legitur a dist~ s 81 p , @ 4296 p / a Nemo p / p , a ait p : p " a Nemo a quippe a in a Ecclesia a amplius a nocet a quam @ 4297 a qui a perverse a agens a nomen a vel a ordinem a sanctitatis a et a sacerdotis @ 4298 a habet p " p . a Ex a quo a colligitur a quod a nihil a amplius a nocet a Ecclesiae a quam @ 4299 a princeps a perversus a et a principatus a perversus p . a Quare p , a si a Ecclesia @ 4300 a animadvertat a quod a Ecclesia a perverse a vel a minus a utiliter a regitur a ex @ 4301 a hoc a quod a unus a solus a omnibus a principatur p , a expedit a ut a habeat @ 4302 a potestatem a talem a principatum a in a alium a qui a pro a tempore a erit @ 4303 a utilior a transmutare p . # @ 4305 a Adhuc p , a non a expedit a Ecclesiae a illi a principatui a alligari a qui a potest @ 4306 a in a principatum a pessimum a transmutari p . a Sed a principatus a quo @ 4307 a principatur a unus a solus a potest a in a principatum a pessimum @ 4308 a transmutari p , a quemadmodum a principatus a regalis p , a non a obstante a quod @ 4309 a sit a optimus p , a quantum a est a ex a natura a principatus p , a potest a in @ 4310 a tyrannidem p , a qui a est a principatus a pessimus p , a transmutari p , a secundum @ 4311 a quod a Aristoteles a in p / a Ethicis p / a et a in p / a Politicis p / @ 4312 a asserit a et a probat a aperte p . a Ergo a non a expedit a Ecclesiae a ut @ 4313 a principatui a quo a principatur a unus a solus a taliter a astringatur a quod @ 4314 a non a possit a illum a in a principatum a alium p , a scilicet a aristocraticum p , @ 4315 a utiliorem a pro a tempore a transmutare p . # @ 4317 a Praeterea p , a ut a etiam a lex a civilis a testatur p , p " a In a rebus a novis @ 4318 a constituendis a evidens a debet a esse a utilitas a ut a recedatur a ab a eo a iure @ 4319 a quod a diu a aequum a visum a est p " p . a Ex a quo a colligitur a quod a propter @ 4320 a evidentem a utilitatem a est a novitas a facienda p , a ita a etiam a ut a recedatur @ 4321 a ab a eo a iure a quod a diu a aequum a visum a est p . a Sed a non a magis a recedendum @ 4322 a est a a a iure a quam a a a principatu p , a quia a in a omni a communitate a nihil @ 4323 a potest a esse a magis a servandum a quam a ius p . a Quod a enim a iuri a non a congruit @ 4324 a nullo a modo a est a servandum p . a Ergo a propter a evidentem a utilitatem a est @ 4325 a novitas a facienda a ut a recedatur a a a principatu a qui a diu a rationabilis @ 4326 a et a aequus a apparuit p . a Quare p , a si a appareat a evidenter a Ecclesiae a pro @ 4327 a aliquo a tempore a quod a maior a utilitas a proveniret a Ecclesiae a ex @ 4328 a principatu a aristocratico a quo a plures a simul a regent a communitatem @ 4329 a fidelium a quam a ex a principatu a unius p , a est a talis a novitas a facienda a ut @ 4330 a a a principatu a unius a qui a diu a aequus a visus a est a et a utilis a recedatur p . # @ 4332 a Item p , a quod a in a favorem a et a utilitatem a inductum a est a aliquorum a non @ 4333 a debet a in a eorum a damnum a et a dispendium a retorqueri p . a Sed a principatus @ 4334 a cui a debeant a subdi a universi a fideles a inductus a est a in a favorem a et @ 4335 a utilitatem a cunctorum a fidelium p . a Ergo a si a aliqua a species a principatus @ 4336 a incipit a esse a dispendiosa a fidelibus a vel a minus a utilis p , a expedit a ut @ 4337 a illa a species a principatus a in a aliam a utiliorem a pro a tempore @ 4338 a transmutetur p . a Quare a Ecclesia a habet a potestatem a constituendi @ 4339 a principatum a aristocraticum a super a cunctos a fideles p , a si a perpendunt @ 4340 a quod a principatus a unius a incipit a esse a dispendiosus a fidelibus p . # @ 4342 a Amplius p , a secundum a Leonem a Papam p , a ut a legitur a dist~ s 45 p , a c~ p / a Licet @ 4343 a enim p / p , p " a Quod a provisum a sit a ad a concordiam a tendere p " a non a debet @ 4344 p " a ad a noxam p " p . a Ex a quo a concluditur a quod a quicquid a provisum a est a ad @ 4345 a concordiam a tollendum a est a si a tendit a ad a noxam p . a Sed a principatus @ 4346 a unius a summi a pontificis a provisus a est a ad a concordiam a cunctorum @ 4347 a fidelium p , a scilicet a ut a unus a praeesset a aliis p " a ne a fieret a schisma p " p , @ 4348 a secundum a Glossam p , a ibidem p . a Ergo a si a principatus a unius a summi @ 4349 a pontificis a tendit a ad a noxam p , a scilicet a ad a amorem a dominandi a seu @ 4350 a tyrannice a principandi p , a vel a etiam a ad a schisma a periculosum a inter @ 4351 a Christianos p ( a si a videlicet a maior a et a potentior a temporaliter a aut @ 4352 a aequalis a pars a Christianorum a nullo a modo a vult a sustinere a principatum @ 4353 a unius a summi a pontificis a et a tamen a vult a sustinere a principatum @ 4354 a aristocraticum a multorum a simul a regentium a quorum a quilibet a sit @ 4355 a summus a pontifex p , a quemadmodum a aliquando a fuerunt a simul a plures @ 4356 a imperatores a et a aliquando a in a eadem a causa a sunt a plures a iudices @ 4357 a aequalem a potestatem a habentes p ) p , a tollendus a est p , a saltem a ad a tempus p , @ 4358 a principatus a unius a regali a principatui a similis p , a et a instituendus @ 4359 a est p , a saltem a quousque a praedicta a mala a seu a pericula a et a consimilia @ 4360 a cessent p , a aristocraticus a principatus p . # @ 4362 a Rursus p , a cessante a causa a cessare a debet a effectus p , p / a Extra p / p , @ 4363 p / a De a appellationibus p / p , p / a Cum a cessante p / p . a Sed a communis @ 4364 a utilitas a est a causa a quare a unus a summus a pontifex a debet a praeesse @ 4365 a cunctis a fidelibus p . a Ergo a si a ex a principatu a unius a non a provenit @ 4366 a communis a utilitas a sed a commune a dispendium p , a talis a principatus a pro @ 4367 a tunc a cessare a debet p . a Ergo a communitas a fidelium a habet a tunc @ 4368 a potestatem a instituendi a alium a principatum p . # @ 4370 a Amplius p , a in a cunctis a Ecclesiis a servari a debet a quod a maior a pars @ 4371 a iudicat a observandum p , p / a Extra p / p , p / a De a his a quae a fiunt a a @ 4372 a maiori a parte a capituli p / p , a c~ s 1 p , a et a dist~ s 65 p , a c~ s 1 a et s 2 a et s 3 p , @ 4373 p / a Extra p / p , p / a De a electione p / p , p / a Licet p / p . a Ergo a si @ 4374 a maior a pars a fidelium a reputat a instituendum a principatum @ 4375 a aristocraticum a super a totam a communitatem a fidelium p , a talis @ 4376 a principatus a instituendus a est p . a Ex a quo a infertur a quod a Ecclesia a seu @ 4377 a communitas a fidelium a habet a potestatem a instituendi a huiusmodi @ 4378 a principatum p . # # @section 3 {tx78d} $ {3.1.2}{c20}{tx78d} # @ 4382 a Ut a notat a Glossa a super a allegatum @ 4383 a capitulum p , p / a Extra p / p , p / a De a his a quae a fiunt a a a maiori a parte @ 4384 a capituli p / p : p " a Non a semper a statur a maiori a parti a nec a pluralitati p , @ 4385 a ut a hic p , a et s 31 a dist~ p , p / a Nicena p / p , a et a supra p , p / a De @ 4386 a electione p / p , p / a Ecclesia a vestra p / p " p . a Et a infra p : p " a Illud @ 4387 a regulare a est a ut a semper a stetur a maiori a parti p . a Sed a maior a pars a est @ 4388 a illa a quae a maiori a pietate a et a ratione a nititur p , s 9 a dist~ p , p / a Sana @ 4389 a quippe p / p , a et s 40 a dist~ p , p / a Multi p , p / a in a fine p ; s 4 p , a q~ s 3 p , a c~ @ 4390 p / a Si a testes p / p , a para~ p / a Item a iurisiurandi p / p " p . a Hoc a etiam @ 4391 p / a Glossa p / p , a dist~ s 40 p , a super a capitulum a ultimum p , a sentire @ 4392 a videtur p , a dicens p : p " a Nullus a gradus a elegantior a sed a vitae a melioris @ 4393 a actio a comprobatur p , s 23 p , a q~ s 4 p , p / a Sicut p / p , a et s 16 p , a q~ s 1 p , @ 4394 p / a Sunt a nonnulli p / p . a Et a est a hic a argumentum a quod a pars a illa a quae @ 4395 a iustiori a ratione a innititur a maior a dicitur p , a licet a sit a minor p : a dist~ @ 4396 s 31 p , p / a Nicena p / p ; s 19 p , p / a In a canonicis p / p ; a et s 4 p , a q~ s 3 a para~ @ 4397 s 2 p ; a et p / a Extra p , a De a testibus p / p , p / a In a nostra p / p " p . a Ex a his @ 4398 a habetur a aperte a quod a non a semper a standum a est a maiori a parti p . a Quare @ 4399 a quamvis a maior a pars a Christianorum a iudicaret a principatum a unius @ 4400 a transmutandum a esse a in a aristocraticum a principatum p , a non a esset a tamen @ 4401 a hoc a faciendum p . # # @section 3 {tx79m} $ {3.1.2}{c20}{tx79m} # @ 4405 a Ista a responsio a impugnatur p . a Quia a licet @ 4406 a non a sit a semper a standum a maiori a parti a sed a aliquando a minori p , a tamen @ 4407 a semper a standum a est a maiori a parti a nisi a a a minori a parte a probetur @ 4408 a aperte a quod a non a est a standum a maiori a parti p . a Hoc a colligitur a ex @ 4409 a Glossa a super a praeallegato a c~ p , a supra p , p / a De a his a quae a fiunt a a @ 4410 a maiori a parte a capituli p / p , a quae a ait p , a post a praeallegata a verba p : @ 4411 p " a Praesumitur a pro a pluralitate p , s 61 a dist~ p , p / a Nullus p / p , a in a fine p , @ 4412 a nisi a contrarium a probetur p , a ut a hic a patet p , a et s 23 a dist~ p , @ 4413 p / a Illud p / p , a et a supra p , p / a De a electione p , a Dudum p / p " p . a Et @ 4414 a ibidem a super a vocabulo p " a ostensum p " a ait p : p " a Non a sufficit a obiicere a nisi @ 4415 a probetur p " p . a Cum a ergo a non a possit a probari a quod a non a est a standum @ 4416 a maiori a parti a christianorum a si a pro a utilitate a communi a voluerint @ 4417 a transmutare a principatum a unius a summi a pontificis a in a aristocraticum @ 4418 a principatum p , a sequitur a quod a in a hoc a standum a est a maiori a parti @ 4419 a fidelium p . # # @section 3 {tx80d} $ {3.1.2}{c20}{tx80d} # @ 4423 a Videtur a quod a rationabiliter a posset @ 4424 a ostendi a quod a in a hoc a non a est a standum a maiori a parti a Christianorum a si @ 4425 a decreverint a instituere a aristocraticum a principatum a super a cunctos @ 4426 a fideles p , a quia a minor a pars a in a contradicendo a maiori a iustiori @ 4427 a niteretur a ratione p ; a nam a minor a pars a tunc a niteretur a ordinatione @ 4428 a Christi p , a quae a omni a praevalet a institutioni a humanae p . # # @section 3 {tx81m} $ {3.1.2}{c20}{tx81m} # @ 4432 a Nonnullis a apparet p , a esto a quod a Christus @ 4433 a ordinasset a unum a summum a pontificem a debere a cunctis a fidelibus @ 4434 a principari p , a quod a pro a utilitate a communi a posset a Ecclesia a alium @ 4435 a instituere a principatum p , a quod a tali a modo a probatur p . a Necessitas a et @ 4436 a utilitas a parificantur p , a ut a Alexander a III a insinuare a videtur p , @ 4437 p / a Extra p , a De a aetate a et a qualitate a praeficiendorum p / p , @ 4438 p / a Quaeris p / p . a Sed a pro a necessitate a licet a facere a contra @ 4439 a praeceptum a divinum p , a etiam a expressum p , a in a his a quae a non a sunt a de a se @ 4440 a mala p , a sed a solum a sunt a mala a quia a prohibita p . a Ergo a etiam a pro @ 4441 a utilitate a communi a licet a facere a contra a praeceptum a Dei a et @ 4442 a ordinationem a Christi p . a Ergo p , a esto a quod a Christus a ordinasset a unum @ 4443 a summum a pontificem a esse a praeficiendum a cunctis a fidelibus p , a liceret @ 4444 a fidelibus a pro a communi a utilitate a alium a instituere a principatum p , @ 4445 a saltem a ad a tempus p . a Maior a videtur a manifeste a probata p , a quae a etiam @ 4446 a probatur a ex a hoc p , a quod a necessitas a et a pietas a parificantur p , a ut @ 4447 a innuit a Gregorius a IX p , p / a Extra p / p , p / a De a feriis p / p , a c~ @ 4448 a ultimo p . a Pietas a autem a utilitatem a includit p . a Ergo a necessitas a et @ 4449 a utilitas a parificantur p , a et a per a consequens a quod a necessitas a facit @ 4450 a licitum a etiam a utilitas a facit a licitum p . a Minor a multis a modis @ 4451 a ostenditur p . a Hoc a enim a Beda a super a Marcum p , a et a habetur @ 4452 p / a Extra p / p , p / a De a regulis a iuris p / p , a c~ p / a Quod a non @ 4453 a est p / p , a patenter a videtur a asserere p , a dicens p : p " a Quod a non a est @ 4454 a licitum a in a lege p , a necessitas a licitum a facit p . a Nam a et a Sabbatum @ 4455 a custodiri a praeceptum a est p ; a Machabei a autem a sine a culpa a in a Sabbato @ 4456 a pugnaverunt p " p . a Ex a quibus a verbis a aperte a videtur a haberi a quod @ 4457 a Machabei a ex a necessitate a licite a fecerunt a contra a expressum a mandatum @ 4458 a divinum p . a Hoc a etiam a Christus a ipse p , a Matth~ s 12 a et a Luc~ s 6 p , a expresse @ 4459 a docere a videtur p , a dicens a quod a David a et a qui a cum a eo a erant a contra @ 4460 a praeceptum a divinum a panes a propositionis a licite a comederunt p , a eo a quod @ 4461 a explicite a praecepit a Deus a ne a quis a nisi a sacerdos a dictos a panes @ 4462 a comederet p . a Ex a quibus a aliisque a quampluribus a colligitur a quod a regula @ 4463 a illa p , a scilicet p " a Necessitas a legem a non a habet p " p , a quae a ponitur @ 4464 p / a Extra p / p , p / a De a consuetudine p / p , p / a Quanto p / p , a et @ 4465 a illa p : p " a Necessitas a legi a non a subiacet p " p , p / a Extra p / p , p / a De @ 4466 a observantia a ieiuniorum p / p , a c~ s 2 p , a et a illa p : p " a Necessitas a in @ 4467 a legibus a excipitur p " p , p / a Extra p / p , p / a De a iureiurando p / p , @ 4468 p / a Querelam p / p , a et a consimiles p , a non a tantum a de a legibus a humanis @ 4469 a positivis a sed a etiam a de a legibus a divinis a positivis p , a nisi a in a eisdem @ 4470 a legibus a divinis a contrarium a caveatur a expresse p , a debet a intelligi p , a ut @ 4471 a necessitas a legi a divinae a positivae a non a subiaceat p . a Secus a est a de @ 4472 a lege a naturali p , a quia a legi a illi a necessitas a subiacet p , a nec a potest @ 4473 a aliqua a necessitas a excusare p . # @ 4475 a Adhuc p , a quod a non a obstaret a talis a ordinatio a Christi a ordinationi @ 4476 a ostenditur p . a Nam a non a minorem a potestatem a super a principatum @ 4477 a sacerdotum a mutandum a habent a Christiani a in a lege a nova a quam a habuerunt @ 4478 a illi a qui a erant a sub a lege a veteri a constituti p . a Sed a non a obstante @ 4479 a praecepto a Dei a de a uno a summo a pontifice a constituendo p , a Exodi s 29 p , @ 4480 a prout a etiam a habetur a in a Decretis p , a dist~ s 21 p , a para~ s 1 p , a postea a David @ 4481 a constituit a plures a summos a pontifices p , a ut a colligitur a ex s 1 a Paralip~ p , @ 4482 a c~ s 24 p ; a unde a et a evangelista a Luc~ p , a c~ s 2 p , a testari a videtur a quod @ 4483 a tempore a Christi a erant a simul a plures a principes a sacerdotum p . a Ergo a et @ 4484 a Christiani a habent a potestatem a constituendi a plures a summos @ 4485 a pontifices p , a non a obstante a quod a Christus a ordinaverit a aliquem a unum @ 4486 a esse a in a summum a pontificem a sublimandum p . # # @section 2 {c21} $ {3.1.2}{c21} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c21}{tt} # @ 4491 a Capitulus a XXI # # @section 3 {tx82d} $ {3.1.2}{c21}{tx82d} # @ 4495 a Puto a te a adduxisse a fortiora a motiva a pro @ 4496 a opinione a praefata p . a Ideo a pro a opinione a contraria a nitere a allegare p . # # @section 3 {tx83m} $ {3.1.2}{c21}{tx83m} # @ 4500 a Quod a ecclesia a non a habeat a potestatem @ 4501 a transmutandi a summum a pontificium a in a aristocraticum a principatum p , @ 4502 a vel a quemcunque a alium p , a videtur a posse a probari p . a Nam a teste a Christo p , @ 4503 a Matth~ s 10 p , a non a est a discipulus a supra a magistrum p , a nec a servus a supra @ 4504 a dominum a suum p . a Omnes a autem a Christiani a discipuli a sunt a et a servi @ 4505 a Christi p ; a ergo a omnes a Christiani a non a habent a potestatem a tollendi @ 4506 a ordinationem a Christi p . a Christus a autem a ordinavit a et a voluit a quod @ 4507 a unus a esset a summus a pontifex a et a caput a omnium a Christianorum p . a Quod a in @ 4508 a facto a ostendit a cum a ordinavit a solum a beatum a Petrum a in a summum @ 4509 a sacerdotem p . a Unde a et a Anacletus a Papa p ( a qui a fuit a tempore a apostolorum p ) @ 4510 a hoc a testatur p , a ut a habetur a dist~ s 21 p , a c~ p / a In a novo p / p , a dicens p : @ 4511 p " a In a Novo a Testamento a post a Christum a dominium a a a Petro a sacerdotalis @ 4512 a incepit a ordo p , a quia a ipsi a primo a pontificatus a in a ecclesia a datus a est p , @ 4513 a dicente a Domino a ad a eum p , p ' a Tu a es a Petrus p ' p , a etc~ p . p " a Ergo a omnes @ 4514 a Christiani a non a habent a potestatem a tollendi a summum a sacerdotium a et @ 4515 a instituendi a quemcunque a alium a principatum p . # @ 4517 a Amplius p , a nulli a Christiani p , a nec a maior a pars a nec a minor p , a habent @ 4518 a potestatem a tollendi a unitatem a ecclesiae p . a Quia a quicunque a scindit @ 4519 a ecclesiam a est a schismaticus a reputandus p . a Nulli a autem a multitudini @ 4520 a Christianorum a quantumcunque a magnae p , a licet a in a ecclesiam a schisma @ 4521 a inducere p . a Unitas a autem a ecclesiae a in a hoc a videtur a consistere p , a ut @ 4522 a habeat a unum a caput a sub a Christo a quod a omnibus a principetur p , a teste @ 4523 a beato a Cypriano p , a qui p , a ut a habetur s 24 p , a q~ s 1 p , a c~ p / a Loquitur p / p , @ 4524 a ait p : p " a Loquitur a Dominus a ad a Petrum p , p ' a Ego a dico a tibi a quia a tu a es @ 4525 a Petrus p , a et a super a hanc a Petram a aedificabo a ecclesiam a meam p ' p . a Super @ 4526 a unum a aedificat a ecclesiam p . a Et a quamvis a apostolis a omnibus a post @ 4527 a resurrectionem a suam a parem a potestatem a tribuat a et a dicat p , p ' a Sicut @ 4528 a misit a me a pater p , a et a ego a mitto a vos p ; a accipite a Spiritum a Sanctum p ' p , @ 4529 a tamen p , a ut a unitatem a manifestaret p , a unitatis a eiusdem a originem a ab a uno @ 4530 a incipientem a sua a auctoritate a disposuit p . a Hoc a erant a utique a et @ 4531 a caeteri a apostoli a quod a Petrus a fuit p , a pari a consortio a praediti a et @ 4532 a honoris a et a potestatis p , a sed a ab a unitate a exordium a proficiscitur p , a ut @ 4533 a ecclesia a Christi a una a monstretur p " p . a Et a infra p : p " a Quam a unitatem a tenere @ 4534 a firmiter a et a vendicare a debemus p , a maxime a nos a episcopi a qui a in @ 4535 a ecclesia a Dei a praesidemus p , a ut a episcopatum a quoque a ipsum a unum a atque @ 4536 a indivisum a probemus p . a Nemo a fraternitatem a fallat p . a Nemo a veritatem @ 4537 a fidei a praevaricatione a perfida a corrumpat p . a Episcopatus a unus a est @ 4538 a cuius a a a singulis a in a solidum a pars a tenetur p " p . a Ex a quibus a verbis @ 4539 a colligitur a quod a unitas a ecclesiae p , a quae a firmiter a est a tenenda p , a ab @ 4540 a uno a procedit a et a unum a episcopatum a requirit p . a Ergo a nulli a multitudini @ 4541 a Christianorum a licet a episcopatum a unum a in a principatum @ 4542 a aristocraticum a vel a alium a transmutare p . # @ 4544 a Rursus p , a sicut a nulla a est a nec a esse a potest a vera a ecclesia a nisi @ 4545 a apostolica p , a sic a nullus a est a in a ecclesia a nec a esse a potest a verus a et @ 4546 a licitus a principatus a primus p , a scilicet a episcopatus a seu @ 4547 a pontificatus p , a nisi a apostolicus p . a Quod a Pelagius p , a allegans a beatum @ 4548 a Augustinum p , a clare a testari a videtur p , a dicens p , s 24 p , a q~ s 1 p , a c~ @ 4549 p / a Pudenda p / p : p " a Nullam a aliam p " p , a scilicet a ecclesiam p , p " a esse @ 4550 a constat a nisi a quae a in a apostolica a est a radice a fundata p , a a a quibus p " p , @ 4551 a scilicet a apostolis p , p " a ipsam a fidem a universo a orbe a propagatam a esse @ 4552 a non a potest a dubitari p . a Quod a ut a vobis p , a licet a notissimum a sit p , a beati @ 4553 a tamen a Augustini a testimonio a comprobemus p . a Audi a quid a in a quodam a opere @ 4554 a suo a dicat a praeclarissimus a doctor a ecclesiae p . a Ait a enim p : p ' a Quod a si @ 4555 a nullo a modo a recte a potest a dici a ecclesia a in a qua a schisma a est p , a restat @ 4556 a ut p , a quoniam a ecclesia a nulla a esse a non a potest p , a ea a sit a quam p , a in a Sedis @ 4557 a Apostolicae a per a successiones a episcoporum a radice a constitutam p , @ 4558 a nullorum a hominum a malitia p ( a etiamsi a nota a et a excludi a non a possit a sed @ 4559 a pro a temporum a ratione a toleranda a iudicetur p ) a ullo a modo a valeat @ 4560 a extinguere p ' p . a Ex a quibus a verbis a colligitur a quod a in a ecclesia a nullus @ 4561 a est a verus a principatus a nisi a qui a per a successiones a episcoporum a est @ 4562 a continuatus a in a Apostolica a Sede p . a Sed a si a institueretur a principatus @ 4563 a aristocraticus a vel a quicunque a alius p , a ille a non a esset a apostolicus p , @ 4564 a nec a in a Sede a Apostolica a per a successiones a episcoporum a constitutus p ; @ 4565 a ergo a non a esset a licitus a reputandus p . # @ 4567 a Preterea p , a papa a in a ecclesia a Dei a habet a plenitudinem a potestatis p . @ 4568 a Quod a ergo a papa a non a potest p , a multo a fortius a nec a aliqua a multitudo @ 4569 a Christianorum p . a Sed a papa a non a posset a ordinare a seu a statuere a quod @ 4570 a post a decessum a eius p , a vel a eo a consentiente a et a volente p , a alius @ 4571 a principatus a quam a pontificatus a summus a esset a in a ecclesia a Dei p , a cum @ 4572 a omnes a Christianos a regi a ab a uno a summo a pontifice a spectat a ad @ 4573 a generalem a statum a ecclesiae p , a contra a quem a papa a dispensare a non @ 4574 a potest p , a ut a testari a videtur a Glossa s 25 p , a q~ s 1 p , a super a capitulum @ 4575 p / a Quae a ad a perpetuam p / p . a Ergo a nec a aliqua a multitudo a potest @ 4576 a instituere a alium a principatum p . # @ 4578 a Adhuc p , a illud a non a potest a aliqua a multitudo a Christianorum a per a quod @ 4579 a haereticam a incurreret a pravitatem p . a Sed a si a quaecunque a multitudo @ 4580 a institueret a alium a principatum a cui a subderentur a omnes a Christiani p , @ 4581 a ipso a facto a haereticam a pravitatem a incurreret p , a quia a privilegium @ 4582 a Romanae a ecclesiae a conaretur a auferre p . a Qui a autem p , a ut a testatur @ 4583 a Nicolaus a Papa p , s 22 p , a q~ s 1 p , p " a Romanae a ecclesiae a privilegium a ab a ipso @ 4584 a summo a ecclesiarum a omnium a capite a traditum a auferre a conatur p , a hic @ 4585 a procul a dubio a in a haeresim a labitur p " p . a Ergo a nulla a multitudo @ 4586 a Christianorum a potest a instituere a alium a principatum a primum a quam @ 4587 a principatum a Romanae a ecclesiae p , a qui a in a hoc a consistit p , a ut a unus @ 4588 a pontifex a summus a omnibus a Christianis a principetur p . # @ 4590 a Praeterea p , a in a uno a episcopatu a non a possunt a esse a duo a episcopi p , a nec @ 4591 a in a uno a archidiaconatu a duo a archidiaconi p , s 7 p , a q~ s 1 p , p / a In @ 4592 a apibus p / p . a Ergo a multo a fortius a in a ecclesia a Dei a non a possunt a esse @ 4593 a duo a aut a plures a summi a pontifices p . a Constat a autem a quod a ecclesia a Dei @ 4594 a non a debet a carere a omni a summo a pontifice p . a Ergo a ecclesia a non a habet @ 4595 a potestatem a instituendi a alium a principatum a principalem a quam a summum @ 4596 a pontificium a unius a qui a omnibus a aliis a principetur p . # @ 4598 a Amplius p , a non a licet a quibusque a Christianis a facere a conditionem @ 4599 a ecclesie a deteriorem a quo a ad a temporalia p , a quamvis a sit a licitum @ 4600 a meliorare a ipsam p ( p / a Extra p / p , p / a De a donationibus p / p , @ 4601 p / a Fraternitatem p / p ; p / a Extra p / p , p / a De a restitutione a in @ 4602 a integrum p / p , a c~ s 1 p ) p ; a ergo a multo a magis a non a licet a quibuscunque @ 4603 a facere a conditionem a ecclesiae a deteriorem a quo a ad a spiritualia p . a Unum @ 4604 a autem a summum a pontificem a Christianis a omnibus a principari a ad @ 4605 a spiritualia a spectat p , a quia a principatus a huiusmodi a spiritualis a est p , @ 4606 a dist~ s 10 p , p / a Suscipitis p / p . a Ergo a non a licet a quibusque @ 4607 a Christianis a principatum a huiusmodi a in a deteriorem a vel a minus a bonum @ 4608 a quomodolibet a transmutare p . a Principatus a autem a aristocraticus p , a et @ 4609 a quilibet a alius p , a est a minus a bonus a quam a principatus a quo a principatur @ 4610 a unus a solus p , a cum a talis a principatus a sit a regalis a vel a similis a regali p . @ 4611 a Ergo a non a licet a quibusque a Christianis a principatum a aristocraticum p , @ 4612 a vel a alium p , a loco a principatus a unius a summi a pontificis a instituere @ 4613 a quoquo a modo p . # # @section 2 {c22} $ {3.1.2}{c22} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c22}{tt} # @ 4618 a Capitulus a XXII # # @section 3 {tx84d} $ {3.1.2}{c22}{tx84d} # @ 4622 a Propter a apparentiam a magnam a quam @ 4623 a allegationes a pro a opinione a utraque a inductae a habere a videntur p , a cupio @ 4624 a eas a magis a discutere a et a audire a quomodo a secundum a diversas a opiniones @ 4625 a respondetur a ad a ipsas p . a Unde a primo a refer a quomodo a opinio a prima a ad @ 4626 a allegationes a ultimo a adductas a nititur a respondere p . # # @section 3 {tx85m} $ {3.1.2}{c22}{tx85m} # @ 4630 a Ad a primam p , a quae a fundatur a in a hoc p , a quod @ 4631 a omnes a Christiani a non a possunt a contra a ordinationem a Christi p , @ 4632 a respondetur a per a eam a quae a condita a fuit a c~ s 20 p , a quod a videlicet @ 4633 a necessitas a et a utilitas a faciunt a licitum a aliquod a quod a alias p , @ 4634 a tanquam a ordinationi a Christi a contrarium p , a esset a illicitum p . a Et a ideo p , @ 4635 a non a obstante a quod a omnes a Christiani a sunt a discipuli a et a servi @ 4636 a Christi a et a non a sunt a supra a ipsum p , a tamen a ex a necessitate a vel @ 4637 a utilitate a possunt a aliquid a contra a ordinationem a eius p ( a hoc a est p , @ 4638 a contra a verba a et a facta a eius a secundum a quod a prima a facie a sonare @ 4639 a videntur p , a non a tamen a contra a intentionem p ) p , a quia a ipse a vult a quod a in @ 4640 a verbis a eius a urgens a necessitas a et a evidens a utilitas a sint a exceptae @ 4641 a ubi a aliquid a ordinat a vel a facit a cuius a contrarium a legi a naturali @ 4642 a minime a adversatur a et a ipse a non a explicat a quod a necessitas a et @ 4643 a utilitas a nullatenus a excipi a deberent p . # @ 4645 a Quod a aliter a quam a prius a probare a conatur p . a Nam a Christus a praecepit @ 4646 a apostolis p , a ut a habetur a Math~ s 5 p , a non a resistere a malo p , a sed a si a quis @ 4647 a percusserit a eos a in a unam a maxillam a praeberent a et a aliam p . a Et a tamen @ 4648 a Apostolo a Paulo a percusso a licuit a dicere a principi a sacerdotum p , @ 4649 p " a Percutiet a te a Deus p , a paries a dealbate p " p , a ut a testatur a Augustinus a in @ 4650 a sermone a de a puero a centurionis p ( a et a ponitur s 23 p , a q~ s 1 p , a c~ @ 4651 p / a Paratus p / p ) p . a Quemadmodum a igitur p , a secundum a Augustinum @ 4652 p ( a ibidem p ) p , a praecepta a illa a Christi a de a patientia p " a magis a sunt a ad @ 4653 a praeparationem a cordis a quam a ad a opus a quod a in a aperto a fit p , a ut @ 4654 a teneatur a in a secreto a animi a patientia a cum a benevolentia p , a in @ 4655 a manifesto a autem a id a fiat a quod a eis a videatur a prodesse a quibus a bene @ 4656 a velle a debemus p " p , a sic a circa a ordinationem a Christi a de a uno a summo @ 4657 a pontifice a constituendo a servandum a est a id a quod a magis a prodest @ 4658 a ecclesiae a suae p , a pro a cuius a utilitate a ordinavit a unum a summum @ 4659 a pontificem a constituendum p , a ut a scilicet a quando a expedit a ecclesiae @ 4660 a quod a sint a plures p , a fiant a plures a qui a aristocratice a regant @ 4661 a ecclesiam p . # @ 4663 a Haec a responsio a videtur a taliter a posse a confirmari p . a Si a licet a facere @ 4664 a contra a verba a praecepti a magis a expressi a contra a verba a praecepti @ 4665 a minus a expressi a licebit a facere p . a Sed a praecepta a Christi a de a patientia @ 4666 a data a apostolis a Matth~ s 5 a magis a expressa a fuerunt a quam a praeceptum a de @ 4667 a uno a summo a pontifice a constituendo a post a Petrum p . a Quia a expresse @ 4668 a dixit p , a absque a omni a conditione p , a modificatione a et a exceptione a sive @ 4669 a determinatione p , p " a Ego a autem a dico a vobis a non a resistere a malo p " p , a etc~ p ; @ 4670 a nusquam a autem a invenitur a quod a dixerit p , p " a Dico a vobis a quod @ 4671 a constituatis a summum a pontificem a post a Petrum p " p , a vel a consimilia @ 4672 a verba p . a Ergo a si a contra a verba a expressa a Christi a de a patientia a licet @ 4673 a venire p , a non a contra a mentem p - p - a quemadmodum a et a ipsemet a Christus @ 4674 a fecit p , a ut a testatur a Augustinus p , a ubi a prius p , a dicens p : p " a Liquido @ 4675 a ostenditur a quod a ipse a Dominus a Jesus p , a exemplum a singulare @ 4676 a patientiae p , a cum a percuteretur a in a faciem p , a respondit p , p ' a Si a male @ 4677 a locutus a sum p , a exprobra a de a malo p ; a si a autem a bene p , a quid a me a caedis p ? p ' @ 4678 a Nequaquam a igitur a praeceptum a suum p , a si a verba a sua a intueamur p , @ 4679 a implevit p , a neque a enim a percutienti a praebuit a alteram a partem p , a sed @ 4680 a potius a prohibuit a ne a faceret p " p - p - a multo a magis a contra a verba a Christi @ 4681 a non a expressa a de a uno a summo a pontifice a constituendo a licet a facere @ 4682 a Christianis p , a ut a scilicet a non a constituant a unum a sed a plures a summos @ 4683 a pontifices p , a quando a hoc a expedit a ecclesiae a Christi p . # @ 4685 a Christus a expressis a verbis p , a nullum a casum a excipiendo p , a praecepit a non @ 4686 a iurare p , a dicens p , a Matth~ s 5 p , p " a Ego a autem a dico a vobis a non a iurare @ 4687 a omnino p , a neque a per a coelum p " p , a etc~ p , a et a post p : p " a Sit a autem a sermo a vester @ 4688 a est p , a est p , a non p , a non p . a Quod a his a amplius a est a a a malo a est p " p . a Et a tamen p , @ 4689 a non a obstante a isto a praecepto a Christi a expresso p , a licet a in a casu @ 4690 a iurare p , p / a Extra p / p , p / a De a electione p / p , @ 4691 p / a Significasti p / p , a et p / a Extra p / p , p / a De @ 4692 a iureiurando p / p , p / a Etsi a Christus p / p , s 22 p , a q~ s 1 p , p / a Non @ 4693 a est p / p , a ubi a asserit a Augustinus a quod a iurare a licet a propter @ 4694 a infirmitatem a vel a incredulitatem a eorum a qui a non a aliter a ad a fidem @ 4695 a moventur p . a Ergo p , a multo a magis p , a non a obstante a quod a Christus a fecerit @ 4696 a beatum a Petrum a summum a pontificem a et a caput a omnium a Christianorum p , @ 4697 a licet a Christianis a propter a communem a utilitatem a totius a ecclesiae @ 4698 a plures a simul a constituere a summos a pontifices p , a si a hoc a aliquando @ 4699 a expediat p . # @ 4701 a Rursus p , a Christus a expresse a praecepit a apostolis p , a Matth~ s 10 p , a ne @ 4702 a possiderent a aurum a vel a argentum a aut a pecuniam a et a ne a haberent a duas @ 4703 a tunicas a vel a portarent a calciamenta p . a Et a tamen a manifesta a necessitate @ 4704 a cogente a licebat a eis a contra a ista a venire p , a implendo a scilicet a mentem @ 4705 a Christi p , a non a verba p . a Quod a ipse a satis a insinuare a videtur p , a dicens @ 4706 a apostolis p , a Lucae s 22 p : p " p ' a Quando a misi a vos a sine a sacculo a et a pera a et @ 4707 a calciamentis p , a nunquid a aliquid a defuit a vobis p ? p ' a At a illi a dixerunt p , @ 4708 p ' a Nihil p ' p . a Dixit a ergo a eis p , p ' a Sed a nunc a qui a habet a sacculum a tollat p , @ 4709 a similiter a et a peram p , a et a qui a non a habet p , a vendat a tunicam a suam a et a emat @ 4710 a gladium p . p ' p " a Ex a quibus a verbis a Beda a elicit a quandam a regulam @ 4711 a generalem p , a quod a scilicet a non a obstante a praecepto a Christi p , a alia a est @ 4712 a regula a vivendi a tempore a pacis p , a alia a tempore a persecutionis p . a Ex a qua @ 4713 a regula a Bedae a potest a quaedam a alia a generalior a colligi p , a quod @ 4714 a scilicet a propter a necessitatem a et a utilitatem a licet a venire a contra @ 4715 a ordinationem a Christi p . a Si a enim p , a non a obstante a praecepto a Christi p , @ 4716 a alia a est a regula a vivendi a tempore a pacis p , a alia a tempore @ 4717 a persecutionis p , a ratione a consimili p , a non a obstante a praecepto a Christi p , @ 4718 a alia a est a regula a vivendi a in a casu a necessitatis a et a utilitatis p , a alia @ 4719 a extra a casum a necessitatis a et a utilitatis p , a cum a non a nisi a propter @ 4720 a necessitatem a et a utilitatem a sit a alia a regula a vivendi a tempore a pacis p , @ 4721 a alia a tempore a persecutionis p . a Si a enim a nulla a apparet a necessitas a nec @ 4722 a utilitas a propter a persecutionem p , a regula a vivendi p , a praesertim @ 4723 a promissa p , a nullatenus a est a dimittenda p . a Propter a necessitatem a igitur @ 4724 a et a utilitatem a licet a non a implere a verba a Christi p . a Ergo a non a obstante @ 4725 a quacunque a ordinatione a Christi a de a uno a summo a pontifice @ 4726 a constituendo p , a licebit p , a si a evidens a utilitas a hoc a exposcit p , a plures @ 4727 a constituere a summos a pontifices a qui a aristocratice a gubernent @ 4728 a universitatem a fidelium p . # @ 4730 a Amplius p , a licet a ex a causa a differre a electionem a summi a pontificis p . @ 4731 a Ergo a licet a pro a tempore a constituere a alios a qui a gubernent @ 4732 a communitatem a fidelium p . # # @section 2 {c23} $ {3.1.2}{c23} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c23}{tt} # @ 4737 a Capitulus a XXIII # # @section 3 {tx86d} $ {3.1.2}{c23}{tx86d} # @ 4741 a Allegationes a praescriptae a et a aliquae @ 4742 a aliae a prius a adductae a fundantur a in a hoc p , a quod a licet a venire a contra @ 4743 a verba a divini a praecepti a et a Christi p , a licet a non a contra a mentem a seu @ 4744 a intentionem a praecipientis p , a quae a aliquam a apparentiam a habere @ 4745 a videntur p . a Ideo a contra a fundamentum a eorum a obiiciam p , a ut a tam @ 4746 a fundamentum a quam a dictas a allegationes a et a consimiles a melius @ 4747 a intelligam a et a advertere a valeam a an a quid a contineant a veritatis p . # @ 4749 a Videtur a ergo a quod a nullo a modo a licet a venire a contra a verba a divini @ 4750 a praecepti a seu a Christi p , a nec a propter a necessitatem a nec a propter @ 4751 a utilitatem p . a Nam a de a similibus a simile a iudicium a est a habendum p . a Ergo @ 4752 a eodem a modo a censendum a est a de a quoque a praecepto a divino a et a de @ 4753 a omnibus p . a Sed a praeceptum a divinum a de a matrimonio a inter a virum a et @ 4754 a uxorem a non a solvendo a sic a obligat a quod a in a nullo a casu p , a excepto a casu @ 4755 a expresso a a a Christo p ( a scilicet a casu a fornicationis p ) p , a propter @ 4756 a quamcunque a necessitatem a vel a utilitatem a licet a uxorem a dimittere p , a ut @ 4757 a testatur a ipsemet a Christus p , a Matth~ s 5 a et s 19 p , a et a Marc~ s 10 p . a Ergo a et @ 4758 a omne a praeceptum a divinum a et a Christi a sic a obligat a quod a in a nullo a casu @ 4759 a qui a non a sit a expressus a a a Deo a vel a a a Christo a propter a necessitatem a et @ 4760 a utilitatem a liceret a venire a contra a preceptum a divinum p . a Praetera p , a si @ 4761 a propter a necessitatem a et a utilitatem a liceret a venire a contra @ 4762 a preceptum a divinum p , a omnia a sacramenta a Christi a mutare a propter @ 4763 a necessitatem a et a utilitatem a liceret p . a Quia a nullus a obligatur a ad @ 4764 a sacramenta a quaeque a nisi a propter a preceptum a divinum p ; a ergo a propter @ 4765 a necessitatem a et a utilitatem a liceret a non a baptizare a vel a aliter @ 4766 a baptizare a quam a institutum a est a a a Christo p , a puta a in a vino a vel a alio @ 4767 a liquore p , a si a aqua a haberi a non a posset a et a baptismus a differri a non @ 4768 a posset p . a Liceret a etiam a conficere a corpus a Christi a de a alio a pane a quam @ 4769 a triticeo p , a quando a panis a triticeus a haberi a non a posset p . a Liceret @ 4770 a etiam p , a quando a vinum a haberi a non a posset p , a conficere a sanguinem @ 4771 a Christi a de a aqua a vel a alio a liquore p . a Et a sic a omnia a sacramenta a mutare @ 4772 a liceret a propter a necessitatem a et a utilitatem p . # @ 4774 a Rursus p , a nulli a licet a venire a contra a verba a alicuius a praecepti a nisi @ 4775 a qui a habet a potestatem a dispensandi a contra a tale a praeceptum a vel @ 4776 a interpretandi a idem a praeceptum p . a Sed a nullus a potest a dispensare @ 4777 a contra a praecepta a divina a nec a interpretari a eadem a praecepta p . a Ergo @ 4778 a nulli a licet a venire a contra a verba a praecepti a divini p . # @ 4780 a Ex a his a concluditur a quod a si a Christus a ordinavit a unum a summum @ 4781 a pontificem a esse a praeficiendum a cunctis a fidelibus p , a nullo a modo @ 4782 a licebit a Christianis a quibusque a plures a simul a constituere a summos @ 4783 a pontifices p . # @ 4785 a Ista a sunt a quae a mihi a videntur a efficacius a improbare a assertionem @ 4786 a praedictam p . a Ideo a narra a quomodo a respondetur a ad a ipsa p , a et a incipias @ 4787 a ab a ultimo p , a quia a forte a aliquae a responsiones a ad a alia a dependent a ab @ 4788 a illo p . # # @section 2 {c24} $ {3.1.2}{c24} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c24}{tt} # @ 4793 a Capitulus a XXIIII # # @section 3 {tx87m} $ {3.1.2}{c24}{tx87m} # @ 4797 a Obiectio a illa a mentionem a facit a de @ 4798 a duobus p , a scilicet a de a potestate a dispensandi a contra a praeceptum a Dei @ 4799 a sive a Christi p , a et a de a potestate a interpretandi a praeceptum a Dei a sive @ 4800 a Christi p . a Quantum a ad a primum a dicitur a quod a Christiani a quicunque a non @ 4801 a habent a potestatem a dispensandi a contra a praeceptum a divinum a seu @ 4802 a Christi p , a nisi p " a dispensatio p " a interpretatio a sive a iuris a declaratio @ 4803 a appelletur p , a qualiter a Glossa p , s 25 p , a q~ s 1 p , a super a c~ p / a Sunt @ 4804 a quidem p / p , a loqui a videtur p , a dicens a quod p " a papa a dispensat a in @ 4805 a evangelio a interpretando a ipsum p " p . a Cui a concordare a videtur a assertio @ 4806 a quorundam a iuristarum a dicentium p : p " a Dispensatio a dicitur a declaratio @ 4807 a sive a commutatio p . a Sic a potest a dispensare p " p , a scilicet a papa p , p " a de a voto p , @ 4808 a et a de a his a quae a fiunt a de a iure a divino a et a naturali p , a dummodo a subsit @ 4809 a necessitas a vel a utilitas a et a compensabilitas p " p . # @ 4811 a De a potestate a autem a interpretandi a praeceptum a Dei a sive a Christi p , a et @ 4812 a per a consequens a dispensandi a praedicto a modo p , a quid a dicendum a sit @ 4813 a secundum a quandam a opinionem a ex a prolixa a nostra a disputatione p " a De @ 4814 a potestate a interpretandi a dicta a et a statuta a aliorum p " p , a prima a parte @ 4815 a nostri a Dialogi p , a lib~ a VI p , a potest a advertere a studiosus p . a De a qua a pauca @ 4816 a recitabo p , a nonnulla a addendo p . a Dicitur a itaque a quod a non a est @ 4817 a necessaria a interpretatio a alicuius a dicti p , a praecepti a seu a statuti @ 4818 a divini p , a naturalis a vel a humani a nisi a propter a ignorantiam a alicuius @ 4819 a cui a necessaria a est a interpretatio p ; a quia p " a ubi a verba a non a sunt @ 4820 a ambigua a non a est a locus a interpretationi p " p , a ut a notat a Glossa p , @ 4821 p / a Extra p / p , p / a De a consuetudine p / p , a super a cap~ p / a Cum @ 4822 a dilectus p / p . a Ad a illum a igitur a pertinet a interpretatio a qui a scit @ 4823 a verum a intellectum a illius a quod a interpretandum a est p , a quando a scilicet @ 4824 a aliquis a alius a dubitat a de a vero a intellectu a eius p . a Multi a autem a periti @ 4825 a sciunt a verum a intellectum a praeceptorum a Dei a et a Christi p . a Praecepta @ 4826 a illa a possunt a interpretari a illis a qui a nesciunt p , a quia a huiusmodi @ 4827 a interpretatio a non a est a nisi a expositio a vel a declaratio a seu @ 4828 a manifestatio a veri a intellectus a praeceptorum a Dei p . a Et a ita a Christiani @ 4829 a habent a potestatem a interdum a interpretandi a praeceptum a divinum p , @ 4830 a quando a scilicet a sciunt a verum a intellectum a illius p . a Si a autem @ 4831 a nesciretur a verus a intellectus a alicuius a praecepti a Dei p , a quia @ 4832 a nesciretur a intentio a Dei a in a praecipiendo p , a nec a per a rationem a nec a per @ 4833 a scripturas a alias a sed a solummodo a per a revelationem a Dei a posset a sciri @ 4834 p ( a sicut a secundum a quosdam a verus a intellectus a litteralis a multarum @ 4835 a prophetiarum a quae a ponuntur a in a libro a Apocal~ a et a aliis a scripturis @ 4836 a propheticis a non a potest a sciri a nisi a per a revelationem a novam p ) p , a tunc @ 4837 a interpretatio a talis a praecepti a expectanda a est a a a solo a Deo p . a Sed @ 4838 a intellectus a praeceptorum a sive a ordinationum a Dei a de a patientia @ 4839 a conservanda p , a iuramento a non a praestando p , a de a non a portando a sacculo @ 4840 a sive a pera a et a de a summo a pontifice a constituendo p , a et a multorum @ 4841 a aliorum p , a scitur a a a pluribus a Christianis a et a sciri a potest a per @ 4842 a rationem a et a scripturas p . a Ideo a interpretari a possunt a Christiani @ 4843 a periti a talia a praecepta a sive a ordinationes p , a et a secundum a veram @ 4844 a interpretationem a ipsa a servari a debent p . p " a Nec a est a semper a inhaerendum @ 4845 a verbis p " p , a etiam a Christi p , p " a sed a menti p " p , a secundum a Glossam p , s 23 p , a q~ s 1 p , @ 4846 a super a c~ p / a Paratus p / p , a quae a ibidem a specialiter a loquitur a de @ 4847 a verbis a Christi p . # # @section 3 {tx88d} $ {3.1.2}{c24}{tx88d} # @ 4851 a Secundum a ista a non a magis a liceret a papae @ 4852 a interpretari a verba a Dei a et a Christi a quam a alteri a sapienti a et a in @ 4853 a sacris a litteris a erudito p , a nec a plus a esset a credendum a papae a in @ 4854 a huiusmodi a quam a alteri a sapienti p . # # @section 3 {tx89m} $ {3.1.2}{c24}{tx89m} # @ 4858 a Respondetur a quod a non a aliter a licet a papae @ 4859 a interpretari a verba a Dei a vel a Christi a quam a alteri p , a nec a est a magis @ 4860 a credendum a sibi a in a huismodi a quam a alteri a sapienti p ; a imo a in a huiusmodi @ 4861 a sunt a magis a periti a quam a papa a ipsi a papae a praeferendi p , a ut a habetur @ 4862 a dist~ s 20 p , a para~ s 1 p , a ubi a habetur a quod a divinarum a scripturarum @ 4863 a tractatores a in a sacrarum a scripturarum a expositionibus a summis @ 4864 a pontificibus a praeferuntur p . a Veruntamen a si a interpretatio a seu @ 4865 a expositio a papae a fuerit a catholica p , a nullum a habens a errorem p , a est @ 4866 a quodammodo a magis a autentica a quam a interpretatio a alterius a eruditi p , @ 4867 a quia a extunc a nulli a licebit a publice a contrarium a opinari a et a tenere @ 4868 a scienter p , a quod a non a est a verum a de a eadem a interpretatione a si a esset @ 4869 a solummodo a alterius a eruditi p , a quia p , a si a non a esset a de a aliquo a quod @ 4870 a quis a teneretur a explicite p , a credere a liceret a alii p , a non a obstante @ 4871 a huiusmodi a interpretatione p , a publice a opinando a tenere a contrarium p , @ 4872 a licet a non a pertinaciter p . a Si a autem a interpretatio a papae a esset @ 4873 a erronea a et a non a consona a veritati p , a liceret a cuilibet a scienti a eam a non @ 4874 a esse a consonam a veritati a manifeste a et a publice a reprobare p , a et @ 4875 a quilibet a hoc a sciens p , a pro a loco a et a tempore p , a de a necessitate a salutis p , @ 4876 a ipsam a impugnare a deberet p . # # @section 3 {tx90d} $ {3.1.2}{c24}{tx90d} # @ 4880 a Secundum a ista a papa a nullo a modo a posset @ 4881 a dispensare a contra a Apostolum a aut a scripturam a sacram p , a cuius @ 4882 a contrarium a tenere a videtur a Glossa p , s 25 p , a q~ s 1 p , a super a c~ p / a Sunt @ 4883 a quidam p / p , a dicens p : p " a Sustineri a potest a quod a papa a contra a Apostolum @ 4884 a dispensat p ; a non a tamen a in a his a quae a pertinent a ad a articulos a fidei p " p . # # @section 3 {tx91m} $ {3.1.2}{c24}{tx91m} # @ 4888 a Dicitur a quod a Glossa a accipit a ibi @ 4889 p " a dispensare p " a pro a interpretari a sive a declarare a intellectum @ 4890 a Apostoli p ; a quod a papa a potest p . # # @section 3 {tx92d} $ {3.1.2}{c24}{tx92d} # @ 4894 a Isto a modo a papa a potest a dispensare a in @ 4895 a his a quae a pertinent a ad a articulos a fidei p , a quod a tamen a negat a Glossa p . @ 4896 a Potest a enim a declarare a verum a intellectum a illorum a quae a pertinent a ad @ 4897 a articulos a fidei p , a sicut a et a aliorum p . # # @section 3 {tx93m} $ {3.1.2}{c24}{tx93m} # @ 4901 a Respondetur a quod a articulos a fidei a qui @ 4902 a ponuntur a in a symbolo p , a de a quibus a loquitur a Glossa p , a non a potest a aliter @ 4903 a interpretari a quam a interpretati a sunt p , a quia a quoad a sensum a litteralem @ 4904 a sufficienter a interpretati a sunt a et a declarati p . a Sed a sensus a multorum @ 4905 a aliorum a que a inveniuntur a in a scripturis a sacris a potest a papa p , a si a est @ 4906 a peritus p , a nova a interpretatione a interpretari p , a quia a in a speciali a non @ 4907 a inveniuntur a taliter a interpretata a a a prioribus p , a quin a pro a multis @ 4908 a simplicibus p , a imo a peritis p , a nova a et a explicita a interpretatione @ 4909 a indigeant p , a quam a multi a etiam a literati a ex a omnibus a scripturis @ 4910 a summorum a pontificum a et a tractatorum a divinarum a scriptuarum @ 4911 a colligere a nescirent p . a Nec a est a nec a fuit a aliquis a summorum a pontificum @ 4912 a aut a doctorum a ita a peritus a quin a potuit a et a posset a continue a et a semper @ 4913 a in a intelligentia a scripturae a divinae a proficere p , a etiam a si a viveret @ 4914 a mille a annis a aut a pluribus p , a inveniendo a noviter a sensus a catholicos @ 4915 a litterales p ( a qui a sunt a aliorum a sensuum a fundamenta p ) a studendo a in @ 4916 a scripturis a sacris p , a et a hoc a propter a difficultatem a intelligendi @ 4917 a scripturam a sacram a in a diversis a locis p . # # @section 3 {tx94d} $ {3.1.2}{c24}{tx94d} # @ 4921 a Satis a dixisti a de a ista a obiectione p . @ 4922 a Nunc a narra a qualiter a respondetur a ad a primam a obiectionem a quam a adduxi @ 4923 a in a c~ a praecedenti p . # # @section 3 {tx95m} $ {3.1.2}{c24}{tx95m} # @ 4927 a Ad a illam a allegationem a dicitur a quod a de @ 4928 a similibus a simile a iudicium a est a habendum p , a quando a non a prohibetur p , @ 4929 a nec a explicite a nec a implicite p , a simile a haberi a iudicium p . a Ubi a autem @ 4930 a prohibetur a explicite a vel a implicite a de a similibus a simile a habere @ 4931 a iudicium p , a ibi a non a est a habendum a simile a iudicium a de a similibus p . @ 4932 a Abraham a enim p , a ex a quo a recepit a mandatum a de a filio a immolando p , @ 4933 a tenebatur a parare a se a ad a filium a suum a occidendum a innocentem p , a et @ 4934 a tamen a ne a occideret a alios a innocentes a debuit a sibi a cavere p , a quia @ 4935 a simpliciter a erat a sibi a praeceptum a ut a immolaret a filium a suum p , a et a non @ 4936 a alios p , a et a ideo a alium a intellectum a non a potuit a elicere a ex a verbis @ 4937 a praecepti a nisi a quem a primo a sonabant p . a Et a ita a erant a expressa p , a omni @ 4938 a ambiguitate a carentia p , a quod a non a erat a ibi a locus a interpretationi p , @ 4939 a nec a aliquem a alium a intellectum a potuit a elicere p . a Ex a quibus a verbis @ 4940 a Dei a nec a etiam a per a rationem a potuit a alium a elicere a intellectum p , a cum @ 4941 a non a ignoraverit a Deum a esse a Dominum a vitae a et a mortis p . a Quamvis a ergo @ 4942 a esset a simile a de a praecepto a Dei a super a matrimonio a non a solvendo p , a sive @ 4943 a super a uxore a non a dimittenda p , a et a quocunque a alio a praecepto a Dei p , @ 4944 a tamen a non a est a nec a esset a simile a iudicium a quo a ad a omnia a habendum a de @ 4945 a praecepto a praedicto a et a quocunque a alio a praecepto a Dei p , a quia @ 4946 a Christus a excipiendo a unum a casum a specialem a in a quo a liceat a dimittere @ 4947 a uxorem a alios a casus a prohibuit p . a Quia p " a quod a de a uno a conceditur a de @ 4948 a aliis a negatur p " p ( a dist~ s 25 p , a c~ p / a Qualis p / p ; s 15 p , a q~ s 3 p , p / a De @ 4949 a crimine p / p ; s 45 a dist~ p , a c~ p / a Disciplina p / p ; s 1 p , a q~ s 1 p , p / a Per @ 4950 a Ysaiam p / p ) p . a Quae a regulae a tenent a ubi a tenet a argumentum a a @ 4951 a contrario a sensu p , a quod a fortissimum a est a in a iure p , a ut a leges a dicunt p . @ 4952 a In a multis a autem a aliis a praeceptis a Dei a et a Christi a speciales a casus @ 4953 a non a excipiuntur a explicite p . a Ideo a in a eis a non a plus a est a intelligendus @ 4954 a unus a excipi a quam a alius p . a Quare a ex a aliis a locis a scripturae a divinae @ 4955 a colligendum a est a an a aliquis a casus a debeat a excipi a licet a non @ 4956 a exprimatur p , a et a an a sit a eadem a ratio a excipiendi a talem a casum a in a uno @ 4957 a praecepto a et a in a alio p , a et a an a praecepta a sint a consimilia a quantum a ad @ 4958 a genus a praeceptorum p , a puta a an a praecepta a naturalia a vel a positiva p , a an @ 4959 a aliquod a naturale a et a aliquod a positivum p . a Si a enim a sint a simpliciter @ 4960 a praecepta a iuris a naturalis p , a nullus a casus a excipi a debet a propter @ 4961 a quamcunque a necessitatem a vel a utilitatem a nisi a Deus a specialiter @ 4962 a aliquem a exciperet p , a quemadmodum p , a non a obstante a praecepto a iuris a meri @ 4963 a naturalis a de a nullo a innocente a scienter a interficiendo p , a Deus @ 4964 a praecipiendo a Abrahae a ut a immolaret a filium a suum a specialem @ 4965 a exceptionem a fecit p . a Si a autem a sint a praecepta a mere a positiva p , a casus @ 4966 a necessitatis a et a utilitatis a ita a debet a excipi a in a uno a sicut a in a alio p , @ 4967 a nisi a ex a scripturis a specialiter a colligi a possit a quod a in a aliquo a tali @ 4968 a praecepto a non a est a excipiendus a casus a necessitatis a et a utilitatis p . @ 4969 a Et a ita a de a praeceptis a similibus a simile a potest a haberi a iudicium p . # @ 4971 a Ad a sequentem a allegationem a respondetur a quod a non a sequitur a ex @ 4972 a praedictis a quod a liceat a omnia a sacramenta a mutare p , a quia a aliud a est @ 4973 a praeceptum a mutare a et a aliud a praeceptum a omittere p , a et a similiter @ 4974 a aliud a est a sacramenta a mutare a et a aliud a sacramenta a omittere p . a Et @ 4975 a ideo p , a quamvis a nonnunquam a liceat a aliqua a sacramenta a omittere p , a non @ 4976 a licet a tamen a illa a mutare p . a Propter a quod a nulli a licet a baptisare a in @ 4977 a vino a vel a in a alio a liquore a quam a in a aqua p , a nec a licet a conficere a corpus @ 4978 a Christi a nisi a in a pane a triticeo a et a in a vino p . a In a casu a tamen a propter @ 4979 a necessitatem a vel a utilitatem a licet a omittere a sacramenta a aliqua p . # # @section 2 {c25} $ {3.1.2}{c25} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c25}{tt} # @ 4984 a Capitulus a XXV # @ 4986 a Nunc a expone a quomodo a sustinetur a quod a licet a Christianis a propter @ 4987 a necessitatem a vel a utilitatem a constituere a plures a summos a pontifices p , @ 4988 a non a obstante a quod a non a liceat a eis a scindere a unitatem a ecclesiae p , @ 4989 a quae a consistit a in a hoc p , a quod a unum a caput a sub a Christo a omnibus @ 4990 a principetur p , a in a quo a fundabatur a secunda a allegatio a superius a inducta @ 4991 a cap~ s 21 p . # # @section 3 {tx96m} $ {3.1.2}{c25}{tx96m} # @ 4995 a Respondetur a quod a nullis a Christianis @ 4996 a licet a scindere a unitatem a ecclesiae p , a sed a absque a unitate a summi @ 4997 a pontificis a potest a unitas a ecclesiae a perdurare p . a Vacante a enim @ 4998 a apostolica a sede a manet a unitas a ecclesiae p , a et a ita a non a existente @ 4999 a summo a pontifice a potest a unitas a ecclesiae a permanere p . a Nec a scissa a est @ 5000 a ecclesia a propter a hoc a quod a nullum a habet a summum a pontificem p ; @ 5001 a alioquin a saepe a scinderetur a ecclesia p , a cum a saepe a nullus a sit a summus @ 5002 a pontifex p . a Et a ita a omni a schismate a caret a ecclesia a absque a uno a summo @ 5003 a pontifice p . a Et a per a consequens a ex a hoc p , a quod a essent a plures a summi @ 5004 a pontifices a simul a regentes a ecclesiam p , a non a posset a inferri a quod @ 5005 a scissa a esset a ecclesia p . # @ 5007 a Ad a auctoritatem a autem a beati a Cypriani a respondetur a quod a loquitur a in @ 5008 a casu a in a quo a plures a discordes a gererent a se a taliter a pro a summo @ 5009 a pontifice a quod a quilibet a eorum a diceret a apud a se a solum a esse @ 5010 a pontificatum a et a ecclesiam p , a quemadmodum a accidit a tempore a beati @ 5011 a Cypriani a de a Cornelio a et a Novatiano p , a propter a quorum a discordiam @ 5012 a dixit a Cyprianus a verba a praescripta p , a sciens a quod a Cornelius a erat @ 5013 a verus a summus a pontifex a et a non a Novatianus p . a Si a autem a propter @ 5014 a necessitatem a vel a utilitatem p , a absque a discordia p , a de a consensu @ 5015 a fidelium p , a plures a simul a sederent a in a Apostolica a Sede a et a concorditer @ 5016 a regerent a ecclesiam a Dei p , a ex a pluralitate a huiusmodi a summorum @ 5017 a pontificum a nullum a periculum a schismatis a sequeretur p , a quia a nec a inter @ 5018 a ipsos a summos a pontifices a nec a inter a eis a subiectos a aliqua a esset @ 5019 a scissura p , a quemadmodum a si a in a eodem a episcopatu a essent a plures @ 5020 a episcopi a se a mutuo a adiuvantes p , a nulla a propter a hoc a in a eodem @ 5021 a episcopatu a esset a scissura p . # @ 5023 a Et a ex a isto a sumitur a argumentum a ad a probandum a quod a absque a omni @ 5024 a schismate a et a divisione a unitatis a ecclesiae a possent a propter @ 5025 a necessitatem a vel a utilitatem a esse a simul a plures a summi a pontifices p . @ 5026 a Nam a idem a iuris a est a in a parte a quod a in a toto a et a in a parvis a quod a in @ 5027 a magnis p . a Sed a in a eodem a episcopatu a possunt a simul a esse a duo a episcopi p , @ 5028 s 7 p , a q~ s 1 p , a c~ p / a Non a autem p / p , a et a c~ p / a Petisti p / p , a et a c~ @ 5029 p / a Quia a vero p / p ; a ergo a consimiliter a propter a necessitatem a vel @ 5030 a utilitatem a possent a esse a simul a plures a summi a pontifices p . a Et a quamvis @ 5031 a nunquam a fuit a factum p , a tamen a fieri a posset p , a quemadmodum a nec a ante @ 5032 a tempora a Augustini a nec a post a legitur a quod a episcopo a existente @ 5033 a incolumi a alius a fuerit a in a eodem a episcopatu a episcopus a ordinatus p , a et @ 5034 a tamen a de a beato a Augustino a hoc a legitur a factum p . a Nam s 7 p , a q~ s 1 p , a c~ @ 5035 p / a Non a autem p / p , a sic a habetur p : p " a Non a autem a hoc a tantum a scripsimus @ 5036 a gratulandum a quod a Augustinus a episcopatum a acceperit p , a sed a quod a Dei @ 5037 a gratia a hanc a curam a meruerit a Africana a ecclesia p , a ut a verba a coelestia @ 5038 a Augustini a ore a perciperet p , a qui a ad a maiorem a dominici a muneris a gratiam @ 5039 a novo a more a provectus p , a ita a consecratus a est a ut a non a succederet a in @ 5040 a cathedra a episcopo p , a sed a accedens a ecclesiam a incolumi a Valeriano @ 5041 a Iponensis a ecclesiae a episcopo a coepiscopus a Augustinus a factus a est p " p . @ 5042 a Si a igitur a propter a utilitatem a ecclesiae a Iponensis a plures a fuerunt @ 5043 a simul a in a Iponensi a ecclesia a episcopi p , a multo a magis a propter @ 5044 a utilitatem a universalis a ecclesiae a plures a esse a possunt a apostolici @ 5045 a simul p . # # @section 3 {tx97d} $ {3.1.2}{c25}{tx97d} # @ 5049 a Contra a hoc a est a Glossa a super a eodem a c~ @ 5050 p / a Non a autem p / p , a quae a dicit a in a haec a verba p : p " a Nunquid a eodem a modo @ 5051 a possent a esse a duo a apostolici p ? a Argumentum a quod a non p , a supra a eodem p , a c~ @ 5052 p / a Factus p / p . a Dominus a tantum a unum a constituit s 24 p , a q~ s 1 p , @ 5053 p / a Loquitur p / p , a et a c~ p / a Quicunque p / p . a Contra a quod a non @ 5054 a potest a dispensari p , s 25 p , a q~ s 1 p , p / a Sunt a quidam p / p . a Praeterea p , @ 5055 a quia a una a est a catholica a ecclesia a et a unum a caput p . a Tamen a plures @ 5056 a imperatores a fuisse a legimus p . a Sed a hic a non a est a ita p , a quia @ 5057 a offenderetur a illa a regula p , a scilicet a unam a sanctam a ecclesiam p . p " a Ex @ 5058 a quibus a verbis a colligitur a quod a articulo a fidei a obviat a plures a esse @ 5059 a apostolicos a simul p , a illi a videlicet a articulo p , p " a Unam a sanctam @ 5060 a ecclesiam a catholicam p " p . # # @section 3 {tx98m} $ {3.1.2}{c25}{tx98m} # @ 5064 a Respondetur a quod a Glossa a ibi a non @ 5065 a loquitur a assertive a sed a solummodo a allegando p . a Unde a dicit p , @ 5066 p " a Argumentum a quod a non p " p . a Et a ideo a non a determinat a partem a illam p , a sed @ 5067 a tantummodo a argumentatur a pro a ipsa p . a Quae a argumenta a concludunt a quod @ 5068 a non a possunt a esse a duo a apostolici a contrarii a et a discordes a quorum @ 5069 a uterque a vel a alter a dicat a et a asserat a se a solum a esse a apostolicum a et @ 5070 a non a alium p , a vel a quorum a alter a non a sit a legitime a apostolicus @ 5071 a constitutus p . a In a quo a casu a loquitur a illud a capitulum a allegatum p , @ 5072 p / a Factus p / p , a quia a loquitur a de a Cornelio a et a Novatiano p , a quorum @ 5073 a Cornelius a rite a et a legitime a fuit a electus p , a sicut a idem a capitulum @ 5074 a asserit a et a testatur p . a Novatianus a autem p , a non a propter a necessitatem @ 5075 a vel a utilitatem a ecclesiae p , a sed a per a ambitionem a cum a scandalo a et @ 5076 a divisione a ecclesiae p , a gradum a apostolicum a usurpavit p , a testante @ 5077 a sequenti a capitulo p , a in a quo a sic a habetur p : p " a Novatianus a episcopus a non @ 5078 a est p , a qui p , a Cornelio a episcopo a in a ecclesia a a s 26 a episcopis a facto p , @ 5079 a adulter a et a extraneus p , a episcopus a fieri a a a desertoribus a per a ambitum @ 5080 a nititur p " p . a De a quo a in a lib~ s 6 p / a Ecclesiasticae a Historiae p / p , a c~ @ 5081 s 35 p , a sic a habetur p : p " a Novatus a ecclesiae a Romanae a presbyter p , a elatione @ 5082 a quadam a tumidus p , a spem a penitus a eis a salutis a adimebat p , a etiamsi a digne @ 5083 a poenituissent p . a Ex a quo a et a princeps a haereseos a extitit a Novatianorum p , @ 5084 a qui p , a ab a ecclesia a separati p , a superbo a nomine a seipsos p ' a Catharos p ' p , a id @ 5085 a est p ' a mundos p ' p , a appellarunt p . a Ob a quam a rem a concilium a sacerdotale @ 5086 a celeberrimum a in a urbe a Roma a congregatum a est a episcoporum a quidem @ 5087 a sexaginta a numero a presbyteriorum a quoque a totidem a cum a diaconis @ 5088 a plurimis p . a Praeterea a etiam a per a singulas a quasque a provincias p , a de a hac @ 5089 a re a magna a deliberatione a habita p , a decretis a significatur a quid a facto @ 5090 a opus a sit p . a Statuitur a ergo a Novatum a quidem p , a cum a his a qui a eum a mentis @ 5091 a elatione a tumidum a sequerentur a quique a ad a inhumanum a istam a et a nihil @ 5092 a fraternae a charitatis a servantem a sententiam a declinarent p , a alienum @ 5093 a esse a ab a ecclesia p . p " a Et a infra p : p " a Extat a autem a et a alia a epistola @ 5094 a Cornelii a ad a Fabianum a Antiochiae a episcopum a scripta p , a edocens @ 5095 a singula a quaeque a de a Novato p , a quis a qualisque a fuerit a vel a vita a vel @ 5096 a moribus a et a quomodo a ab a ecclesia a declinaverit p , a in a qua a refert a quod @ 5097 a episcopatus a cupiditate p , a quam a intra a se a latenter a gerebat p , a in a haec @ 5098 a omnia a mala a deciderit p " p . a Et a infra p : p " a Sydonius a et a Celerinus p , a qui @ 5099 a valde a clari a in a confessoribus a habebantur p , a eo a quod a circa a omnia @ 5100 a tormentorum a genera a superaverant p . p ' a Sed a isti p ' p , a inquit p , p ' a cum @ 5101 a diligentius a perspexissent a agere a eum p ' p " p , a scilicet a Novatum p , p " p ' a cuncta @ 5102 a fraudibus a et a dolis a mendaciis a atque a periuriis a et a quia a bonitatem a ad @ 5103 a hoc a solum a simularet a ut a deciperet a ignorantes p , a relicto a eo p , a vel @ 5104 a potius a execrato p , a ad a ecclesiam a cum a magna a satisfactione @ 5105 a reverterunt p , a et p , a praesentibus a episcopis a et a presbyteris a sed a et @ 5106 a laicis a viris p , a primo a quidem a errorem a suum p , a tunc a deinde a et a illius @ 5107 a fraudes a ac a fallacias a confitentur p . p ' a Addidit a praeterea a etiam a hoc a in @ 5108 a hac a epistola a quod p ' a cum a semper a fratribus a iurare a solitus a sit @ 5109 a episcopatum a se a omnino a non a cupere p , a subito a et a ex a improviso p , a velut @ 5110 a novum a plasma p , a episcopus a apparuit p , a scilicet a qui a disciplinam a et @ 5111 a instituta a ecclesiastica a vendicabat p , a episcopatum a quem a non a a a Deo @ 5112 a acceperat a praesumebat p . a Tribus a namque a episcopis a simplicissimis @ 5113 a hominibus a et a omnium a ignaris a de a remota a Italiae a parte a adhibitis p , @ 5114 a imo a potius a subtili a ab a eo a circumventione a deceptis p , a imaginariam @ 5115 a magis a quam a legitimam a ab a eis a extorqueret a manus a impositionem p . p ' p " a Et @ 5116 a infra p : p " a Addidit a autem a et a hoc p , a quod a idem a ipse a Novatus a in a iuventute @ 5117 a spiritu a immundo a vexatus a sit p , a et a cum a tempus a aliquantum @ 5118 a consumpsisset a apud a exorcistas p , a aegritudinem a incurrerit a gravem a ita @ 5119 a ut a desperaretur p , a et a quod a iacens a in a lecto a pro a necessitate a perfusus @ 5120 a sit p , a nec a reliqua a in a eo a quae a baptismum a sequi a solent a solemniter @ 5121 a adimpleta a sint p , a nec a signaculo a crismatis a consummatus a sit p ; a unde a nec @ 5122 a spiritum a sanctum a unquam a potuerit a promereri p . p " a Ex a quibus a verbis @ 5123 a colligitur a quod a Novatus a et a summo a episcopatu a erat a indignus p , a et a non @ 5124 a legitime a sacerdotium a usurpavit p , a ac a multis a fraudibus a et a fallaciis @ 5125 a utebatur p . a Quare a ecclesiam a scindebat p ; a sed a si a dignus a existens a de @ 5126 a consensu a unanimi a catholicorum a fuisset a assumptus p , a non a fuisset @ 5127 a propter a hoc a scissa a ecclesia p . # @ 5129 a Nec a apostolicorum a pluralitas a concorditer a gubernantium a ecclesiam @ 5130 a unitati a ecclesiae a repugnat p , a quemadmodum a episcoporum a pluralitas @ 5131 a non a obviat a unitati a episcopatus p , a nec a pluralitas a principantium @ 5132 a aristocratice a in a civitate a civitatis a destruit a unitatem p . a Nec @ 5133 a propter a hoc a offenderetur a ille a articulus a fidei p , p " a Unam a sanctam @ 5134 a ecclesiam a catholicam p " p , a quia a propter a pluralitatem a apostolicorum @ 5135 a propter a necessitatem a vel a utilitatem a de a unanimi a consensu a fidelium @ 5136 a assumptorum a non a fierent a plures a ecclesiae p , a sed a remaneret a una @ 5137 a propter a unitatem a fidei a et a concordiam a apostolicorum a eadem a mente @ 5138 a unoque a consilio a caeteris a principantium a orthodoxis p . # @ 5140 a Cum a igitur a dicit a Cyprianus p , a ut a allegatum a est p , a quod p " a ab a unitate @ 5141 a exordium a proficiscitur p , a ut a ecclesia a Christi a una a monstraretur p " p , @ 5142 a respondetur a quod a quando a necessitas a aut a utilitas a non a requirit @ 5143 a pluralitatem a apostolicorum p , a in a quo a casu a loquebatur a Cyprianus p , @ 5144 a unus a debet a esse a apostolicus p , a ut a ecclesia a Christi a non a solum a per @ 5145 a unitatem a fidei p , a baptismi a et a caeterorum a quae a enumerat a Apostolus a ad @ 5146 a Ephes~ s 4 p , a sed a etiam a per a unitatem a apostolici a in a quem a unanimiter @ 5147 a consentiunt a catholici p , a monstratur a una p . a Quando a autem a necessitas @ 5148 a vel a utilitas a apostolicos a plures a exposcit p , a sufficit a quod a ecclesia @ 5149 a sit a una a per a unitatem a illorum a quae a enumerat a Apostolus a ad a Ephes~ s 4 p , @ 5150 a per a quorum a unitatem a est a una a quando p , a vacante a Apostolica a Sede p , a nec @ 5151 a uni a nec a pluribus a apostolicis a subditur a ecclesia p . a Inter a quae a unum @ 5152 a apostolicum a minime a ponit a cum a de a unitate a ecclesiae a loquitur p , @ 5153 a dicens p : p " a Solliciti a servare a unitatem a spiritus a in a vinculo a pacis p , @ 5154 a unum a corpus a et a unus a spiritus p , a sicut a vocati a estis a in a una a spe @ 5155 a vocationis a vestrae p , a unus a Dominus p , a una a fides p , a unum a baptisma p , a unus @ 5156 a Deus a et a Pater a omnium p , a qui a est a super a omnes a et a per a omnia a et a in @ 5157 a omnibus a nobis p " p . a In a quibus a oportet a quod a fideles a unitatem a servent p , @ 5158 a sive a habeant a aliquem a apostolicum a sive a nullum p , a sive a etiam a habeant @ 5159 a unum a apostolicum a sive a plures p . a Quandoque a tamen a expedit p , a unum @ 5160 a apostolicum a ecclesia a debet a habere p , a nec a unitas a ecclesiae @ 5161 a monstraretur a nisi p , a quando a expediret a et a posset p , a ecclesia a uni @ 5162 a apostolico a subderetur p . # @ 5164 a Et a sic a praedicta a verba a intelligit a Cyprianus p , a quod a ex a verbis @ 5165 a eiusdem a sequentibus p , a quae a etiam a sunt a superius a allegata p , @ 5166 a ostenditur p , a cum a dicit p : p " a Quam a unitatem a tenere a firmiter a et @ 5167 a vendicare a debemus p , a maxime a nos a episcopi p , a qui a in a ecclesia a Dei @ 5168 a praesidemus p , a ut a episcopatum a quoque a ipsum a unum a atque a indivisum @ 5169 a probemus p " p . a Ex a quibus a verbis a colligitur a quod a secundum a beatum @ 5170 a Cyprianum a non a solum a apostolatus a sed a etiam a episcopatus a esse a debet @ 5171 a unus a atque a indivisus p , a et a tamen p , a sicut a est a probatum a prius p , a in @ 5172 a eodem a episcopatu a ex a necessitate a vel a utilitate a simul a plures @ 5173 a possunt a esse a episcopi p , a et a per a consequens a in a apostolatu a possunt @ 5174 a esse a plures a apostolici p . a Aliter a enim a minus a in a necessariis a esset @ 5175 a provisum a apostolatui a quam a episcopatui p . a Sicut a ergo a in a eodem @ 5176 a episcopatu a possunt a esse a plures a episcopi p , a ita a in a apostolatu @ 5177 a possunt a esse a plures a apostolici p , a et a tamen a propter a unitatem @ 5178 a voluntatum a et a caeterorum a quae a enumerat a Apostolus a et a episcopatus @ 5179 a et a apostolatus a unus a et a indivisus a manebit p , a quemadmodum a propter @ 5180 a unitatem a voluntatum a plurium a aristocratice a principantium a in a eadem @ 5181 a civitate a remanet a civitas a una p , a cuius a unitas a interdum a melius @ 5182 a servatur a per a plures a quam a si a unus a solus a principaretur p ; a licet a si @ 5183 a nihil a singulare a obsisteret a melius a regeretur a ab a uno p . # # @section 2 {c26} $ {3.1.2}{c26} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c26}{tt} # @ 5188 a Capitulus a XXVI # # @section 3 {tx99d} $ {3.1.2}{c26}{tx99d} # @ 5192 a Vertas a te a ad a alias a allegationes a quae @ 5193 a supra a cap~ s 21 a sunt a adducte p , a et a narra a breviter a quomodo a respondetur @ 5194 a ad a ipsas p . # # @section 3 {tx100m} $ {3.1.2}{c26}{tx100m} # @ 5198 a Ad a illam a quae a fundatur a in a hoc p , a quod @ 5199 a nullus a est a verus a in a ecclesia a principatus a nisi a apostolicus p , a qualis @ 5200 a non a esset a principatus a plurium a praesidentium a orthodoxis p , @ 5201 a respondetur a quod a quamvis a propter a necessitatem a vel a utilitatem @ 5202 a essent a plures a principantes a catholicis p , a tamen a principatus a eorum @ 5203 a esset a apostolicus a et a quilibet a eorum a esset a vere a successor a beati @ 5204 a Petri a et a vicarius a Christi p , a quemadmodum a si a essent a plures @ 5205 a Imperatores p , a quilibet a eorum a esset a verus a Imperator p . a Et a ita a quamvis @ 5206 a simul a essent a plures a apostolici p , a tamen a ecclesia a esset a vere a in @ 5207 a apostolica a radice a fundata a et a esset a principatus a apostolicus a vere @ 5208 a per a successiones a episcoporum a absque a omni a schismate a continuatus p , @ 5209 a si a unanimes p , a pro a utilitate a communi p , a de a concordi a voluntate @ 5210 a fidelium p , a plures a simul a in a Apostolica a Sede a sederent p , a quemadmodum @ 5211 a Imperium a Romanorum a fuit a unum a et a idem a per a successiones a Imperatorum @ 5212 a continuatum a quando a fuerunt a simul a plures a imperatores a et a quando @ 5213 a fuit a unus a solus p . a Sic a etiam a in a diversis a regnis a simul a aliquando @ 5214 a fuerunt a plures a reges p , a scilicet a pater a et a filius p , a et a tamen a idem @ 5215 a fuit a regnum a et a per a sucessiones a regum a continuatum p . # # @section 3 {tx101d} $ {3.1.2}{c26}{tx101d} # @ 5219 a Si a autem a essent a plures a apostolici @ 5220 a simul p , a ipsi a aristocratice a regerent a universitatem a fidelium p , a et @ 5221 a principatus a eorum a esset a aristocraticus a reputandus p . a Sed @ 5222 a principatus a apostolicus a non a est a principatus a aristocraticus p , a sed @ 5223 a magis a regalis p , a iuxta a illud s 1 a Pet~ p , s 2 p : p " a Vos a estis a genus a electum p , @ 5224 a regale a sacerdotium p " p . a Et a in a Apocal~ a dicit a beatus a Iohannes p : p " a Fecit @ 5225 a nos a regnum a sacerdotale p " p . a Ergo a si a essent a plures a apostolici p , @ 5226 a principatus a regalis a esset a in a aristocraticum a mutatus p , a et a per @ 5227 a consequens a non a esset a apostolicus p . # # @section 3 {tx102m} $ {3.1.2}{c26}{tx102m} # @ 5231 a Respondetur a quod a principatus @ 5232 a apostolicus a non a esset a in a alium a transmutatus p , a quia a in a principatu @ 5233 a nulla a esset a varietas a potestatis p , a sed a esset a solummodo a pluralitas @ 5234 a principantium p , a non a de a necessitate a principatus a sed a propter @ 5235 a utilitatem a aliam a vel a necessitatem p . a Differt a autem a aristocraticus @ 5236 a principatus a a a principatu a regali a magis a per a diversam a potestatem @ 5237 a quam a per a unitatem a et a pluralitatem a principantis a et a principantium p , @ 5238 a quia a in a hoc a saltem a principatus a aristocraticus a differt a a @ 5239 a principatu a regali p , a quod a unus a principantium a aristocratice a absque @ 5240 a speciali a commissione a alterius a non a potest a exercere a ea a quae a ad @ 5241 a aristocraticum a pertinent a principatum p , a quod a non a est a in a principatu @ 5242 a regali p , a nec a esset a in a principatu a plurium a apostolicorum p , a si a plures @ 5243 a essent a simul p . # # @section 3 {tx103d} $ {3.1.2}{c26}{tx103d} # @ 5247 a Dic a qualiter a ad a sequentem @ 5248 a allegationem a respondetur p . # # @section 3 {tx104m} $ {3.1.2}{c26}{tx104m} # @ 5252 a Multipliciter a respondetur p . a Uno a modo @ 5253 a quod a papa a non a habet a potestatem a praeficiendi a alium a in a summum @ 5254 a pontificem a quia a summus a pontifex a a a fidelibus a praefici a debet p , a et @ 5255 a ideo a papa a non a habet a omnino a plenitudinem a potestatis p . a Aliter @ 5256 a dicitur a quod a papa a non a habet a regulariter p , a sed a casualiter p , @ 5257 a potestatem a praeficiendi a alium a in a summum a pontificem p , a quando @ 5258 a videlicet a videret a imminere a periculum a fidelium a seu a fidei a nisi @ 5259 a alius a praeficeretur p , a vel a singularem a utilitatem a si a alius @ 5260 a ordinaretur p , a et a non a posset a convenienter a requirere a consensum @ 5261 a fidelium a et a periculum a esset a in a mora p . a Cum a vero a dicitur a quod a papa @ 5262 a non a potest a dispensare a contra a statum a generalem a ecclesiae p , @ 5263 a respondetur a quod a papa a non a potest a regulariter a dispensare a contra @ 5264 a illa a quae a explicite a vel a implicite a continentur a in a scripturis @ 5265 a sacris p , a nec a etiam a contra a ea a quae a ad a iura a pertinent a aliorum p ; a tamen @ 5266 a casualiter a ex a causa a iusta a et a rationabili a potest a inducere @ 5267 a novitates a quae a fidei a non a repugnant p . a Et a ideo a ex a causa a rationabili @ 5268 a posset a alium a constituere a summum a pontificem p , a qualiter a secundum @ 5269 a quosdam a beatus a Petrus a alium a fecit a summum a pontificem a ipso a vivente p . @ 5270 a Regulariter a tamen a hoc a facere a papa a non a potest p , a et a si a fecerit @ 5271 a minime a tenet p . # @ 5273 a Ad a aliam a allegationem a dicitur a quod a fideles a ex a causa a instituendo @ 5274 a plures a summos a pontifices a nequaquam a incurrerent a haereticam @ 5275 a pravitatem p , a quia a privilegium a Romanae a ecclesiae a traditum a sibi a a @ 5276 a Christo a non a auferrent a ab a ea p , a quia a remaneret a eadem a Romana @ 5277 a ecclesia p , a habens a potestatem a praeficiendi a sibi a et a universitati @ 5278 a fidelium a unum a summum a pontificem p , a et a etiam a plures a quando @ 5279 a expedierit p . # @ 5281 a Ad a aliam a dicitur a quod a in a uno a episcopatu a possunt a esse a duo @ 5282 a episcopi p , a sicut a accidit a tempore a beati a Hieron~ a de a Augustino a et @ 5283 a Valerio p , a qui a simul a fuerunt a episcopi a Iponensis a ecclesiae p , a sicut @ 5284 a ostensum a est a supra p . # # @section 3 {tx105d} $ {3.1.2}{c26}{tx105d} # @ 5288 a Glossa a super a illud a capitulum s 7 p , a q~ s 1 p , @ 5289 p / a Non a Autem p / p , a videtur a dicere a quod a Valerius a et a Augustinus @ 5290 a non a regebant a simul a episcopatum a eundem p . # # @section 3 {tx106m} $ {3.1.2}{c26}{tx106m} # @ 5294 a Dicitur a quod a talis a Glossa p , a si a esset p , @ 5295 a manifeste a corrumperet a textum p . a Quia a textus a dicit a expresse a quod @ 5296 p " a incolumi a Valerio a Iponensis a ecclesiae a episcopo p , a coepiscopus @ 5297 a Augustinus a factus a est p " p ; a sed a si a Valerius a cessisset p , a Augustinus a non @ 5298 a fuisset a factus a coepiscopus p . a Ergo a eodem a tempore a regebant a eundem @ 5299 a episcopatum p . a Nec a Glossa a asserit a contrarium p , a sed a dubitative @ 5300 a loquitur p , a dicens p " a forte p " a Valerius a cessit a administrationem @ 5301 a Augustino p . # @ 5303 a Ad a Hieronymum a autem a dicitur a quod a ipse a intendit a quod p , a regulariter @ 5304 a et a absque a causa a iusta p , a non a debent a esse a plures a episcopi a in a eodem @ 5305 a episcopatu p ; a ex a causa a tamen a possunt a esse p . # @ 5307 a Ad a ultimam a respondetur a quod a fideles a propter a necessitatem a vel @ 5308 a utilitatem a sufficienter a moventem a et a inducentem a constituendo @ 5309 a plures a summos a pontifices a non a facerent a conditionem a ecclesiae @ 5310 a deteriorem a quoad a spiritualia p , a sed a meliorarent a eam p , a quia a in a tali @ 5311 a casu a magis a expediret a ecclesiae a regi a a a pluribus a quam a ab a uno p . a Cum @ 5312 a autem a dicitur a quod a principatus a aristocraticus p , a et a quilibet a alius p , @ 5313 a est a minus a bonus a quam a principatus a regalis p , a respondetur a quod @ 5314 a quantum a ad a naturam a principatus a est a minus a bonus p , a interdum a tamen @ 5315 a melior a est a quodammodo a quam a principatus a regalis p , a quemadmodum @ 5316 a multae a medicinae a in a se a deteriores a sunt a cibis a qui a competunt a sanis p , @ 5317 a et a tamen a nonnunquam a meliores a sunt a quibusdam a aegris p . a Et a ideo a licet @ 5318 a quantum a est a de a natura a rei a sit a melius a quod a principetur a unus a solus p , @ 5319 a quia p , a ut a dicit a Glossa a super a saepe a allegatum a capitulum s 7 p , a q~ s 1 p , @ 5320 p / a Non a Autem p / p , p " a Facilius a expeditur a administratio a per a unum @ 5321 a quam a per a plures p , a ff~ p / a De a administratione p / p , p / a Tutor p / p , @ 5322 a l~ s 3 p , a para~ a ultimo p " p . a Quod a communiter a habet a veritatem p ; a non a tamen @ 5323 a semper p , a quia a in a casu a potest a esse a melius a quod a principentur a plures p , @ 5324 a et a quandoque a facilius a expeditur a administratio a per a plures a quam a per @ 5325 a unum p . # # @section 2 {c27} $ {3.1.2}{c27} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c27}{tt} # @ 5330 a Capitulus a XXVII # # @section 3 {tx107d} $ {3.1.2}{c27}{tx107d} # @ 5334 a Recitasti a quomodo a respondetur p , @ 5335 a secundum a unam a opinionem p , a ad a allegationes a ostendentes a quod a fideles @ 5336 a non a possunt a instituere a plures a apostolicos a simul p . a Nunc a secundum @ 5337 a opinionem a contrariam a narra a qualiter a respondetur a ad a allegationes @ 5338 a contrarias a adductas a supra a c~ s 20 a huius a secundi p , a quibus a ostenditur @ 5339 a quod a licet a fidelibus a plures a constituere a principantes a communitati @ 5340 a fidelium p , a sive a quod a possint a alium a principatum a quam a apostolicum @ 5341 a instituere p , a sive a quod a solummodo a possint a ad a statum a apostolicum @ 5342 a simul a plures a provehere p . # # @section 3 {tx108m} $ {3.1.2}{c27}{tx108m} # @ 5346 a Secundum a tenentes a quod a nullo a modo @ 5347 a possunt a simul a esse a plures a apostolici a respondetur a ad a primam @ 5348 a allegationem a quod a statuta a humana a quae a divinis a praeceptis a non @ 5349 a obviant a variari a possunt p ; a sic a etiam a principatus a qui a ordinationi @ 5350 a divinae a minime a adversantur a variare a licet p ; a sed a non a illos a quorum @ 5351 a aliquis a repugnaret a ordinationi a divinae p . a Plures a autem a simul a esse @ 5352 a apostolicos a obviaret a ordinationi a Christi p , a qui a unum a constituit p , a et @ 5353 a ideo a non a licet a constituere a simul a plures a apostolicos p . # @ 5355 a Ad a secundam a dicitur a quod a in a hoc a communitati a fidelium a quantum a ad @ 5356 a omnia a necessaria a optime a est a provisum p , a quod a diligendo a et a obediendo @ 5357 a Deo a fidelibus a omnia a cooperantur a in a bonum p , a secundum a Apostolum p . a Et @ 5358 a ideo a licet a quandoque a esset a melius a et a magis a expediens a plures @ 5359 a apostolicos a praesidere a quam a unum p , a si a non a esset a contra @ 5360 a ordinationem a Christi p , a tamen a melius a est a et a magis a Christianis @ 5361 a expediens p , a propter a ordinationem a Christi p , a subesse a et a obedire a uni @ 5362 a apostolico a quam a pluribus p . # @ 5364 a Ad a aliam a respondetur a quod a consuetudines a quae a sunt a consonae @ 5365 a ordinationi a Christi p , a quantumque a inciperent a esse a onerosae p , a per @ 5366 a Christianos a tolli a non a possent p , a quemadmodum a leges a divinae a datae @ 5367 a populo a Iudaico p , a quamvis a fuerint a onerosae p ( a iuxta a verba a Petri a quae @ 5368 a leguntur a Actor~ s 15 p ) p , a tamen a per a eundem a populum a tolli a non a poterant p ; @ 5369 a sic a quamvis a principatus a unius a solius a apostolici a inciperet a esse @ 5370 a onerosus p , a tamen a tolli a non a posset p , a sed a tolerandus a esset p , @ 5371 a quemadmodum a sunt a tolerandi a mali a praelati p . # @ 5373 a Ad a aliam a respondetur a quod a expedit a ecclesiae a propter a bonum @ 5374 a obedientiae p , a si a est a voluntas a Dei p , a illi a principatui a obligari a qui @ 5375 a potest a in a pessimum a transmutari p , a quemadmodum a propter a bonum @ 5376 a obedientiae a expedit a ecclesiae a propter a praeceptum a Dei a praelato @ 5377 a pessimo a obedire p . a Et a ideo a licet a principatus a unius a summi a pontificis @ 5378 a posset a per a malitiam a eius a transmutari a in a pessimum p , a quia a potest @ 5379 a effici a tyrannus p , a tamen a propter a bonum a obedientiae a expedit @ 5380 a ecclesiae a sustinere a eundem p . # @ 5382 a Ad a aliam a rationem a respondetur a quod a propter a evidentem a utilitatem @ 5383 a est a novitas a facienda a ita a ut a recedatur a ab a eo a iure a humano a quod a diu @ 5384 a aequum a visum a est p , a sed a propter a nullam a utilitatem a recedendum a est a a @ 5385 a iure a divino a quod a diu a aequum a visum a est p . a Sic a etiam a a a principatu @ 5386 a humanitus a instituto a propter a utilitatem a evidentem a recedendum a est p , @ 5387 a sed a non a a a principatu a a a Christo a instituto p , a quemadmodum a a @ 5388 a sacerdotio a Levitico a propter a nullam a utilitatem a licebat a Iudaeis @ 5389 a recedere p . a Principatus a autem a apostolicus a sic a est a divinitus @ 5390 a institutus a ut a unus a solus a debeat a principari p . a Quare a propter a nullam @ 5391 a utilitatem a talis a principatus a in a aristocraticum a vel a alium @ 5392 a transmutandus a est p , a nec a aliquo a modo a licebit a fidelibus a plures @ 5393 a apostolicos a constituere p . # @ 5395 a Ad a aliam a respondetur a quod a principatus a unius a summi a pontificis a non @ 5396 a potest a esse a dispendiosus a Christianis a nisi a propter a malitiam a summi @ 5397 a pontificis a principantis a vel a propter a malitiam a subiectorum p , a et a ideo @ 5398 a principatus a ille a non a est a transmutandus a in a alium p , a sed a corrigendi @ 5399 a sunt a illi a propter a quos a tendit a ad a noxam a vel a accidit a dispendium @ 5400 a Christianis p . # @ 5402 a Per a idem a ad a aliam a respondetur a quod a interdum a quando a illud a quod @ 5403 a provisum a est a ad a concordiam a propter a malitiam a aliquorum a tendit a ad @ 5404 a noxam p , a non a ipsum a est a tollendum p , a sed a corrigendi a sunt a illi a propter @ 5405 a quos a tendit a ad a noxam p . # @ 5407 a Ad a aliam a dicitur a quod a non a semper a cessante a causa a cessat a effectus p , @ 5408 a sicut a in a multis a casibus a patet p . # @ 5410 a Ad a aliam a respondetur p , a sicut a responsum a est p , a quod a non a semper a est @ 5411 a standum a maiori a parti a nec a pluralitati p . a Et a ideo p , a licet a maior a pars @ 5412 a Christianorum a vellet a constituere a plures a apostolicos a simul p , a non @ 5413 a esset a standum a eis p , a quia a minor a maiori a ratione a niteretur p , a scilicet @ 5414 a ordinatione a Christi p , a qui a instituit a unum a solum a apostolicum p . a Ad @ 5415 a allegationes a in a contrarium a dicitur a quod a pro a necessitate a non a licet @ 5416 a facere a contra a praeceptum a divinum a expressum p , a nisi a quando a potest @ 5417 a colligi a ex a scripturis a quod a necessitas a est a excepta a in a legibus @ 5418 a divinis p . a Non a autem a potest a haberi a ex a scripturis a quod a in @ 5419 a ordinatione a Christi a de a uno a apostolico a constituendo a aliqua @ 5420 a necessitas a sit a excepta p , a et a ideo a nec a propter a necessitatem a nec @ 5421 a propter a utilitatem a sunt a plures a apostolici a constituendi p . # @ 5423 a Ad a ultimam a respondetur a quod a David a ex a inspiratione a divina a fecit @ 5424 a illam a divisionem a sacerdotum p , a et a ideo p , a si a Deus a ordinaverit p , @ 5425 a possent a constitui a plures a apostolici p ; a sed a absque a praecepto a divino @ 5426 a hoc a legitime a minime a fieri a posset p . # # @section 2 {c28} $ {3.1.2}{c28} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c28}{tt} # @ 5431 a Capitulus a XXVIII # # @section 3 {tx109d} $ {3.1.2}{c28}{tx109d} # @ 5435 a Narrasti a secundum a opinionem a unam a quod @ 5436 a quando a expediret a liceret a Christianis a constituere a plures @ 5437 a apostolicos p . a Nunc a indica a an p , a secundum a eandem a opinionem p , a licet a in @ 5438 a aliquo a casu a plures a constitui a patriarchas a seu a primates a nullum @ 5439 a superiorem a habentes p , a quorum a nullus a pro a apostolico a sit a habendus p . # # @section 3 {tx110m} $ {3.1.2}{c28}{tx110m} # @ 5443 a Secundum a unum a modum a ponendi a opinionem @ 5444 a praescriptam a liceret p , a si a communitati a fidelium a expediret p , a tales @ 5445 a plures a constituere a Patriarchas a seu a primates p . a Quod a ponit a propter @ 5446 a plures a conditiones a quae a adductae a sunt a supra s 20 a c~ a huius a secundi @ 5447 a ad a probandum a quod a liceret a plures a apostolicos a simul a habere p . @ 5448 a Secundum a alium a modum a ponendi a hoc a nullo a modo a liceret p . # # @section 3 {tx111d} $ {3.1.2}{c28}{tx111d} # @ 5452 a Secundum a primum a modum a ponendi a explica @ 5453 a alios a casus a possibiles a in a quibus a liceret a plures a tales a patriarchas @ 5454 a seu a primates a habere p . # # @section 3 {tx112m} $ {3.1.2}{c28}{tx112m} # @ 5458 a Dicitur a quod a unus a casus a esset a si a papa @ 5459 a et a cardinales a efficerentur a haeretici a et a Romani a faverent a eisdem @ 5460 a aut a nollent a catholicum a in a summum a pontificem a eligere p . a Tunc a enim @ 5461 a liceret a quibuscunque a et a quotque a provinciis a et a regionibus a quae a hoc @ 5462 a concorditer a vellent a sibi a unum a primatem a eligere a qui a in a causis @ 5463 a spiritualibus a omnibus a aliis a praesideret p ; a et a ideo p , a si a aliquae @ 5464 a provinciae a concordarent a in a unum a et a aliae a in a alium p , a possent a plures @ 5465 a tales a primates a non a habentes a superiorem p , a quorum a nullus a esset @ 5466 a apostolicus p , a praeesse a Christianis a quousque a de a apostolico @ 5467 a provideretur a universitati a fidelium p . # @ 5469 a Alius a casus a esset a si p , a propter a haeresim a papae a vel a discordiam @ 5470 a eligentium p , a Apostolica a Sedes a diu a vacaret p , a ita a ut a negotia a communia @ 5471 a ecclesiae a per a ipsam a expediri a non a possent p , a quemadmodum a aliquando @ 5472 a vacavit a sex a annis p . a Tunc a enim a liceret a provinciis a quae a vellent a sibi @ 5473 a constituere a primatem a modo a praedicto a qui a negotia a communia a illarum @ 5474 a provinciarum a expedire a valeret p . # @ 5476 a Alius a casus a esset a si a catholici a omnes a praeter a paucos p , a per a bella @ 5477 a intestina a vel a per a infideles a aut a schismaticos a aut a aliter p , a taliter @ 5478 a premerentur a quod a ad a apostolicum a verum a non a possent a habere @ 5479 a recursum p , a et a tamen a diversae a provinciae a possent a convenire a ad @ 5480 a praeficiendum a sibi a unum a caput p . a Tunc a enim a liceret a quibusque a et @ 5481 a quotque a provinciis a quae a possent a et a vellent a sibi a constituere a unum @ 5482 a primatem a qui a super a omnes a potestatem a haberet p . a Et a ita a possent @ 5483 a aliquae a provinciae a in a una a parte a mundi a unum a et a aliae a in a alia a parte @ 5484 a mundi a alium a constituere a sibi a primatem p . a Quare a possent a licite a fieri @ 5485 a plures a tales a patriarchae a seu a primates p . # # @section 3 {tx113d} $ {3.1.2}{c28}{tx113d} # @ 5489 a Aliquas a allegationes a adducas a quod a in @ 5490 a praedictis a casibus a vel a aliis a possent a plures a constitui a huiusmodi @ 5491 a patriarchae a seu a primates p . # # @section 3 {tx114m} $ {3.1.2}{c28}{tx114m} # @ 5495 a Hoc a videtur a posse a probari p . a Nam a ut @ 5496 a habetur a dist~ s 1 p , a c~ p / a Ius a civile p / p , p " a Unaquaeque a civitas a et @ 5497 a populus a potest a sibi a ius a proprium a divina a humanaque a causa @ 5498 a constituere p " p . a Ubi a dicit a Glossa a super a vocabulo p " a civitas p " p : p " a Sic @ 5499 a aliqua a ecclesia a ius a sibi a statuit p , a ut a infra s 11 a dist~ p , @ 5500 p / a Catholicam p / p , a et p / a De a consecratione p / p , a dist~ s 3 p , @ 5501 p / a Pronunciandum p / p " p . a Et a super a vocabulo p " a humana p " a ait p : p " a Id a est @ 5502 a contemplatione a Dei a et a hominum p " p , a id a est a reverentia a Dei a et @ 5503 a utilitate a hominum p . a Ex a quibus a colligitur a quod a quaelibet a ecclesia @ 5504 a et a quilibet a populus a Christianus a postest a sibi a auctoritate a propria @ 5505 a ius a proprium a statuere a pro a utilitate a sua p . a Ergo p , a a a simili p , a vel @ 5506 a multo a fortius p , a potest a sibi a pro a reverentia a Dei a et a utilitate @ 5507 a hominum a constituere a caput a et a praelatum p , a quia a parum a est a ius a esse @ 5508 a in a civitate a nisi a sint a qui a iura a regere a possint a et a reddere p , a ff~ @ 5509 p / a De a origine a iuris p / p , a l~ s 11 p . # @ 5511 a Amplius p , a cui a licet a cedere a iuri a suo a eidem a licet a super a se @ 5512 a superiorem a recipere p . a Sed a patriarchis a et a primatibus a pro a utilitate @ 5513 a communi a licet a cedere a iuri a suo p . a Ergo a multo a magis a licet a eis a super @ 5514 a se a superiorem a recipere a pro a communi a utilitate p . a Si a autem a licet @ 5515 a episcopis p , a patriarchis a et a primatibus p , a multo a magis a hoc a licet @ 5516 a inferioribus p , a et a per a consequens a possunt a si a volunt a super a se @ 5517 a constituere a unum a caput a cui a omnes a subsint p . # # @section 3 {tx115d} $ {3.1.2}{c28}{tx115d} # @ 5521 a Isti a opinioni a sacri a canones a obviare @ 5522 a videntur p , a quibus a statuitur a et a asseritur a quod a nova a dignitas a non @ 5523 a potest a constitui a sine a licentia a papae p , p / a Extra p / p , p / a De @ 5524 a constitutionibus p / p , p / a Cum a accessissent p / p ; s 22 a dist~ p , a c~ s 1 p ; @ 5525 p / a Extra p / p , p / a De a consuetudine p / p , p / a Cum a olim p / p . # # @section 3 {tx116m} $ {3.1.2}{c28}{tx116m} # @ 5529 a Respondetur a quod a quando a potest a haberi @ 5530 a recursus a ad a papam a non a est a nova a dignitas a constituenda a absque @ 5531 a licentia a papae p , a in a quo a casu a loquuntur a canones a sacri p . a Sed a quando @ 5532 a non a potest a haberi a recursus a ad a papam a catholicum p , a tunc a pro @ 5533 a utilitate a communi a licet a aliquo a modo a novam a constituere a dignitatem @ 5534 a duraturam a saltem a usque a quo a possit a haberi a ad a papam a recursus p . a Sicut @ 5535 a enim p " a difficultas a aliquid a admittit p " a vel a permittit p " a quod a alias @ 5536 a prohiberetur p " p , a sicut a notat a Glossa p , p / a Extra p / p , p / a De @ 5537 a ecclesiis a aedificandis p / p , a super a c~ p / a Ad a audientiam p / p , a ita @ 5538 a etiam a impossibilitas a aliquid a admittit a vel a permittit a quod a alias @ 5539 a prohiberetur p . a Quare a propter a impossibilitatem a recursus a habendi a ad @ 5540 a papam a licet a tales a constituere a patriarchas a vel a primates p , a quamvis @ 5541 a hoc a prohibeatur a de a sacris a canonibus p , a qui a intelligendi a sunt a loqui @ 5542 a quando a potest a haberi a recursus a ad a papam p . a Quemadmodum a canones @ 5543 a prohibentes a quosdam a excommunicatos a absolvi a ab a alio a quam a a a papa @ 5544 a intelligendi a sunt a quando a excommunicatus a potest a ad a papam @ 5545 a recurrere p , a non a quando a ne a recurrat a ad a summum a pontificem a impeditur p , @ 5546 p / a Extra p / p , p / a De a sententiis a excommunicationis p / p , @ 5547 p / a Quamvis p / p ( a et a in a aliis a pluribus a sacris a canonibus a idem @ 5548 a habetur p ) p , a sic a etiam a quando a non a potest a recursus a haberi a ad a papam p , @ 5549 a vel a non a expedit p , a potest a constitui a novus a primas a sine a licentia @ 5550 a papae p , a si a alicui a nationi a aut a regioni a vel a regionibus a aut @ 5551 a provinciis a fuerit a expediens a et a necessarium p , a qui a saltem @ 5552 a auctoritatem a et a potestatem a habebit a quousque a per a papam a fuerit @ 5553 a aliter a legitime a et a utiliter a ordinatum p . # # @section 2 {c29} $ {3.1.2}{c29} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c29}{tt} # @ 5558 a Capitulus a XXIX # # @section 3 {tx117d} $ {3.1.2}{c29}{tx117d} # @ 5562 a Ad a plures a allegationes a supra a c~ s 2 @ 5563 a huius a secundi a inductas a ad a probandum a quod a non a expedit a communitati @ 5564 a fidelium a uni a capiti a sub a Christo a subesse a responsiones a recitasti p , @ 5565 a occasione a quarum a aliqua a alia a annexa a tractavimus p , a circa a quae @ 5566 a quasdam a opiniones a et a quosdam a modos a ponendi a recitasti p , a quas a et @ 5567 a quos a nolo a ad a praesens a amplius a pertractari p . a Ideo p , a illis a omissis a ad @ 5568 a aliud a tempus p , a narra a qualiter a respondetur a ad a secundam a allegationem @ 5569 a supradicto a c~ s 2 a huius a secundi a adductam p : a sed a breviter p , a quia a alias @ 5570 a de a fundamento a ipsius a intendo a tecum a exquisite a conferre p . # # @section 3 {tx118m} $ {3.1.2}{c29}{tx118m} # @ 5574 a Illa a allegatio a in a hoc a fundari a videtur p , @ 5575 a quod a sine a divitiis p , a quibus a carere a debet a caput a fidelium p , a nemo @ 5576 a potest a efficaciter a et a utiliter a subditis a principari p . a Ad a quam @ 5577 a respondetur a quod a potestas a principandi a Christianis a in a his a quae a ad @ 5578 a legem a pertinent a Christianam a sic a est a instituta a a a solo a Deo a quod a per @ 5579 a legem a Christianam a et a solam a ordinationem a Christi a a a potestate a et @ 5580 a iurisdictione a seculari a Christiani a minime a sunt a exempti p . a Unde a a @ 5581 a tempore a apostolorum a et a multis a post a temporibus a Christiani @ 5582 a potestati a et a iurisdicitoni a etiam a infidelium a subiecti a fuerunt p , a in @ 5583 a criminibus a secularibus a et a aliis a quae a specialiter a ad a legem @ 5584 a Christianam a nullatenus a pertinebant p . a Propter a quod a caput @ 5585 a Christianorum a non a habet a regulariter a potestatem a puniendi a seculares @ 5586 a iniquitates a poena a capitis a et a aliis a corporalibus a poenis p , a propter @ 5587 a quas a taliter a puniendas a principaliter a potentia a temporalis a et @ 5588 a divitiae a sunt a necessariae p , a sed a talis a punitio a potestati a seculari @ 5589 a principaliter a et a regulariter a est a concessa p . a Poena a igitur @ 5590 a spirituali a solummodo a potest a papa a regulariter a corrigere @ 5591 a delinquentes p ; a et a ideo a non a est a necessarium a quod a temporali a potentia @ 5592 a praecellat a vel a temporalibus a abundet a divitiis p , a sed a sufficit a quod @ 5593 a Christiani a sibi a prompte a obediant p . # # @section 2 {c30} $ {3.1.2}{c30} # @section 3 {tt} $ {3.1.2}{c30}{tt} # @ 5598 a Capitulus a XXX # # @section 3 {tx119d} $ {3.1.2}{c30}{tx119d} # @ 5602 a De a hac a materia a tecum a postea @ 5603 a disputabo p ; a ideo a ipsam a pertranseas p , a et a qualiter p , a secundum @ 5604 a opinionem a quae a tenet a quod a non a expedit a communitati a fidelium a uni @ 5605 a capiti a sub a Christo a subesse p , a respondeatur a ad a allegationes a inductas @ 5606 a superius a primo a c~ a huius a secundi a cura a referre p . # # @section 3 {tx120m} $ {3.1.2}{c30}{tx120m} # @ 5610 a Ad a primam a illarum a respondetur p , a sicut @ 5611 a tactum a est a ibidem p , a quod a Christus a est a caput a fidelium p , a ideo @ 5612 a Christiani a non a subsunt a uni a capiti a sub a Christo p . a Ad a rationem a autem @ 5613 a in a contrarium a respondetur a quod a non a est a necesse a ut a sub a Christo a sit @ 5614 a unus a rector a totius a ecclesiae p , a sed a sufficit a quod a sint a plures @ 5615 a diversas a regentes a provincias a quemadmodum a sunt a plures a reges @ 5616 a gubernantes a plura a regna p . # @ 5618 a Ad a aliam a dicitur a quod a expedit a uni a ovili a in a quo a oves a simul @ 5619 a morantur a regi a et a pasci a ab a uno a pastore a mortali p . a Uni a autem a ovili a in @ 5620 a quo a omnes a oves a non a simul a morantur a sufficit a ut a regatur a a a principe @ 5621 a pastorum p , a scilicet a Christo p . # @ 5623 a Ad a tertiam a respondetur a per a idem p , a quod a omni a populo a simul a moranti @ 5624 a expedit a uni a rectori a mortali a subesse p ; a non a autem a uni a populo @ 5625 a comprehendenti a plures a populos a in a locis a distantibus a habitantes p , @ 5626 a sed a tali a populo a sufficit a subesse a Christo p . # @ 5628 a Ad a quartam a respondetur a quod a non a omni a communitati a quae a non a potest @ 5629 a regi a absque a multitudine a iudicum a qui a possunt a circa a causas a et @ 5630 a negotia a contrarias a habere a sententias a expedit a uni a rectori a supremo @ 5631 a subesse p , a quia a communitas a huiusmodi a potest a esse a tanta a quod a nullus @ 5632 a unus a homo p ( a mortalis p , a et a in a multis a deficiens p ) a sufficit a ad a ferendum @ 5633 a et a determinandum a omnia a negotia a circa a quae a possunt a alii a iudices @ 5634 a discordare p . a Et a ideo a cum a communitas a fidelium a sic a possit a esse a tanta @ 5635 a quod a nemo a mortalis a possit a omnia a huiusmodi a negotia a sustinere p , @ 5636 a expedit a communitati a fidelium a ut a regatur a a a pluribus p , a non a ab a uno p . # @ 5638 a Ad a quintam a consimiliter a respondetur a quod a quia a unus a non a sufficit @ 5639 a ad a cogendum a universos a fideles a ad a servandam a unitatem a fidei a ac @ 5640 a rituum a et a observantiarum a quos a omnes a Christiani a servare a tenentur p , @ 5641 a ideo a expedit a communitati a fidelium a ut a regatur a a a pluribus p , a qui a ad @ 5642 a huiusmodi a unitatem a omnes a compellant p . # @ 5644 a Ad a sextam a respondetur a quod a potentibus a errare a circa a maiora a negotia @ 5645 a expedit a habere a unum a caput a quando a unus a sufficit a ad a huiusmodi @ 5646 a negotia a omnia a terminanda p . a Sed a nemo a sufficit a ad a huiusmodi a omnia @ 5647 a negotia a quae a possunt a oriri a inter a Christicolas a terminanda p ; a ideo @ 5648 a non a expedit a sibi a unum a habere a caput a sub a Christo p , a sed a plura p . # @ 5650 a Ad a septimam a respondetur a quod a non a expedit a communitati a fidelium a ut @ 5651 a multi a inter a ipsos p , a et a praecipue a praelati p , a valeant a delinquere @ 5652 a insolenter a quando a contra a tale a periculum a potest a remedium a absque @ 5653 a maiori a periculo a adhiberi p . a Sed a maius a periculum a immineret @ 5654 a communitati a fidelium a si a haberet a unum a caput a quam a habendo a plura p , @ 5655 a quia p , a cum a facilius a per a malitiam a inficiatur a unus a quam a plures p , @ 5656 a magis a timendum a est a ne a inficiatur a per a malitiam a unus a principans @ 5657 a universis a fidelibus a quam a plures a principantes a eisdem p . a Sed a secundum @ 5658 a sententiam a sapientis p , a Ecclesiastici s 10 p , p " a Secundum a iudicem a populi @ 5659 a sit p , a et a minister a eius p , a et a qualis a rector a est a civitatis p , a tales a et @ 5660 a inhabitantes a in a ea p " p . a Cui a concordat a Anterus a papa a qui p , a ut a habetur @ 5661 s 6 p , a q~ s 1 p , a c~ p / a Ex a merito p / p , a ait p : p " a Capite a languescente a caetera @ 5662 a corporis a membra a inficiuntur p " p . a Ubi a dicit a Glossa p : p " a Componitur a orbis @ 5663 a regis a ad a exemplum p " p . a Et a per a consequens a corrupto a capite @ 5664 a quorumcunque a Christianorum a de a corruptione a subditorum a probabiliter @ 5665 a est a timendum p . a Ergo a magis a timendum a est a de a generali p , a vel a fere a de @ 5666 a generali p , a corruptione a seu a infectione a Christianorum a si a habuerint @ 5667 a omnes a unum a caput a quam a si a habuerint a plura p , a licet a magis a esset @ 5668 a timendum a de a aliqua a particulari a corruptione a alterius a partis @ 5669 a Christianorum a si a Christiani a habeant a plura a capita p . a Ergo a maius @ 5670 a periculum a imminet a Christianis a si a habeant a omnes a unum a caput a quod @ 5671 a potest a universaliter p , a vel a fere a omnes p , a Christianos a inficere p , a quam @ 5672 a si a habeant a plura a quorum a nullum a potest a omnes p , a vel a fere a omnes p , @ 5673 a inficere p , a sed a tantummodo a sibi a subiectos p ; a quia a non a est a tantum @ 5674 a timendum a quod a plura a capita a simul a corrumpantur a sicut a unum a solum p . # # @section 3 {tx121d} $ {3.1.2}{c30}{tx121d} # @ 5678 a Quare a addit a ista a opinio p " a fere p " a cum @ 5679 a dicit a quod a magis a est a timendum a de a generali a vel a fere a generali @ 5680 a corruptione p ? # # @section 3 {tx122m} $ {3.1.2}{c30}{tx122m} # @ 5684 a Additur p " a fere p " a propter a promissionem @ 5685 a Christi a dicentis p , a Matth~ a ultim~ p , p " a Vobiscum a sum a omnibus a diebus @ 5686 a usque a ad a consummationem a seculi p " p , a propter a quam a nullatenus a est @ 5687 a timendum a quod a unquam a propter a malitiam a unius a capitis a erit @ 5688 a generalis a corruptio a seu a infectio a omnium a Christianorum p , a quia a talis @ 5689 a corruptio a Christianorum a obviaret a promissioni a Christi @ 5690 a praescriptae p . a Sed a fere a generalis a corruptio a Christianorum @ 5691 a promissioni a illi a nullatenus a repugnaret p . a Staret a enim a eadem @ 5692 a promissio a Christi a si a sub a uno a perverso a vel a infecto a capite a omnium @ 5693 a Christianorum a inficerentur a omnes a praeter a duos a vel a tres p . a Quare a non @ 5694 a esset a aliqualiter a metuendum a quod a unum a caput a omnium a Christianorum @ 5695 a inficeret a omnes a Christianos p , a sed a verendum a esset p , a si a inficeretur p , @ 5696 a quod a inficeret a fere a omnes p . a Propter a quod a si a papa a efficeretur @ 5697 a haereticus p , a praesertim a habens a potentiam a temporalem a vel a cui @ 5698 a potentes a temporaliter a adhaerent p , a formidandum a esset a ne a fere a omnes @ 5699 a Christianos a inficeret a haeretica a pravitate p . a Sed a si a essent a plura @ 5700 a capita a Christianorum p , a non a ita a faciliter a omnia a simul a inficerentur p , @ 5701 a sed a uno a infecto a in a moribus a vel a haeretica a pravitate a saepe a aliud @ 5702 a remaneret a sanum a in a moribus a et a in a fide a cum a sibi a subiectis p . # # @section 3 {tx123d} $ {3.1.2}{c30}{tx123d} # @ 5706 a Alias a allegationes a sequentes @ 5707 a prosequere p . # # @section 3 {tx124m} $ {3.1.2}{c30}{tx124m} # @ 5711 a Ad a octavam a respondetur a quod a non a semper @ 5712 a idem a est a expediens a toti a et a parti p , a magnis a et a parvis p , a sive a nec @ 5713 a universaliter a sive a cum a exceptione a idem a iuris a est a in a toto a et a in @ 5714 a parte p , a in a magnis a et a in a parvis p , a licet a hoc a verum a sit a quando a est @ 5715 a eadem a ratio a de a toto a et a parte p , a de a magnis a et a parvis p . a Et a ideo p , a licet @ 5716 a erit a expediens a quod a uni a populo a partiali a fideli a praesit a unus @ 5717 a episcopus p , a non a expedit a tamen a quod a toto a populo a fideli a praesit a unus @ 5718 a solus p . a Tum a quia a omnia a negotia a unius a populi a partialis a potest @ 5719 a sustinere a unus a solus p ; a nullus a autem a unus a potest a sustinere a omnia @ 5720 a negotia a etiam a maiora a omnium a Christianorum p . a Tum a quia a minus a malum @ 5721 a est a ut a populus a partialis a et a parvus a inficatur a ab a uno a episcopo a quam @ 5722 a ut a totus p , a vel a fere a totus p , a populus a Christianus a inficiatur a ab a uno @ 5723 a capite a quod a omnibus a praesit p . # @ 5725 a Ad a nonam a dicitur a quod a quamvis a regnum a sit a optima a politia a in a una @ 5726 a civitate a secundum a Aristotlem p ( a qui a solummodo a loquitur a de a politiis @ 5727 a quae a in a civitatibus a custodiuntur p , a ut a ex a verbis a eius a quampluribus @ 5728 a in a libris p / a Politicorum p / a colligitur p ) p , a tamen a regnum a non a est @ 5729 a optima a politia a in a toto a orbe a nec a in a omni a parte a orbis p . a Quia a totus @ 5730 a orbis a et a diversa a regna a melius a reguntur a a a pluribus a quorum a nullus @ 5731 a sit a superior a alio a quam a ab a uno a solo p , a propter a rationes a tactas @ 5732 a superius p . # @ 5734 a Per a hoc a ad a allegationem a ultimam a respondetur p , a quod a non a expedit @ 5735 a universitati a mortalium a ut a regatur a ab a uno a monarcha a totius a orbis p , @ 5736 a sed a regulariter a expedit a ut a regatur a a a pluribus a quorum a nullus a sit @ 5737 a superior a alio p , a quamvis a in a aliquo a casu a qui a possit a accidere a magis @ 5738 a expediret a quod a totus a orbis a regeretur a ab a uno a quam a a a pluribus p . # # @section 2 {ex} $ {3.1.2}{ex} # @section 3 {txex} $ {3.1.2}{ex}{txex} # @ 5743 a Explicit a liber a secundus p . a In a nomine a domini a incipit a liber a tertius p . #